Luật Đầu tư (sửa đổi): Tiếp tục trình 2 phương án với kinh doanh dịch vụ đòi nợ

Về ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh (Điều 6), đa số ý kiến đề nghị giữ nguyên các phụ lục 1, 2 và 3 của Luật Đầu tư, không giao Chính phủ quy định chi tiết và bổ sung quy định cho phép Ủy ban Thường vụ Quốc hội sửa đổi, bổ sung để phù hợp với thực tiễn, tránh áp dụng tùy tiện. Có ý kiến nhất trí với Tờ trình của Chính phủ bỏ phụ lục 1, 2, 3 và cho rằng quy định cứng tại phụ lục sẽ dẫn đến cứng nhắc và trong trường hợp cần thiết phải thay đổi thì lại phải sửa luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh. Ảnh: Quốc hội

Ông Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp thu ý kiến đa số đại biểu, giữ lại phụ lục 1, 2 và 3 như Luật Đầu tư hiện hành trên cơ sở rà soát quy định Danh mục ban hành kèm theo để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tế, vì đây là những nội dung liên quan đến hạn chế quyền con người, quyền công dân, cần phải được quy định trong luật theo quy định tại khoản 2 Điều 14 Hiến pháp năm 2013. Đồng thời, tại Điều 8 đã quy định căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội và yêu cầu quản lý nhà nước trong từng thời kỳ, Chính phủ rà soát các ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh, Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện và trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung theo thủ tục rút gọn.

Về việc cấm đầu tư kinh doanh dịch vụ đòi nợ, nhiều ý kiến đề nghị không nên cấm dịch vụ này, vì đây là vấn đề thị trường. Cần quy định điều kiện kinh doanh chế tài quản lý chặt chẽ hơn, tăng cường hệ thống Tòa án, các tổ chức hòa giải các cấp, tránh vấn đề xã hội phát sinh. Nhưng một số ý kiến tán thành với Tờ trình của Chính phủ, cấm “kinh doanh dịch vụ đòi nợ” vì thời gian qua có nhiều doanh nghiệp lợi dụng việc kinh doanh dịch vụ này để biến tướng thành các băng nhóm cưỡng đoạt tài sản, cho vay nặng lãi, hoạt động tín dụng đen gây mất an ninh trật tự, an toàn xã hội, gây áp lực lên con nợ dẫn tới nhiều hệ lụy.

Do còn nhiều ý kiến khác nhau, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã trình hai phương án để Quốc hội xem xét, quyết định. Phương án 1: giữ quy định như dự thảo Luật đã trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 8, theo đó cấm kinh doanh dịch vụ đòi nợ. Vì thời gian qua, mặc dù đã có quy định về hoạt động kinh doanh dịch vụ đòi nợ nhưng nhiều doanh nghiệp, cá nhân lợi dụng để biến tướng thành các băng nhóm xã hội, tội phạm nhằm cưỡng đoạt tài sản, gây áp lực đối với con nợ, cho vay nặng lãi, hoạt động tín dụng đen, gây mất trật tự, an toàn xã hội, dẫn tới nhiều hệ quả xấu đối với xã hội.

Phương án 2: tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội không quy định cấm “kinh doanh dịch vụ đòi nợ” tại điểm h khoản 1 Điều 6 mà quy định tại Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện như Luật hiện hành. Việc thuê một đơn vị trung gian đứng ra thu hồi nợ xuất phát từ nhu cầu thực tế của cuộc sống, đáp ứng nhu cầu của khách hàng khi các công ty kinh doanh dịch vụ đòi nợ sử dụng các công cụ, biện pháp đạt kết quả, phù hợp với các quy định của pháp luật. Để hạn chế tiêu cực phát sinh, đề nghị bổ sung quy định về điều kiện chặt chẽ đối với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ đòi nợ, bảo đảm quản lý nhà nước chặt chẽ đối với loại hình kinh doanh này.

Về việc bổ sung một số ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định cấm đầu tư kinh doanh dịch vụ điều tra, thám tử tư, vật liệu nổ khác (ngoài pháo nổ), các ngành thải hóa chất độc hại ra môi trường, đồng thời đề nghị rà soát ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh để bảo đảm thống nhất, đồng bộ với Bộ luật Hình sự, nhất là các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế như buôn lậu, kinh doanh hàng giả....

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp thu, bổ sung quy định cấm đầu tư kinh doanh "bào thai" để phản ánh đầy đủ nội dung cấm của ngành, nghề “Mua, bán người, mô, bộ phận cơ thể người” tại điểm đ khoản 1 Điều 6.

Đối với dịch vụ điều tra là một ngành trong hệ thống các ngành kinh tế Việt Nam khác với điều tra hình sự là nhiệm vụ của cơ quan công an, tư pháp. Theo quy định của Bộ luật Dân sự, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ.

Do đó, cả người cung cấp thông tin và thám tử tư sử dụng thông tin liên quan đến đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của người khác để điều tra, theo dõi đều bị xử lý theo quy định của pháp luật hiện hành; một số hoạt động (như thải hóa chất độc hại ra môi trường, xâm phạm bí mật cá nhân, buôn lậu, kinh doanh hàng giả...) không phải là ngành, nghề kinh doanh mà là hành vi vi phạm pháp luật đã được quy định xử lý theo pháp luật hành chính, hình sự, dân sự.

Đồng thời, việc đề xuất cấm đầu tư kinh doanh đối với các hoạt động nêu trên chưa làm rõ mục tiêu, phạm vi, nội dung cấm và đánh giá đầy đủ về tác động của việc cấm đầu tư kinh doanh, do đó, chưa có đầy đủ cơ sở để cấm đầu tư kinh doanh.