Mua sắm trực tuyến sẽ tiếp tục bùng nổ trong giai đoạn bình thường mới

“Sống khỏe” nhờ thương mại điện tử

Khi hàng quán đóng cửa vì giãn cách xã hội, bà Đoàn Trần Thùy Linh, chủ thương hiệu Light Coffee, mất ăn mất ngủ. Bởi lẽ, đối tượng khách hàng chính của Light Coffee là các đại lý, quán cà phê… đều phải đóng cửa nên mặt hàng coffee khó “chạm tới” người tiêu dùng theo cách truyền thống. Tuy nhiên, nhờ tận dụng kênh trực tuyến, Light Coffee đã đạt mức tăng trưởng doanh thu 20% so với trước dịch.

Bà Thùy Linh cho biết, việc bán hàng trên Lazada đã giúp mình có thêm nhiều trải nghiệm mới, doanh thu tốt và đặc biệt là có thời gian làm việc linh hoạt để chăm sóc gia đình. Chẳng hạn như khi sinh con thứ hai, dù đang nằm viện nhưng nữ doanh nhân này vẫn có thể chat trực tuyến với khách để chốt đơn hàng. Tất cả những công việc như đăng tải sản phẩm, thiết kế hình ảnh, tham gia khuyến mãi, quản lý nhân viên và gian hàng,… đều có thể thực hiện tại nhà.

Quan trọng hơn, hàng hóa không bị giới hạn về địa lý mà có thể tận dụng nền tảng TMĐT để mở rộng kinh doanh ra toàn quốc. Chính nhờ vậy, ngay trong đợt giãn cách cao điểm, công ty của bà mẹ ba con này vẫn không phải cắt giảm nhân sự và Light Coffee luôn nằm trong top nhà bán hàng có doanh thu cao nhất trên Lazada.

“Chạm ngõ” nền tảng số, đặc sản vải thiều Thanh Hà nhanh chóng hét veo. Trước đây, phần lớn vải thiều Thanh Hà được dành để xuất khẩu sang các thị trường nước ngoài. Nhưng đại dịch Covid-19 cùng nhiều chính sách thắt chặt biên giới giữa các quốc gia đã là cú huých để vải thiều Thanh Hà tìm đến thị trường trong nước thông qua kênh phân phối mới mang tên: Thương mại điện tử.

Vào tháng 4/2021, lần đầu tiên giống vải thiều u trứng trắng của Thanh Hà được mở bán trên Lazada trong khuôn khổ Chương trình cấp Quốc gia về xúc tiến thương mại. Toàn bộ số vải thiều được giao hàng hỏa tốc trong vòng 4 giờ tới người tiêu dùng tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh để đảm bảo độ tươi ngon. Và chỉ sau 4 giờ mở bán, nửa tấn vải thiều đã đến tay người tiêu dùng.

Đây chỉ là một số trong nhiều câu chuyện thành công của các doanh nghiệp, ngành hàng đã thích ứng nhanh trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp nhờ tiếp cận qua kênh TMĐT, qua đó mở rộng tập khách hàng, nhanh chóng đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng chỉ qua một vài cú click chuột.

Theo báo cáo của tổ chức nghiên cứu thị trường Statista, quy mô thị trường TMĐT Việt Nam ước đạt 13 tỷ USD năm 2021 và dự báo sẽ tăng gấp 3 lần, đạt 39 tỷ vào năm 2025. Trong khi đó, báo cáo "TMĐT năm 2021: Thích ứng và nhanh chóng vượt trở ngại từ Covid-19" của Lazada Việt Nam công bố mới đây cho thấy, mức tăng vượt bậc của ngành TMĐT tại Việt Nam (từ 8 tỷ USD năm 2020 lên 13 tỷ USD năm 2021) góp phần quan trọng trong việc đưa nền kinh tế số Việt Nam cán mốc tăng trưởng ấn tượng khi tăng vọt 31% so với cùng kỳ năm 2020 và đạt tổng giá trị giao dịch 21 tỷ USD.

“Đây là minh chứng rõ ràng cho thấy ngành TMĐT Việt Nam đã thành công trong việc vượt qua những khó khăn do Covid-19 và đang phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh bình thường mới”, báo cáo này nhấn mạnh.

Số liệu cho thấy, số lượng nhà bán hàng mới tham gia bán hàng qua sàn Lazada Việt Nam trong quý III/2021 đã tăng gấp 1,5 lần so với cùng kỳ năm trước. Sau giai đoạn giãn cách xã hội, nền tảng này cho biết số lượng nhà bán hàng mới tham gia vẫn tăng khoảng 30% mỗi tháng kể từ tháng 10/2021. Điều này cho thấy mô hình kinh doanh trên TMĐT ngày càng trở nên phổ biến ở Việt Nam và các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang xem TMĐT là một mô hình kinh doanh tiềm năng.

Hành vi tiêu dùng thay đổi

Nhưng một trong những yếu tố đóng góp quan trọng vào những con số tăng trưởng ấn tượng đó chính là sự thay đổi hành vi của người tiêu dùng. Báo cáo tháng 12/2021 của PwC cho thấy, tại Việt Nam tỷ lệ người mua sắm tại cửa hàng giảm đã từ 76% năm 2019 xuống 67% vào cuối năm 2021, trong khi mua sắm qua các thiết bị di động và điện thoại thông minh tăng từ 55% lên 69%.

Điều này cho thấy, Covid-19 đã tác động sâu sắc đến hành vi của người tiêu dùng khi chuyển từ hình thức mua sắm ngoại tuyến sang hình thức trực tuyến. Xu hướng này được dự báo vẫn sẽ tiếp tục trong thời kỳ “bình thường mới” khi hành vi mua sắm trực tuyến của người tiêu dùng đã trở thành thói quen và dần thay thế các hình thức mua hàng truyền thống khác.

Báo cáo của Lazada cho thấy, 58% người tiêu dùng Việt cho biết họ sẽ tiếp tục mua sắm hàng bách hóa trên nền tảng TMĐT bởi sự tiện lợi và thói quen này sẽ được duy trì với 53% thừa nhận rằng mua hàng bách hóa trực tuyến đã trở thành một phần trong cuộc sống của họ. Người tiêu dùng cũng sẵn sàng chi tiêu trực tuyến nhiều hơn. Dữ liệu cho thấy tỷ lệ người tiêu dùng trực tuyến mua sắm trên 5 triệu đồng trong năm 2020 tăng lên đáng kể so với năm 2019.

Bên cạnh đó, trái ngược với suy nghĩ thông thường rằng “chỉ có giới trẻ mới mua sắm trực tuyến”, độ tuổi người tiêu dùng trực tuyến trên sàn TMĐT đã và đang được mở rộng. Một báo cáo của DataReportal cho thấy, tại Việt Nam có hơn 85% người dùng số trong độ tuổi từ 35-44, gần 84% người dùng số từ 45-54 tuổi và hơn 75% người dùng số trong độ tuổi từ 55-64 tuổi đã mua hàng trực tuyến ít nhất một sản phẩm vào tháng 1/2021.

Ngoài ra, năm 2021 cũng ghi nhận sự chuyển dịch, mở rộng về khu vực địa lý của các nhóm người dùng TMĐT. Trong khi số lượng người dùng tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh gần như bão hòa thì tỷ lệ người dùng ở các tỉnh thành khác lại cho thấy sự tăng trưởng đầy hứa hẹn. Một báo cáo gần đây của Google, Temasek và Bain & Company cho thấy, có gần 4,5 triệu người tiêu dùng trực tuyến mới đến từ các khu vực ngoại thành, chiếm 55% trên tổng số 8 triệu người tiêu dùng trực tuyến mới của cả nước vào nửa đầu năm 2021.

Báo cáo của Lazada cũng nêu bật nhiều sáng kiến từ các nền tảng TMĐT nhằm hỗ trợ, giữ chân nhà bán hàng, đồng thời giúp họ nắm bắt những khác biệt cốt lõi giữa kinh doanh trực tuyến (online) và ngoại tuyến (offline). Trong đó, sự khác biệt cơ bản chính là trải nghiệm và kết nối.

Không giống với mua sắm ngoại tuyến - nơi người mua có thể “sờ tận tay, nhìn tận mắt” sản phẩm - môi trường trực tuyến cần nhiều nỗ lực hơn từ các nhà bán hàng để xây dựng “kết nối ảo” với khách hàng. Và chiến lược Shoppertainment - mua sắm kết hợp giải trí - với nhiều hoạt động đa dạng như livestream, trò chơi trực tuyến, đánh giá sản phẩm thực tế…, chính là mấu chốt giúp các thương hiệu và nhà bán hàng tháo gỡ được nút thắt này.

Những xu hướng của thương mại điện tử thời gian tới

Để duy trì cơ hội tăng trưởng doanh số bán hàng trực tuyến, người bán hàng mới hoặc đã tham gia kinh doanh trên sàn TMĐT nên xem xét các xu hướng chính được dự báo trong báo cáo của Lazada.

Trong đó, Social Commerce dự báo sẽ tiếp tục vươn lên mạnh mẽ, trở thành phương thức bán hàng phổ biến trên các nền tảng TMĐT trong thời gian tới. Các phương thức bán hàng sử dụng nội dung tương tác cao, giao tiếp kết nối trực tiếp với người tiêu dùng như livestream (phát trực tiếp), trải nghiệm gian hàng ảo, hoạt động Shoppertainment (mua sắm kết hợp giải trí) sẽ giúp thúc đẩy doanh số bán hàng.

Cùng với đó, nội dung do người dùng sáng tạo (user generated content) sẽ trở thành yếu tố quan trọng, tác động đến quyết định mua hàng. Với sự gia tăng của nhiều nền tảng mạng xã hội có tương tác cao và xu hướng để lại bài đánh giá (review), việc thu hút người dùng chia sẻ thêm các nội dung/nhận xét liên quan đến thương hiệu hoặc sản phẩm sẽ giúp tối ưu hóa kết nối và hỗ trợ quá trình quyết định mua hàng.

Bên cạnh đó, mua sắm đa kênh - tận dụng cả kênh trực tuyến và truyền thống - sử dụng các công cụ tiếp thị trực tuyến có sẵn cũng như gói hỗ trợ từ các nền tảng TMĐT là cách giúp nhà bán tiết kiệm chi phí khi mở rộng hoạt động kinh doanh trực tuyến.

Ngoài ra, xu hướng cá nhân hóa trải nghiệm của người dùng trong hành trình mua sắm cũng sẽ là chìa khóa để thu hút sự chú ý và giữ chân người tiêu dùng. Các nền tảng TMĐT đã đầu tư vào AI và công nghệ để tổng hợp và xử lý thông tin, từ đó thấu hiểu khách hàng hơn và thiết kế những trải nghiệm riêng dành cho họ.

“Chúng ta đang trải qua một giai đoạn lịch sử, khi dịch Covid-19 gây ra hàng loạt khó khăn, đứt gãy, nhưng cũng đồng thời mở ra thêm nhiều cơ hội mới cho sự phát triển của nền kinh tế số và các dịch vụ trực tuyến”, ông James Dong, Tổng Giám đốc Lazada Việt Nam và Thái Lan chia sẻ.

Vị này kỳ vọng báo cáo này sẽ là nguồn tham khảo hữu ích cho các tổ chức và cá nhân quan tâm tìm hiểu về những tác động của Covid-19 đến thị trường TMĐT tại Việt Nam, những thay đổi trong hành vi tiêu dùng, chuyển đổi số trong năm vừa qua cũng như những dự đoán về xu hướng của thị trường này trong năm 2022, qua đó giúp cho các doanh nghiệp có thêm nhiều dữ liệu để củng cố định hướng phát triển kinh doanh trong thời gian tới.