Mỹ chấm dứt đối xử ưu đãi với Hồng Kông: Các doanh nghiệp lo ngại

	Hồng Kông đối mặt với nguy cơ chảy máu chất xám
	Hồng Kông có thể mất vị thế thương mại đặc biệt
	Hong Kong đưa ra các biện pháp kích thích kinh tế

Chấm dứt ưu đãi

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 14/7 vừa qua đã ký sắc lệnh hành pháp chấm dứt đối xử ưu đãi thương mại mà Mỹ dành cho Hồng Kông trong những năm qua. Đồng thời, ký một dự luật cho phép trừng phạt các DN (trong đó có các tổ chức tài chính, ngân hàng) và các quan chức Trung Quốc nếu bị xác định là giúp hoặc liên quan đến việc giúp Trung Quốc hạn chế quyền tự trị của Hồng Kông.

Kể từ khi luật an ninh quốc gia có hiệu lực vào ngày 1/7/2020, mối quan ngại về Hồng Kông của các DN nước ngoài ngày càng tăng lên. Một số công ty công nghệ đã rút lui khỏi thị trường này, trong đó, nhiều công ty bày tỏ lo ngại về phạm vi rộng và sự mơ hồ của luật mới. Thời báo New York vừa tuyên bố sẽ chuyển một số nhân viên đang làm việc tại trụ sở ở Hồng Kông sang Seoul (Hàn Quốc) do họ bắt đầu "thực hiện các kế hoạch dự phòng".

Các container xếp chồng lên nhau tại Khu cảng Kwai Tsing, Hồng Kông vào tháng 2

Theo Simon Lee, giảng viên cao cấp về kinh doanh quốc tế tại Đại học Hồng Kông, khi không còn những đặc quyền ưu tiên như trước đây thì cũng sẽ không còn sự khác biệt lớn giữa Hồng Kông và các thành phố lớn khác của Trung Quốc như Bắc Kinh hay Thượng Hải. "Các công ty nước ngoài sẽ suy tính xem liệu họ có cần phải duy trì quy mô hoạt động như hiện tại ở Hồng Kông nữa hay không", Simon Lee nhận định.

Ngay sau các quyết định vừa qua của Tổng thống Trump, phía Trung Quốc hôm thứ Tư đã cam kết sẽ trả đũa bằng các biện pháp trừng phạt đối với các quan chức và thực thể Mỹ, dù chưa cho biết cụ thể. Trước đó vào hôm thứ Ba, Trung Quốc cho biết có thể sẽ trừng phạt Lockheed Martin vì đã bán vũ khí cho Đài Loan. Trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Trung Quốc kêu gọi Washington cần "ngừng can thiệp bằng mọi cách vào các vấn đề nội bộ của Trung Quốc, bao gồm cả vấn đề Hồng Kông". Đồng thời kêu gọi chính quyền Trump kiềm chế thực thi luật mới liên quan đến Hồng Kông.

Kể từ năm 1992, vị thế đặc biệt của Hồng Kông đã cho phép hàng hóa đi qua đây trải qua các biện pháp kiểm soát khác với ở Trung Quốc Đại lục. Đơn cử, trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, vị thế này giúp Hồng Kông tránh bị áp thuế quan cao hơn như mức mà Washington áp đối với hàng hóa từ Trung Quốc. Nhưng sắc lệnh mới này có thể chấm dứt điều đó.

Tuy nhiên theo Iris Pang, kinh tế gia trưởng về Trung Quốc Đại lục của ING, Hồng Kông giao dịch thương mại trực tiếp với Hoa Kỳ không lớn. Năm 2018, Mỹ nhập gần 17 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ từ Hồng Kông, trong khi xuất khẩu sang thị trường này khoảng 50 tỷ USD - một con số không đáng kể so với mức gần 740 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc trong cùng thời gian đó.

Và phần lớn hàng hóa xuất khẩu từ Hồng Kông - khoảng 99% - là hàng để tái xuất, nghĩa là Hồng Kông chỉ là nơi để hàng hóa đi qua tới các thị trường khác. Điều này cũng có nghĩa là nếu những hàng hóa đó đến từ Trung Quốc Đại lục, chúng đã phải chịu bất kỳ mức thuế nào áp dụng cho hàng hóa Trung Quốc rồi. Vì vậy theo Iris Pang, "về mặt thuế quan, sẽ không có sự khác biệt cho dù có loại bỏ vị thế đặc biệt hay không".

Chuyên gia này cho rằng, điều đáng quan ngại hơn là mối quan hệ đang xấu đi giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Ví dụ, ông Trump đã nói trong một cuộc phỏng vấn với CBS News hôm thứ Ba vừa qua rằng, ông không quan tâm đến việc thảo luận về một thỏa thuận thương mại giai đoạn hai với Trung Quốc sau đại dịch coronavirus. Nguy cơ "làn sóng thứ hai" trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung sẽ gây tổn hại lớn hơn cho nền kinh tế Hồng Kông so với sắc lệnh mới vừa qua, chuyên gia này nhận định.

Niềm tin kinh doanh giảm sút

Thương mại chỉ là một phần của câu chuyện. Trong những tháng gần đây, căng thẳng gia tăng giữa Trung Quốc và phương Tây đã biến Hồng Kông thành một “chiến trường chính trị” và đặt ra nhiều câu hỏi hơn nữa về tương lai của thành phố này, vốn đã chịu ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc chiến thương mại hiện có, cũng như các cuộc biểu tình chống chính quyền kéo dài, tiếp đó là đại dịch coronavirus và mới đây nhất là các vấn đề xung quanh luật an ninh quốc gia được áp dụng.

Các DN nước ngoài đã bày tỏ mối quan ngại lớn về luật mới này. Hơn 68% DN trong trả lời khảo sát do Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Hồng Kông công bố đầu tuần này cho biết họ “­quan ngại hơn” so với một tháng trước. Trong đó, một DN trả lời khảo sát đã nói rằng, luật mới "cực kỳ rộng và có thể được sử dụng cho bất cứ trường hợp nào". Tuy nhiên, các nhà chức trách ở Hồng Kông khẳng định, luật mới này là cần thiết để khôi phục sự ổn định sau nhiều tháng bất ổn.

Tuần trước, một số công ty công nghệ đã bắt đầu giảm quy mô hoặc đánh giá lại hoạt động của họ ở Hồng Kông. Facebook, Twitter, Google, Microsoft và Zoom cho biết họ có thể tạm thời ngừng tuân thủ các yêu cầu của chính phủ về cung cấp dữ liệu người dùng ở Hồng Kông, trong khi TikTok - ứng dụng thuộc sở hữu của công ty Trung Quốc ByteDance nhưng có hoạt động mạnh ở Mỹ - đã hoàn toàn dừng hoạt động tại thị trường Hồng Kông.

Các DN cũng bắt đầu thảo luận về những hệ quả nghiêm trọng hơn có thể xuất hiện thời gian tới. Trong đó, một trong những lo ngại là Hoa Kỳ có thể trừng phạt Trung Quốc bằng cách làm suy yếu đồng đô la Hồng Kông đối với đồng USD. Tâm lý lo ngại này đã xuất hiện trở lại vào tuần trước sau khi Bloomberg cho biết Washington đang xem xét các lựa chọn các công cụ làm suy yếu đồng đô la Hồng Kông. Trích dẫn các nguồn giấu tên, hãng tin này cho biết một lựa chọn có thể được sử dụng là Mỹ sẽ giới hạn khả năng các ngân hàng Hồng Kông mua USD - một đề xuất đã được các cố vấn chính trị cho Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đưa ra.

Tuy nhiên các tin tức sau đó khẳng định ông Trump không nhất trí với ý tưởng này, trong khi cơ quan tiền tệ Hồng Kông cũng khẳng định họ có dự trữ đủ tốt để hỗ trợ ổn định tỷ giá. Dù ý tưởng này không phải là điều gì quá mới nhưng nó vẫn thu hút sự quan tâm trong bối cảnh hiện nay - khi vị thế của Hồng Kông vốn được xem là nơi trú ẩn an toàn cho hoạt động kinh doanh toàn cầu nhưng nay đang bị lung lay.

Theo Brock Silvers, Giám đốc đầu tư của Adamas Asset Management, dù việc nhắm vào đồng đô la Hồng Kông không phải là theo đuổi của chính quyền ông Trump nhưng nếu điều đó xảy ra sẽ ngay lập tức trở thành vấn đề đáng quan tâm khi xét tới vị thế liên quan đến quốc tế của Hồng Kông. Mặc dù vậy, Silvers cho rằng, Hồng Kông có thể hưởng lợi từ cơn bão địa chính trị hiện nay. Sau tất cả những biến cố lớn vừa qua, Hồng Kông trong những tuần gần đây đã trở nên ngày càng hấp dẫn đối với các công ty Trung Quốc.

"Vai trò của Hồng Kông đang thay đổi. Mặc dù vai trò quốc tế của Hồng Kông có thể giảm dần theo thời gian nếu các công ty chuyển đến Singapore hay các nơi khác, nhưng Hồng Kông có thể tìm đến những vị thế mới như trở thành một trung tâm cho ngành tài chính của Trung Quốc", Silvers nói.