Mỹ công bố kế hoạch thuế quan đối ứng với các quốc gia có quan hệ thương mại

"Về thương mại, tôi đã quyết định rằng để đảm bảo công bằng, tôi sẽ áp thuế đối ứng, nghĩa là bất kỳ quốc gia nào đánh thuế Hoa Kỳ bao nhiêu, chúng tôi sẽ đánh thuế lại họ bấy nhiêu. Không hơn, không kém", ông Trump phát biểu với các phóng viên.

Mỹ công bố kế hoạch thuế quan đối ứng với các quốc gia có quan hệ thương mại

Tổng thống Trump đã ký một bản ghi nhớ yêu cầu nhóm cố vấn của ông bắt đầu tính toán các mức thuế tương ứng với thuế suất mà các nước khác áp dụng, đồng thời tìm cách đối phó với các rào cản phi thuế quan như: quy định an toàn xe cộ và thuế giá trị gia tăng làm tăng chi phí hàng hóa Mỹ...

Quyết định mới của ông Trump chưa đưa ra ngay các mức thuế mới mà chỉ khởi động một quá trình điều tra có thể kéo dài hàng tuần hoặc hàng tháng về các loại thuế mà các đối tác thương mại đang áp lên hàng hóa Mỹ, từ đó đề xuất biện pháp đáp trả.

Các mục tiêu trong kế hoạch bao gồm: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Liên minh châu Âu. Động thái mới nhất của tân tổng thống đã làm gia tăng lo ngại về một cuộc chiến thương mại toàn cầu và có thể đẩy nhanh lạm phát tại Mỹ.

Phố Wall - vốn lo lắng rằng thuế quan có thể làm tăng lạm phát và khiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) không thể tiếp tục cắt giảm lãi suất - đã tạm thời "thở phào nhẹ nhõm", khi thị trường chứng khoán Mỹ tiếp tục tăng điểm, trong khi lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ giảm.

Nguồn: World Trade Organization

Hướng tới đàm phán

Thông báo rộng rãi này dường như cũng nhằm kích thích các cuộc đàm phán với các quốc gia khác. Một quan chức Nhà Trắng cho biết, ông Trump sẵn sàng hạ thuế nếu các nước khác cũng làm vậy. Các mức thuế mới sẽ tránh cách tiếp cận "một khuôn mẫu cho tất cả", thay vào đó sẽ áp dụng mức thuế tùy chỉnh phù hợp với từng quốc gia.

"Tôi cảm thấy nhẹ nhõm khi chính quyền không vội vàng áp thuế mới và hoan nghênh việc Tổng thống đang thực hiện một cách tiếp cận tinh tế hơn, có sự phối hợp giữa các cơ quan", Tiffany Smith, Phó chủ tịch Hội đồng Thương mại Quốc tế, nhận định và thêm rằng: "Lý tưởng nhất, quá trình này sẽ dẫn đến việc chúng ta hợp tác với các đối tác thương mại để giảm thuế và rào cản thương mại của họ, thay vì gia tăng thuế của chính mình".

Tổng thống Trump, người nhậm chức vào ngày 20/1, trước đó đã công bố áp thuế đối với tất cả các mặt hàng thép và nhôm nhập khẩu từ ngày 12/3, áp thuế 10% đối với hàng hóa từ Trung Quốc, và trì hoãn 30 ngày việc áp thuế đối với hàng hóa từ Canada và Mexico.

Ông Trump cũng cho biết vào thứ Hai rằng ông đang xem xét các mức thuế riêng biệt đối với ô tô, chất bán dẫn và dược phẩm. Hôm thứ Năm, ông tuyên bố thuế đối với ô tô sẽ sớm được áp dụng.

Những thách thức trong việc thực hiện

Các chuyên gia thương mại cho rằng việc cấu trúc lại các loại thuế đối ứng theo mong muốn của ông Trump là một thách thức lớn đối với nhóm cố vấn kinh tế của ông, điều này có thể giải thích vì sao các mức thuế mới chưa được công bố ngay trong tuần.

Ông Trump có thể viện dẫn nhiều đạo luật, bao gồm Mục 122 của Đạo luật Thương mại năm 1974, cho phép áp mức thuế tối đa 15% trong vòng sáu tháng, hoặc Mục 338 của Đạo luật Thuế quan năm 1930, cho phép hành động chống lại sự phân biệt thương mại gây bất lợi cho thương mại Mỹ, mặc dù chưa từng được sử dụng.

Ngoài ra, ông Trump có thể sử dụng Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA), vốn đã được viện dẫn để biện minh cho thuế quan áp lên Trung Quốc và các mức thuế dự kiến đối với Canada và Mexico.

"Không có IEEPA, cần phải có hành động từ một cơ quan nào đó trước khi bất kỳ mức thuế đối phó nào có thể được áp dụng ... nhưng dường như mọi thứ đang được thúc đẩy nhanh chóng", Damon Pike, chuyên gia thương mại và là lãnh đạo tại công ty tư vấn BDO International, nhận xét và nhấn mạnh rằng thông thường, các mức thuế cần phải được Quốc hội quyết định.