Mỹ: Lạm phát giảm nhẹ nhưng con đường giảm lãi suất vẫn mù mờ

Theo báo cáo hôm thứ Tư của cơ quan thống kê, Bộ Lao động Mỹ, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) chung tháng 4 tăng 0,3% so với tháng 3. Con số này thấp hơn một chút so với ước tính của Dow Jones là 0,4%. Trên cơ sở 12 tháng, CPI tăng 3,4% (giảm từ mức tăng 3,5% trong tháng 3), phù hợp với kỳ vọng của các chuyên gia kinh tế. Không bao gồm biến động giá thực phẩm và năng lượng, chỉ số lạm phát lõi tăng ở mức 0,3% hàng tháng và 3,6% hàng năm, cả hai đều đúng như dự báo. Lạm phát cơ bản tăng 3,6% cũng là mức thấp nhất kể từ tháng 4/2021.

Chỉ số giá tiêu dùng của Mỹ (phần trăm thay đổi hàng năm từ tháng 1/2021 - tháng 4/2024)

Thị trường phản ứng tích cực sau khi chỉ số CPI được công bố, với hợp đồng tương lai gắn liền với các chỉ số chứng khoán lớn tăng và lãi suất trái phiếu kho bạc giảm. Các nhà giao dịch hợp đồng tương lai đã nâng hơn một chút về khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất vào tháng 9 tới. Dan North, nhà kinh tế cấp cao tại Allianz Trade North America cho biết: “Đây là lần đầu tiên (trong năm nay) mà lạm phát theo tháng không nóng hơn dự kiến, vì vậy sẽ có một sự hứng khởi. Nhưng sự phấn khích dường như đang quá mức”.

Trong báo cáo lạm phát vừa qua, giá thực phẩm không thay đổi trong tháng 4 và tăng 2,2% so với cùng kỳ. Giá xe ô tô đã qua sử dụng và xe mới - vốn góp phần khiến lạm phát tăng sớm trong thời kỳ tồi tệ nhất của đại dịch Covid - đều giảm, lần lượt giảm 1,4% và 0,4%.

Trong khi đó, mức tăng CPI trong tháng 4 được thúc đẩy chủ yếu bởi gia tăng chi phí nhà ở và giá năng lượng. Trong đó, chi phí nhà ở - vốn là yếu tố luôn khiến các quan chức Fed lo ngại sẽ khó kéo giảm lạm phát trong năm nay - đã tăng 0,4% trong tháng 4 (theo tháng) và tăng 5,5% so với cùng kỳ năm trước, đều ở các mức cao “khó chịu” đối với nỗ lực của Fed trong việc kéo lạm phát tổng thể xuống mức 2%. Cùng với đó, chỉ số giá năng lượng tăng 1,1% so với tháng trước và tăng 2,6% so với cùng kỳ năm trước. Các lĩnh vực khác có mức tăng đáng chú ý trong tháng bao gồm may mặc (1,2%), dịch vụ vận tải (0,9%) và dịch vụ chăm sóc y tế (0,4%). Các dịch vụ không bao gồm năng lượng, một điểm quan trọng đối với các nhà hoạch định chính sách, tăng 0,4% trong tháng và tăng 5,3% so với cùng kỳ năm trước.

Chặng đường phía trước vẫn nan giải đối với Fed

Trong các tin tức kinh tế khác xuất hiện hôm thứ Tư, Bộ Thương mại Mỹ công bố báo cáo cho thấy, doanh số bán lẻ không thay đổi trong tháng qua so với tháng 3 (trước đó tháng 3 ghi nhận giảm 0,6% so với tháng 2), không đúng như kỳ vọng về mức tăng 0,4% mà các nhà kinh tế đã dự đoán trước đó. Tuy nhiên so với cùng kỳ năm ngoái, doanh số bán lẻ vẫn tăng 3%. Không bao gồm ô tô, doanh số bán lẻ tăng 0,2%, phù hợp với ước tính của các nhà kinh tế.

Rất nhiều lĩnh vực chứng kiến mức chi tiêu hàng tháng giảm. Mức giảm lớn nhất là doanh số bán lẻ trực tuyến, giảm 1,2% trong tháng 4. Đây là một sự thay đổi đáng kể, bởi doanh số bán hàng trực tuyến luôn là một điểm sáng (tăng) trong những tháng trước. Cùng với đó, hàng hóa thể thao và các cửa hàng liên quan ghi nhận mức giảm 0,9%; các đại lý xe cơ giới và phụ tùng giảm 0,8%... là những lĩnh vực đã kìm hãm doanh số bán lẻ. Trong khi đó, giá tại trạm bơm xăng tăng 3,1%; đồ điện tử và thiết bị tăng 1,5%... khiến doanh số bán lẻ chung không giảm sâu hơn.

Các dữ liệu mới nhất từ các báo cáo trên có thể phần nào xem là tin đáng mừng đối với các quan chức Fed, những người đang tìm kiếm các dấu hiệu cho thấy lạm phát sẽ quay trở lại mục tiêu 2%. Liên tục trong những tháng và tuần gần đây, các nhà hoạch định chính sách cho biết họ cần thêm bằng chứng cho thấy lạm phát đang trên con đường bền vững quay trở lại mục tiêu 2% trước khi có thể yên tâm đồng thuận về quyết định hạ lãi suất lần đầu tiên. Sau khi phạm vi lãi suất mục tiêu được nâng lên trong khoảng từ 5,25% -5,5%, mức cao nhất trong 23 năm qua thì từ tháng 7/2023 đến nay, Fed liên tục giữ nguyên mức lãi suất đó trong các cuộc họp chính sách, trong bối cảnh lạm phát sau quá trình giảm tốc nhanh đã quay lại trạng thái “kiên cường” hơn dự kiến.

Trong bài phát biểu hôm thứ Ba (trước khi chỉ số CPI tháng 4 được công bố), Chủ tịch Fed Jerome Powell thừa nhận rằng số liệu lạm phát quý I/2024 đã cao hơn dự kiến, song tin tưởng lạm phát vẫn sẽ theo xu hướng giảm dù không mong đợi đây sẽ là một con đường bằng phẳng; đồng thời cho biết có khả năng Fed sẽ cần duy trì chính sách tiền tệ “ở mức hiện tại lâu hơn so với dự kiến”.

Đối với thị trường tài chính, điều đó có nghĩa là Fed có thể sẽ đợi đến mùa hè để có dữ liệu lạm phát tốt hơn, với đợt cắt giảm lãi suất đầu tiên có thể sẽ diễn ra sớm nhất vào tháng 9. Công cụ theo dõi CME FedWatch cho thấy, nhà đầu tư hiện đặt cược xác suất Fed giảm lãi suất vào tháng 9 là 75%. Nhà kinh tế Dan North nhận định, Fed sẽ không vội cắt giảm lãi suất trong bối cảnh lạm phát không ở mức gần 2% và nền kinh tế vẫn ổn. Chuyên gia nói: “Chúng tôi nghĩ sớm nhất là vào tháng 9 tới Fed sẽ cắt giảm lãi suất, bởi quan điểm của họ dường như là đang theo hướng như vậy”.

Lạm phát vẫn cao là tin xấu đối với người lao động, những người chứng kiến thu nhập giảm 0,2% trong tháng được điều chỉnh theo lạm phát. Trên cơ sở 12 tháng, thu nhập thực tế chỉ tăng 0,5%. Báo cáo bán lẻ hôm thứ Tư của Bộ Thương mại cũng là một bằng chứng khác cho thấy nền kinh tế Mỹ đang chậm lại. Điều đó tốt ở chỗ, nó sẽ không mang lại cho các nhà bán lẻ khả năng chuyển mức giá cao hơn cho người tiêu dùng nếu họ không sẵn sàng chấp nhận chúng (điều này đã từng xảy ra trước đây). Theo bà Seema Shah, chiến lược gia toàn cầu tại Principal Asset Management, báo cáo này mang lại cho Fed nhiều lý do hơn để cân nhắc việc cắt giảm lãi suất tại các cuộc họp sắp tới. “Tuy nhiên, nếu điều đó chuyển sang tình trạng suy giảm sâu hơn, nó có thể báo trước một số vấn đề kinh tế mà thị trường sẽ không hoan nghênh”, chuyên gia này bình luận.