Nền kinh tế trong vũ trụ ảo - cơ hội, rủi ro và quản lý

Sân chơi mới trị giá hàng nghìn tỷ USD

Ở sân chơi mới này, các ngân hàng, người tiêu dùng và doanh nghiệp có thể cùng tham gia để tìm kiếm cơ hội tăng trưởng trong tương lai. Từ đầu năm nay, trong khi những lo lắng liên quan đến chính sách tiền tệ thắt chặt, lãi suất tăng có thể tác động đến nền kinh tế chung là ngành công nghệ nói riêng thì mảng vũ trụ ảo lại mang đến điểm sáng trong tương lai. Vũ trụ ảo là một không gian số, hoạt động chủ yếu nhờ công nghệ thực tế tăng cường (AR), thực tế ảo (VR) và trí tuệ nhân tạo (AI) mà ở đó con người có thể tương tác với nhau trong một môi trường ảo nhưng sống động và chân thực. Đây là thế giới mới, nơi cuộc sống thật và ảo giao thoa, thay đổi cách chúng ta sống, làm việc và giải trí.

Vũ trụ ảo tiềm năng trở thành lĩnh vực kinh doanh mới nhiều cơ hội, song rủi ro cũng không ít

Vũ trụ ảo được xây dựng trên nền trảng Web 3.0, là thế hệ internet tiếp theo. Cũng giống như máy tính cá nhân là động lực thúc đẩy giai đoạn khởi đầu, điện thoại thông minh là tâm điểm của giai đoạn thứ hai và giờ đây, chúng ta đang bắt đầu chứng kiến sự ra đời của nhiều công nghệ nền tảng cần thiết để tạo dựng nên vũ trụ ảo như thực tế ảo, chuỗi khối và năng lực máy tính. Với hơn 60% người dân trên thế giới kết nối online và dành bình quân 5-6 tiếng/ngày trên internet, trong tương lai không xa, thế giới số sẽ trở thành hiện thực “thật như cuộc sống” và thậm chí trở thành một phần quan trọng trong đời sống của chúng ta.

Hiện vũ trụ ảo vẫn đang trong giai đoạn sơ khai nhưng các nền tảng cơ sở đang từng bước được bồi đắp và cả xã hội cũng đang thay đổi để thích nghi với kỷ nguyên mới của internet. Có thể phải mất vài năm nữa vũ trụ ảo mới thành một xu hướng chính thống. Tuy nhiên, các nhà đầu tư vẫn cần để mắt đến những xu hướng đang dần trở nên phổ biến hơn như: Sáng tạo nội dung số; Truyền tải trải nghiệm hay Nền tảng cơ sở. Chúng tôi kỳ vọng vũ trụ ảo sẽ tạo ra những cơ hôi đầu tư đặc biệt cho những doanh nghiệp đang trong tâm thế bắt kịp những xu hướng này.

Với sáng tạo nội dung số, vấn đề trọng tâm ở đây là sáng tạo nội dung tương tác cao trong môi trường không gian 3 chiều, đặc biệt là trên nền tảng Web 3.0. Nội dung số như sự kiện và chương trình biểu diễn, hội thảo, trò chơi và hoạt động giáo dục trực tuyến mang đến trải nghiệm sống động chân thực, có độ tương tác cao sẽ là những thứ có thể thay đổi cục diện. Bước đầu, người tiêu dùng sẽ trải nghiệm vũ trụ ảo thông qua ứng dụng 2D, thông qua hoạt động mua sắm, giải trí, thể thao… bằng những chương trình kết hợp giữa trực tiếp và trực tuyến.

Bên cạnh đó, những ứng dụng của vũ trụ ảo có thể hoạt động như một nền tảng chủ yếu phục vụ quảng cáo và thương mại điện tử cho sản phẩm thực ngoài đời. Cũng giống như những gì xảy ra với mạng internet di động, sự phổ biến của thực tế ảo tăng cường (AR) và thực tế ảo (VR) sẽ là động lực chính tạo ra cơ hội kinh doanh.

Khi vũ trụ ảo đan xen với thế giới thực, đây là lúc những thiết bị đeo trên người lên ngôi bởi chúng sẽ mang đến trải nghiệm đầy đủ và sống động chân thực nhất về vũ trụ ảo 3D. Hiện VR chủ yếu mới chỉ liên quan đến môi trường hình ảnh và âm thanh xung quanh. Trải nghiệm hoàn toàn chân thực sẽ phải gắn với tất cả ngũ quan của con người. Cùng với quá trình hoàn thiện, tiến tới trải nghiệm hoàn toàn chân thực là các cơ hội đầu tư kinh doanh được mở ra.

Rủi ro khó tránh và vấn đề quản lý

Trong khi đó, các nền tảng cơ sở là yếu tố quan trọng. Để vũ trụ ảo có thể vận hành mượt mà, một lượng lớn dữ liệu sẽ cần được xử lý và trao đổi, dẫn đến phát sinh nhu cầu cao về thiết bị máy chủ đám mây, mạng 5G, trí tuệ nhân tạo và trung tâm dữ liệu. Vì vậy, các nhà cung cấp hạ tầng công nghệ đó sẽ tạo nên những trụ cột quan trọng cần thiết cho vũ trụ ảo. Theo đó, những doanh nghiệp tham gia vào xây dựng “xương sống” cho vũ trụ ảo sẽ có tiềm năng phát triển trong những năm tới.

Hàng hóa ảo từ lâu đã trở thành một phần tất yếu của các trò chơi điện tử, ở đó, người chơi mua đồ như nhân vật đại diện và những món hàng ảo khác bằng đơn vị tiền ảo. Tuy nhiên, đồng tiền ảo này thường chỉ dùng được trong các thế giới ảo riêng lẻ. Sự phát triển của tiền mã hóa và token không thể thay thế (Non-Fungible Token - NFT) mở ra tiềm năng cho các giao dịch trong vũ trụ ảo, không phân biệt nền tảng và áp dụng được cho cả nền kinh tế thực ngoài đời.

Trong khi NFT là một phát kiến quan trọng rất cần thiết cho một vũ trụ ảo mở, có những phân phúc thị trường NFT có tính chất đầu cơ cao. Sự bất ổn ở mức độ cao và thiếu tính thanh khoản là một số vấn đề nhức nhối của thị trường NFT hiện nay. Ngoài ra, sức mạnh lớn nhất của công nghệ NFT đồng thời cũng chính là một trong những điểm yếu “chí mạng”. Bởi ai cũng có thể tạo ra một NFT, điều đó đồng nghĩa với sự tồn tại của rất nhiều NFT thuộc diện “phế phẩm”.

"Tương tự, là một ngân hàng, chúng tôi cho rằng tiền mã hóa cũng là một dạng tiền tự phát hành, cần được giám sát chặt chẽ như những dạng tiền tự phát hành khác như tiền số được phát hành để bình ổn giá (stablecoin) và “bút tệ” - tiền trên hệ thống sổ sách giấy tờ của các NHTM. Vì vậy, nhà đầu tư cần cẩn trọng khi dấn thân vào lĩnh vực này", James Cheo, Khối dịch vụ quản lý tài sản và tài chính cá nhân toàn cầu của HSBC phát biểu

Trước khi vũ trụ ảo trở thành một thứ gì đó chính thống thì cần vượt qua một loạt rào cản từ phía cơ quan quản lý cũng như các vấn đề liên quan đến năng lực máy tính, bảo mật dữ liệu... Xét cho cùng, trước khi vũ trụ ảo trở thành một phần tất yếu của đời sống thật, sẽ có người thắng, kẻ bại trên hành trình này. Và quản lý chủ động chính là chìa khóa mở ra thành công, bởi sẽ giúp xác định tốt nhất đâu là người thắng và kẻ bại trong vũ trụ ảo. Trong đó, người chiến thắng sẽ là những công ty nắm bắt tốt nhất và sẵn sàng đón nhận những xu hướng mới liên quan đến sáng tạo nội dung số, truyền tải trải nghiệm và nền tảng cơ sở.