Diễn biến thị trường tài chính - tiền tệ quốc tế tuần từ 8-13/12

Diễn biến thị trường tài chính tiền tệ quốc tế

Mỹ: Fed hạ lãi suất trong bối cảnh rủi ro suy giảm đối với thị trường lao động gia tăng

Hầu hết các chỉ số chứng khoán lớn của Mỹ tăng điểm và lập đỉnh lịch sử trong tuần, được hỗ trợ bởi lần cắt giảm lãi suất thứ ba liên tiếp của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) cùng những phát biểu từ các quan chức ngân hàng trung ương mà một bộ phận nhà đầu tư đánh giá là “bớt cứng rắn” hơn lo ngại ban đầu. Chỉ số vốn hóa nhỏ Russell 2000 - vốn nhạy cảm hơn với biến động lãi suất so với các chỉ số vốn hóa lớn - dẫn đầu đà tăng với mức +1,19%, tiếp theo là Dow Jones tăng 1,05%. Chỉ số S&P MidCap 400 tăng ở mức khiêm tốn hơn, trong khi S&P 500 giảm mạnh vào phiên thứ Sáu, xóa sạch thành quả đạt được trước đó trong tuần.

Ở chiều ngược lại, những lo ngại quay trở lại liên quan đến định giá cổ phiếu công nghệ và câu hỏi về hiệu quả dài hạn của chi tiêu lớn cho hạ tầng trí tuệ nhân tạo (AI) đã gây áp lực lên Nasdaq Composite - chỉ số thiên về công nghệ - khiến chỉ số này giảm 1,62% trong tuần. Những quan ngại này trở nên rõ nét hơn sau khi Oracle, doanh nghiệp phần mềm doanh nghiệp và là một trong những cái tên hưởng lợi gần đây từ làn sóng AI, công bố doanh thu quý thấp hơn kỳ vọng của thị trường vào ngày thứ Tư, đồng thời đưa ra định hướng tăng mạnh chi tiêu vốn.

Fed kết thúc cuộc họp cuối cùng của năm vào ngày thứ Tư và, đúng như dự báo rộng rãi, thông báo hạ mục tiêu lãi suất quỹ liên bang thêm 25 điểm cơ bản (0,25 điểm phần trăm), xuống biên độ 3,50%–3,75%. Đáng chú ý, lần đầu tiên trong vòng sáu năm, có tới ba nhà hoạch định chính sách bỏ phiếu bất đồng: hai quan chức ủng hộ giữ nguyên lãi suất và một người đề xuất cắt giảm mạnh hơn, ở mức 50 điểm cơ bản (0,5 điểm phần trăm). Tuyên bố chính sách của Fed cũng sử dụng ngôn từ từng được xem là tín hiệu cho khả năng tạm dừng điều chỉnh chính sách, khi nhấn mạnh các nhà hoạch định sẽ “đánh giá thận trọng các dữ liệu kinh tế sắp tới” để xác định “mức độ và thời điểm của các điều chỉnh tiếp theo đối với biên độ lãi suất mục tiêu”.

Trong buổi họp báo sau cuộc họp, Chủ tịch Fed Jerome Powell đưa ra những thông điệp tương đối "pha trộn", song nhìn chung được thị trường đánh giá là ít “diều hâu” hơn so với kỳ vọng. Ông cho biết lãi suất quỹ liên bang hiện “nằm trong một khoảng rộng quanh mức trung tính ước tính” và Fed đang “ở vị thế thuận lợi để chờ đợi và quan sát diễn biến của nền kinh tế”. Tuy nhiên, ông cũng đề cập tới những lo ngại về “các rủi ro suy giảm đáng kể” đối với thị trường lao động.

Ngân hàng trung ương Mỹ đồng thời cho biết sẽ “triển khai mua các trái phiếu Kho bạc kỳ hạn ngắn khi cần thiết nhằm duy trì nguồn dự trữ dồi dào một cách bền vững”.

Gia tăng thêm mối lo về thị trường lao động, Bộ Lao động Mỹ cho biết số đơn xin trợ cấp thất nghiệp trong tuần kết thúc ngày 6/12 đạt 236.000 đơn, tăng 44.000 so với mức đã điều chỉnh của tuần trước, mức cao nhất kể từ đầu tháng 9. Ở chiều tích cực hơn, số đơn tiếp tục nhận trợ cấp thất nghiệp giảm 99.000, xuống còn 1,838 triệu, mức thấp nhất kể từ giữa tháng 4.

Trong khi đó, Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS) báo cáo số vị trí việc làm trống trong tháng 10 tăng lên mức cao nhất trong 5 tháng, đạt 7,670 triệu, so với 7,658 triệu của tháng trước. Số vụ sa thải tăng lên 1,854 triệu từ mức 1,781 triệu, trong khi số lao động được tuyển mới giảm xuống 5,149 triệu từ 5,367 triệu. Tỷ lệ người lao động tự nguyện nghỉ việc trong tháng 10 giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2020, một tín hiệu cho thấy người lao động có thể kém tự tin hơn trong việc rời bỏ công việc hiện tại để tìm kiếm cơ hội mới.

Thị trường trái phiếu Kho bạc Mỹ ghi nhận diễn biến trái chiều giữa các kỳ hạn. Lợi suất ngắn hạn nhìn chung giảm, đặc biệt sau các thông báo của Fed vào ngày thứ Tư, trong khi lợi suất dài hạn chủ yếu kết thúc tuần ở mức cao hơn. (Giá trái phiếu và lợi suất biến động ngược chiều nhau.) Trái phiếu doanh nghiệp xếp hạng đầu tư (investment-grade) có diễn biến tốt hơn so với trái phiếu Kho bạc. Theo ghi nhận của các nhà giao dịch tại T. Rowe Price, các đợt phát hành mới nhìn chung được đăng ký mua vượt mức, với khối lượng phù hợp kỳ vọng thị trường.

Các nhà giao dịch cũng lưu ý rằng trái phiếu lợi suất cao (high-yield) chịu áp lực nhất định trước thời điểm Fed ra quyết định lãi suất, và phần lớn hoạt động giao dịch trong tuần được thúc đẩy bởi các thông tin riêng lẻ liên quan đến tín dụng doanh nghiệp.

Châu Âu: Động thái chính sách tiếp theo của ECB có thể là tăng lãi suất

Tính theo nội tệ, chỉ số STOXX Europe 600 toàn châu Âu khép lại tuần với mức giảm nhẹ. Diễn biến trên các thị trường chứng khoán chủ chốt không đồng nhất. Chỉ số DAX của Đức tăng 0,66%, FTSE MIB của Italy nhích thêm 0,19%. Ngược lại, CAC 40 của Pháp giảm 0,57%, trong khi FTSE 100 của Anh mất 0,19%.

Bà Isabel Schnabel, thành viên Ban điều hành Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), cho biết với Bloomberg rằng bà “khá thoải mái” với kỳ vọng của thị trường về khả năng tăng - thay vì giảm - chi phí đi vay, song nhấn mạnh bất kỳ quyết định nâng lãi suất nào cũng sẽ phụ thuộc vào các dữ liệu kinh tế sắp tới. Theo bà Schnabel, các rủi ro đối với tăng trưởng và lạm phát hiện đang nghiêng về phía tăng.

Sau đó, Chủ tịch ECB Christine Lagarde phát biểu tại một hội nghị của Financial Times rằng nền kinh tế khu vực đồng euro đang cho thấy khả năng chống chịu tốt trước căng thẳng thương mại và ngày càng tiến gần tới mức tiềm năng. Bà cho biết ECB có thể nâng dự báo tăng trưởng tại cuộc họp tháng 12. Ở diễn biến liên quan, thành viên Hội đồng Thống đốc Gediminas Simkus nói với Bloomberg rằng không còn nhu cầu tiếp tục cắt giảm lãi suất, trong khi ông François Villeroy de Galhau nhận định lựa chọn khôn ngoan hiện nay là giữ nguyên chi phí đi vay ở mức 2,0%.

Trong một diễn biến khác, khảo sát của Reuters với 96 chuyên gia kinh tế cho thấy toàn bộ số người được hỏi đều dự báo ECB sẽ giữ nguyên lãi suất tiền gửi trong cuộc họp tuần tới; gần 75% cho rằng lãi suất sẽ không thay đổi cho tới hết năm 2026, tăng so với khoảng hai phần ba trong khảo sát tháng trước.

Các số liệu mới nhất cho thấy bất định liên quan đến ngân sách và việc tăng thuế đang kìm hãm đà tăng trưởng của kinh tế Anh cũng như thị trường bất động sản.

Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) giảm 0,1% trong tháng 10 so với tháng trước, sau khi cũng giảm với mức tương tự trong tháng 9. Các nhà kinh tế được FactSet khảo sát trước đó kỳ vọng GDP sẽ tăng 0,2%. Tính trong ba tháng kết thúc vào tháng 10, GDP cũng giảm 0,1%. Ngành xây dựng ghi nhận mức sụt giảm mạnh nhất trong tháng 10, với sản lượng giảm 0,6%. Khu vực dịch vụ - cấu phần lớn nhất của nền kinh tế - giảm 0,3%. Ngược lại, lĩnh vực sản xuất, bao gồm chế tạo, tăng 1,1% sau khi việc đóng cửa của Jaguar Land Rover kết thúc.

Viện Khảo sát Hoàng gia Anh (RICS), tổ chức nghề nghiệp của giới môi giới bất động sản, cho biết khảo sát mới nhất cho thấy thị trường nhà ở Anh “hạ nhiệt đáng kể” trong tháng 11, khi nhu cầu mua nhà rơi xuống mức thấp nhất trong hai năm.

Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ (SNB) giữ nguyên lãi suất chính sách ở mức 0,0%, đúng như kỳ vọng của thị trường, với lý do lạm phát thấp và hoạt động kinh tế còn yếu.

Nhật Bản: Kết quả khảo sát cho thấy khả năng BoJ sớm tăng lãi suất

Thị trường chứng khoán Nhật Bản tăng điểm trong tuần, với chỉ số Nikkei tăng 0,68% và chỉ số TOPIX rộng hơn tăng 1,82%. Đồng yên kết thúc tuần gần như đi ngang, dao động quanh vùng 155 JPY/USD. Thị trường gần như đã phản ánh hoàn toàn khả năng Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) sẽ tăng lãi suất tại cuộc họp ngày 18-19/12, trong bối cảnh nhà đầu tư đánh giá cao việc BoJ cải thiện truyền thông chính sách nhằm tránh lặp lại biến động mạnh như sau đợt tăng lãi suất bất ngờ hồi tháng 7/2024.

Lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm tăng lên 1,95% từ mức 1,93% cuối tuần trước. Trước thềm cuộc họp chính sách ngày 18-19/12 của BoJ, toàn bộ 50 chuyên gia kinh tế được Bloomberg khảo sát đều dự báo ngân hàng trung ương sẽ nâng lãi suất điều hành thêm 25 điểm cơ bản, lên 0,75%, tại cuộc họp cuối cùng của năm 2025. Trước đó, BoJ đã nâng lãi suất lên mức hiện tại 0,50% vào tháng 1.

Thống đốc BoJ Kazuo Ueda cho biết trong tuần rằng ngân hàng trung ương nhận thấy lạm phát cơ bản đang hội tụ về mục tiêu 2% và BoJ đang tiến gần hơn tới việc đạt được mục tiêu lạm phát một cách bền vững. Ông kỳ vọng thị trường lao động trong nước tiếp tục thắt chặt, qua đó tạo áp lực tăng lên tiền lương. Dù sự chững lại của chi tiêu toàn cầu cho trí tuệ nhân tạo có thể gây cú sốc đối với kinh tế Nhật Bản, song động lực đủ mạnh của vòng xoáy tiền lương - giá cả trong nước nhiều khả năng sẽ ngăn chặn một đợt suy giảm mạnh của lạm phát hay tăng trưởng tiền lương. Ông Ueda cũng nhấn mạnh BoJ đặc biệt chú trọng tới tác động của tỷ giá đối với triển vọng lạm phát.

Số liệu GDP quý III cuối cùng của Nhật Bản cho thấy nền kinh tế suy giảm với tốc độ thường niên 2,3%, xấu hơn mức giảm 1,8% trong ước tính sơ bộ và mức giảm 2,0% theo dự báo đồng thuận. Việc điều chỉnh giảm chủ yếu do chi tiêu vốn sụt giảm, trái ngược với mức tăng trong ước tính ban đầu, trong khi các nhà kinh tế trước đó cũng kỳ vọng khoản mục này sẽ cải thiện.

Trung Quốc: CPI tăng trong khi PPI giảm

Thị trường chứng khoán Trung Quốc đại lục điều chỉnh giảm khi nhà đầu tư chốt lời sau đà tăng trong các tháng gần đây. Chỉ số CSI 300 - thước đo chính của thị trường trong nước - giảm 0,08%, còn Shanghai Composite mất 0,34%, theo FactSet. Tại Hồng Kông, chỉ số Hang Seng giảm 0,42%.

Dữ liệu lạm phát tháng 11 tiếp tục nhấn mạnh áp lực giảm phát đè nặng lên nền kinh tế Trung Quốc. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng 0,7% so với cùng kỳ năm trước, duy trì trên mốc 0 tháng thứ hai liên tiếp. Tuy nhiên, chỉ số giá sản xuất (PPI) giảm 2,2%, đánh dấu tháng giảm thứ 38 liên tiếp. CPI lõi - loại trừ thực phẩm và năng lượng, giữ nguyên ở mức 1,2%, theo Bloomberg dẫn số liệu chính thức.

Khác với Mỹ và châu Âu, Trung Quốc đang phải đối mặt với tình trạng giảm phát kể từ khi đại dịch kết thúc, trong bối cảnh thị trường bất động sản suy yếu kéo dài làm suy giảm tiêu dùng. Để ứng phó, chính phủ đã phát động chiến dịch chống “cạnh canh tiêu cực", nhằm hạn chế các cuộc chiến giá và tình trạng dư thừa sản lượng trong nhiều ngành, từ giao đồ ăn đến sản xuất ô tô. Tuy nhiên, báo cáo lạm phát mới nhất cho thấy những nỗ lực của Bắc Kinh trong việc đẩy lùi giảm phát đến nay vẫn đạt kết quả khá hạn chế.

Thổ Nhĩ Kỳ: Cắt giảm lãi suất khi xu hướng lạm phát cơ bản hạ nhiệt trong tháng 10 và 11

Trong cuộc họp chính sách tiền tệ định kỳ diễn ra ngày thứ Năm, Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ đã quyết định giảm lãi suất repo kỳ hạn một tuần thêm 150 điểm cơ bản (1,5 điểm phần trăm), từ 39,5% xuống 38,0%. Đồng thời, ngân hàng trung ương cũng hạ lãi suất cho vay qua đêm từ 42,5% xuống 41,0% và lãi suất đi vay qua đêm từ 38,0% xuống 36,5%.

Theo tuyên bố sau cuộc họp khá ngắn gọn, các nhà hoạch định chính sách cho biết lạm phát tiêu dùng trong tháng 11 thấp hơn dự kiến, chủ yếu do “bất ngờ giảm” của giá thực phẩm. Ngân hàng trung ương cũng lưu ý rằng xu hướng lạm phát cơ bản đã giảm nhẹ trong tháng 10 và 11, trong khi tăng trưởng GDP quý III cao hơn kỳ vọng. Khi “điều kiện cầu” tiếp tục “hỗ trợ quá trình giảm lạm phát”, các nhà hoạch định cho rằng việc hạ lãi suất là phù hợp, dù thừa nhận rằng “kỳ vọng lạm phát và hành vi định giá vẫn tiếp tục tạo ra rủi ro” đối với tiến trình này. Ngân hàng trung ương tái khẳng định sẽ duy trì “lập trường chính sách tiền tệ thắt chặt… cho tới khi đạt được ổn định giá cả”.

Brazil: Giữ nguyên lãi suất trong bối cảnh thị trường lao động vững vàng

Ngày thứ Tư, Ngân hàng Trung ương Brazil quyết định giữ nguyên lãi suất điều hành chủ chốt - lãi suất Selic - ở mức 15,00%. Quyết định này, vốn được thị trường dự báo rộng rãi, đã nhận được sự đồng thuận tuyệt đối của các nhà hoạch định chính sách.

Trong tuyên bố sau cuộc họp, ngân hàng trung ương thừa nhận các chỉ báo kinh tế đang cho thấy “quỹ đạo tăng trưởng kinh tế đang chậm lại”, đồng thời mô tả thị trường lao động vẫn thể hiện “khả năng chống chịu”. Về lạm phát, các quan chức cho biết nhiều thước đo lạm phát “tiếp tục cải thiện phần nào” nhưng vẫn cao hơn mục tiêu lạm phát của ngân hàng trung ương. Dù kỳ vọng lạm phát hiện được dự báo giảm từ 4,4% trong năm 2025 xuống 4,2% vào năm 2026, các nhà hoạch định cho rằng lạm phát sẽ hạ xuống 3,2% vào quý II/2027 - thời điểm hiện được xem là “chân trời chính sách tiền tệ phù hợp”.

Ngân hàng trung ương cũng chỉ ra hàng loạt rủi ro tăng và giảm đối với lạm phát, đồng thời nhấn mạnh rằng các rủi ro này “vẫn ở mức cao hơn bình thường”. Trong đó, các rủi ro tăng bao gồm khả năng “kỳ vọng lạm phát bị mất neo kéo dài hơn”, “tính dai dẳng của lạm phát dịch vụ” và sự “đan xen giữa các chính sách kinh tế trong nước và quốc tế” có tác động đến lạm phát. Ngược lại, các rủi ro giảm phát bao gồm khả năng tăng trưởng kinh tế trong nước giảm tốc mạnh hơn dự kiến, “suy thoái toàn cầu sâu hơn” do căng thẳng thương mại và bất định gia tăng, cùng với việc giá hàng hóa cơ bản giảm.

Kết luận, các quan chức ngân hàng trung ương cho rằng môi trường “bất định gia tăng” hiện nay đòi hỏi “lập trường chính sách tiền tệ thận trọng”, và rằng cần duy trì “chính sách tiền tệ thắt chặt mạnh trong một thời gian rất dài” để đưa lạm phát về mục tiêu. Do đó, họ đánh giá việc giữ nguyên lãi suất ở thời điểm hiện tại là “phù hợp” với chiến lược đưa lạm phát hội tụ về mục tiêu của ngân hàng trung ương.