Ngân hàng ảo - xu thế tương lai của ngành Ngân hàng

“Linh hồn” của Vikki Bank là siêu ứng dụng Vikki. Đây là sản phẩm cải tiến được phát triển bởi HDBank và Công ty Cổ phần Galaxy FinX. Vikki cung cấp dịch vụ ngân hàng số hoàn toàn miễn phí, nhanh chóng và dễ dàng với các sản phẩm dịch vụ đa tiện ích và đột phá. Thực tế, Vikki Bank không phải là ngân hàng số đầu tiên xuất hiện ở Việt Nam. Trước Vikki Bank, một loạt ngân hàng thuần số khác như Timo, TNEX, Cake by VPBank, Liobank… đã lần lượt ra mắt nhằm đem tới những dịch vụ ngân hàng sáng tạo và độc đáo cho người dùng.

Mô hình ngân hàng ảo (Neobank) hay ngân hàng thuần số hiện nay cũng không còn quá lạ lẫm với nhiều người sử dụng dịch vụ ngân hàng tại Việt Nam trong giai đoạn kỷ nguyên số 4.0 và đều nằm trong chiến lược dài hạn của các nhà băng. Theo các chuyên gia, với khoảng 70 triệu người dùng Internet, chiếm 70,3% dân số, Việt Nam là quốc gia có lượng người dùng Internet cao thứ 12 trên thế giới và thứ 6 tại châu Á. Thống kê của Statista cũng chỉ ra rằng, Việt Nam nằm trong top 5 quốc gia có nhiều người sở hữu tài sản số nhất thế giới trong năm 2021. Còn theo số liệu của NHNN, đến cuối năm 2024, Việt Nam đã có hơn 200 triệu tài khoản thanh toán của khách hàng cá nhân và ghi nhận hơn 17 tỷ giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt trong năm 2024. Những con số này cho thấy Việt Nam là một thị trường tiềm năng cho sự phát triển của ngân hàng số.

Một trong những minh chứng cho thành công của ngân hàng số tại Việt Nam có thể kể đến như Cake by VPBank. Theo ông Nguyễn Hữu Quang, CEO của Cake by VPBank, ngân hàng số và ngân hàng truyền thống không đối đầu nhau, mà thực chất đang bổ trợ để cùng giải bài toán tài chính toàn diện tại Việt Nam. Ngân hàng số có lợi thế tiếp cận các nhóm khách hàng mà ngân hàng truyền thống chưa thể phục vụ hiệu quả như tài xế công nghệ, lao động tự do hay người bán hàng trực tuyến. “Trong 3 - 5 năm tới, Cake đặt mục tiêu trở thành một trong những ngân hàng số dẫn đầu Đông Nam Á, đồng thời lọt vào nhóm 5% ngân hàng số có lợi nhuận trên thế giới”, ông Nguyễn Hữu Quang nói và ước tính một ngân hàng số hàng đầu khu vực có thể đạt lợi nhuận từ 30 - 50 triệu USD/năm.

Chỉ trong 2 năm đầu tiên ra mắt, số lượng người dùng của ngân hàng số này nhanh chóng đạt 3 triệu, sau đó tăng lên 4,1 triệu vào năm 2023 và gần 5 triệu trong năm 2024. Tổng hồ sơ đăng ký tiêu dùng trung bình 400.000 mỗi tháng, một con số đáng kể xét trong mô hình ngân hàng thuần số ở Việt Nam.

Theo các chuyên gia, một trong những lý do giải thích cho sự tăng trưởng nhanh là vì ngân hàng số này tập trung đáp ứng nhu cầu của nhóm khách hàng mục tiêu với nhiều sản phẩm và dịch vụ tài chính dễ tiếp cận, với hệ sinh thái gồm nhiều dịch vụ khác (ứng dụng gọi xe, viễn thông, giải trí…). Không cần đến chi nhánh vật lý, ngân hàng ảo hoạt động 100% trực tuyến và cung cấp nhiều dịch vụ miễn phí hoàn toàn. Khách hàng chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh có kết nối mạng và căn cước công dân là có thể tiếp cận dải sản phẩm toàn diện từ mở tài khoản thanh toán, đến tiết kiệm, cho đến thẻ tín dụng, vay tiêu dùng, mua trước trả sau… và cả liên kết đầu tư chứng chỉ quỹ.

Trong khi đó, các ngân hàng truyền thống thường e ngại cấp tín dụng cho nhóm khách hàng này do thiếu lịch sử tín dụng, không có tài sản đảm bảo hoặc vướng quy trình xét duyệt phức tạp. Với lợi thế công nghệ, ngân hàng số có thể khắc phục những hạn chế đó bằng các giải pháp tự động hóa, giúp quy trình nhanh hơn và tiết kiệm hơn.

Tuy nhiên, theo kết quả nghiên cứu của nhóm đề tài do ThS. Nguyễn Chiến Thắng - Giám đốc Trung tâm phát triển ngân hàng số, BIDV làm chủ nhiệm, quá trình phát triển các mô hình ngân hàng số đặt ra nhiều vấn đề mới đối với công tác quản trị điều hành của các TCTD, đòi hỏi đầu tư nguồn lực, công tác phối hợp với các tổ chức cung ứng các dịch vụ về công nghệ, đặc biệt là quản trị các rủi ro mới phát sinh. Đồng thời, đặt ra rất nhiều nhiệm vụ mới đối với công tác xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý của NHNN và các cơ quan khác của Chính phủ. Quá trình này cũng chịu tác động của nhiều yếu tố như hạ tầng số, dữ liệu số, an ninh mạng, nguồn nhân lực, hiểu biết tài chính… đặt trong một bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang trong giai đoạn đầu, nhiều nhân tố mới vẫn tiếp tục xuất hiện.

Ông Nguyễn Quốc Hùng- Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, ngành Ngân hàng Việt Nam đã và đang tích cực chuyển đổi mô hình sang ngân hàng số. Nhưng để triển khai được mô hình ngân hàng số hiệu quả hơn đòi hỏi phải có sự phối hợp cùng các công ty Fintech trong việc phát triển sản phẩm, dịch vụ. Ngân hàng có thể tận dụng các công nghệ hỗ trợ của Fintech nhằm ứng dụng các công nghệ mới vào các dịch vụ tài chính; sự hợp tác giữa công ty Fintech và ngân hàng có thể thúc đẩy quá trình cải tổ hệ thống ngân hàng… Tuy nhiên, sự hợp tác này cần đảm bản an toàn, bảo mật, tương thích với hệ thống công nghệ hiện có của ngân hàng và bản thân các nhà băng cũng cần tích cực tăng cường nâng cấp hệ thống công nghệ lõi của mình.