Ngân hàng vượt khó, chia sẻ cùng doanh nghiệp

	Doanh nghiệp xuất khẩu lao đao, ngân hàng vào cuộc hỗ trợ
	San sẻ gánh nặng cùng doanh nghiệp

Gặp khó khi thu hồi, xử lý nợ xấu

Trong báo cáo đánh giá về nhóm ngân hàng của Công ty chứng khoán BOS thống kê, nợ xấu của các ngân hàng trong quý I/2021 tăng nhẹ so với cuối năm 2020. Tính đến ngày 31/3/2021, nợ xấu của các ngân hàng hiện đang niêm yết đạt 91.244 tỷ đồng (chưa bao gồm nợ bán cho VAMC) tăng 3.948 tỷ đồng so với cuối năm 2020. Tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cũng tăng nhẹ 0,02 điểm phần trăm lên mức 1,41%.

Tuy nhiên theo các chuyên gia, con số nợ xấu có thể gia tăng trong năm nay khi đại dịch Covid-19 ở trong nước và trên thế giới vẫn chưa được kiểm soát như kỳ vọng, nhất là đợt dịch bùng phát vào cuối tháng 4 vừa qua.

Các ngân hàng đang nỗ lực tiết giảm mọi chi phí hoạt động để hỗ trợ doanh nghiệp

TS. Võ Trí Thành - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia nhận định, dịch bệnh diễn biến phức tạp đã gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp, không ít doanh nghiệp đã phải đóng cửa dừng hoạt động, khiến áp lực nợ xấu tăng lên. Dù NHNN đã ban hành Thông tư 03 cho phép các ngân hàng được cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ với nhiều khoản vay, song nợ xấu tiềm ẩn từ số dư nợ được cơ cấu lại vẫn chưa thể hiện rõ ràng. Do vậy, ngân hàng vẫn phải đối diện thách thức nợ xấu tăng lên từ trong năm nay và cả năm tới.

Lãnh đạo các ngân hàng đều thừa nhận, thời điểm này nợ xấu căng thẳng hơn khi số doanh nghiệp là khách hàng của ngân hàng rơi vào tình trạng khó khăn nhiều hơn. Nhất là tại các địa phương bị phong tỏa, giãn cách, hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bị ảnh hưởng rõ rệt. Số doanh nghiệp dừng hoạt động càng lớn cũng đồng nghĩa áp lực nợ xấu tăng và khả năng thu hồi nợ khó khăn hơn.

Gần đây, các ngân hàng đã liên tục các thông báo phát mãi các TSBĐ để thu hồi nợ với những khoản nợ có giá trị từ vài chục đến vài trăm triệu đồng, các tài sản khá đa dạng. VietinBank vừa thông báo đấu giá TSBĐ bao gồm toàn bộ tài sản gắn liền với đất của dự án Nhà máy kéo sợi chất lượng cao Đông Phú được xây dựng trên thửa đất diện tích 32.000m2 và đấu giá toàn bộ thiết bị, máy móc và phụ kiện đi kèm đồng bộ của dự án Nhà máy này với giá khởi điểm đấu giá của 2 tài sản là 94,8 tỷ đồng. Đây là lần thứ 4 VietinBank thông báo đấu giá TSBĐ này. MB mới đây cũng thông báo về việc chào bán khoản nợ Công ty TNHH MTV Dệt 19-5 Hà Nội với giá trị khoản nợ bao gồm cả nợ gốc và nợ lãi lên tới hơn 322 tỷ đồng, với tài sản bao gồm bất động sản, ô tô…

Tương tự, nhiều ngân hàng khác cũng liên tục thông báo phát mãi, đấu giá tài sản để thu hồi nợ. Tuy nhiên, việc rao bán khá ế ẩm do rơi đúng giai đoạn dịch bệnh phức tạp việc giao dịch mua bán cũng như thu hồi xử lý TSBĐ gặp không ít khó khăn. Do đó, không ít ngân hàng đã phải rao đi rao lại nhiều lần mà vẫn chưa thanh lý được.

Lãnh đạo một ngân hàng lớn cho biết, nếu như thu nợ quý I/2021 rất tốt, thì đến khi dịch bùng phát trở lại thì giảm hẳn. Nguyên do những hồ sơ đưa ra khởi kiện, bán tài sản bị hạn chế cơ quan pháp luật khó khăn hơn trong tiếp nhận, rồi tài chính của khách hàng cũng khó khăn nên thu hồi nợ, xử lý tài sản giảm.

Sẵn sàng giảm lợi nhuận hỗ trợ khách hàng

Không phủ nhận nợ xấu chắc chắn chịu nhiều áp lực tăng trong năm 2021, nhưng TS. Cấn Văn Lực cho rằng, không nên quá lo bởi thời gian qua các ngân hàng cũng đã có kinh nghiệm, lường trước tình huống xấu đưa vào các kịch bản kinh doanh nên đã có sự chuẩn bị qua việc tăng trích lập dự phòng rủi ro. Nếu có vấn đề phát sinh thì ngân hàng cũng đã sẵn nguồn trích lập dự phòng để xử lý, không để nợ xấu tăng đột biến.

Hiện tỷ lệ bao phủ nợ xấu ở nhiều ngân hàng đạt mức kỷ lục giúp tạo bộ đệm an toàn và của để dành ghi nhận hoàn nhập trong tương lai. Theo thống kê, đến cuối quý I/2021, phần dự phòng rủi ro cho vay khách hàng của các ngân hàng tăng 12% so với cuối năm 2020. Tỷ lệ bao phủ tổng nợ xấu với 25 ngân hàng niêm yết trên sàn tăng từ 103% lên 110%. Vietcombank và Techcombank là 2 ngân hàng có tỷ lệ bao phủ nợ xấu trên 200%. Trong đó, Vietcombank có tỷ lệ bao phủ nợ xấu cao nhất hệ thống với 279%. Ngay cả NHTM 100% vốn Nhà nước như Agribank cũng tăng tỷ lệ bao phủ nợ xấu lên 120% vào cuối năm 2020 thay vì 101% tại thời điểm cuối năm 2019.

Chia sẻ về việc luôn duy trì tỷ lệ bao phủ nợ xấu ở mức cao, Chủ tịch HĐQT Vietcombank Nghiêm Xuân Thành cho biết, ngân hàng rất thận trọng trong dự phòng rủi ro nợ xấu và luôn trích lập đầy đủ. Chẳng hạn, theo quy định thì với các khoản nợ xấu có TSBĐ là bất động sản sẽ được loại trừ 35% và chỉ phải trích lập 65%, nhưng về cơ bản ngân hàng vẫn trích lập đủ 100%... Chỉ tính riêng trong quý I/2021, Vietcombank trích lập dự phòng thêm 2.000 tỷ đồng nợ xấu. Theo ông Thành, tuy Thông tư 03 cho phép các ngân hàng được lập trích dự phòng bổ sung đối với khoản nợ tái cơ cấu trong 3 năm, song Vietcombank phấn đấu trích lập đầy đủ trong năm 2021. “Cơm chưa ăn thì gạo còn đó, việc trích lập dự phòng theo đúng thông lệ quốc tế sẽ đảm bảo an toàn cho ngân hàng”, ông Thành chia sẻ.

Việc tăng trích lập dự phòng rủi ro cho các khoản nợ, cùng với việc trước đó ngân hàng điều chỉnh giảm lãi suất, và tiếp tục đã, đang cơ cấu nợ miễn giảm lãi chắc chắn ảnh hưởng không nhỏ đến lợi nhuận các ngân hàng. Song, nhìn về tương lai, lãnh đạo một ngân hàng cho biết, ngân hàng chấp nhận thiệt thòi, chia sẻ lợi nhuận. Nếu không được hỗ trợ, người dân, doanh nghiệp không vượt qua được khó khăn thì chính ngân hàng cũng chịu tổn thất. Điều quan trọng mà ngân hàng muốn hướng tới là giúp khách hàng vẫn tiếp cận được vốn ngân hàng để duy trì hoạt động và nắm bắt cơ hội khi dịch bệnh được kiểm soát tốt hơn, hỗ trợ kinh tế hồi phục nhanh hơn. “Trong thời điểm dịch bệnh bùng phát, chắc chắn rủi ro tín dụng gia tăng, song ngân hàng vẫn sẵn sàng cho vay để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân ứng phó dịch bệnh”, vị lãnh đạo ngân hàng này nhấn mạnh.

Đánh giá tích cực một số ngân hàng tài chính tốt, tăng tỷ lệ bao phủ nợ xấu, tăng khả năng chống chịu rủi ro trước biến động thị trường, nhưng theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, ngân hàng cần chủ động phân loại nợ và trích lập dự phòng theo thực tế đối với các khoản vay bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 để tránh cú sốc nợ xấu tăng vọt khi tới thời hạn phân loại nợ. Các ngân hàng nên có chính sách thẩm định TSBĐ cho phù hợp, thận trọng để hạn chế rủi ro tín dụng, nợ xấu mới phát sinh.

Trước thực tế ngân hàng đang chịu áp lực rủi ro về nợ xấu, trong khi thu hồi nợ lại gặp khó khăn mà vẫn phải đảm bảo cung ứng vốn cho nền kinh tế, TS. Hiếu đề xuất, sớm điều chỉnh các quy định chưa phù hợp tại Nghị quyết 42 để hỗ trợ các ngân hàng sớm thu hồi nợ.

(Thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/05/2020 của Chính phủ).