Ngon nhất thế giới, gạo Việt vẫn sẽ gặp khó trong năm 2020
Ảnh minh họa |
Năm 2019, ngành gạo khó đạt mục tiêu 3 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu
Những nỗ lực thúc đẩy xuất khẩu gạo ra thị trường thế giới sẽ khó đạt được kỳ vọng về giá trị thu về trong năm nay. Cho đến thời điểm này, lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam vẫn tăng so với cùng kỳ nhưng giá trị sụt giảm mạnh, do giá xuất khẩu giảm.
Theo dự kiến, cuối tuần này Tổng cục Thống kê sẽ công bố báo cáo về tình hình kinh tế - xã hội, trong đó có đề cập đến thương mại quốc tế mà gạo là một sản phẩm xuất khẩu chủ lực, nhưng khả năng đạt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu đối với gạo rất xa vời.
Số liệu sơ bộ của Tổng cục Hải quan cho biết, trong 11 tháng đầu năm 2019, xuất khẩu gạo của cả nước tăng 4,1% về lượng so với cùng kỳ năm trước, đạt 5,87 triệu tấn, nhưng giá trị thu về lại giảm trên 9%, chỉ đạt 2,58 tỷ USD. Việc xuất khẩu tăng nhưng giá trị thu về lại giảm chủ yếu do giá gạo hiện đang giảm 12,6% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng nhiều lần tỏ ra lo ngại rằng xuất khẩu gạo của Việt Nam trong năm nay sẽ khó đạt mục tiêu là 3 tỷ USD.
Năm 2018, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 6,11 triệu tấn với trị giá là hơn 3 tỷ USD, tăng 5% về lượng nhưng tăng tới hơn 16% về giá trị so với năm trước đó. Nhưng đó là câu chuyện thị trường năm cũ, năm nay và những năm sau, triển vọng với gạo đang trở nên “mịt mờ” hơn.
3 thách thức chính với 2020: Thị trường co hẹp, giá giảm và diện tích trồng thu nhỏ
Theo một báo cáo phân tích mới công bố, CTCP Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rẳng ngành gạo Việt Nam sẽ phải đối mặt với 3 thách thức chính trong năm 2020.
Thứ nhất, lúa gạo là ngành hàng rủi ro, hiệu quả kinh tế không cao và bấp bênh dẫn đến tình trạng diện tích gieo trồng lúa sẽ có xu hướng bị thu hẹp trong thời gian tới.
Báo cáo mới đây trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng cho biết, để giảm áp lực cho ngành gạo khi sản lượng sản xuất hiện đang cao hơn nhu cầu tiêu thụ, Chính phủ sẽ trình Quốc hội về việc giảm dần diện tích đất lúa thêm 0,5 triệu ha. Phần diện tích đất sụt giảm sẽ được sử dụng cho các mục đích khác như nuôi trồng thủy sản hoặc trồng cây ăn trái để nâng cao hiệu quả sử dụng đất.
Thứ hai, một số thị trường xuất khẩu gạo chính của Việt Nam như Philippines và Trung Quốc được dự báo có thể giảm lượng nhập khẩu. Mặc dù mới chấm dứt việc điều tra áp dụng biện pháp biện pháp nhập khẩu gạo từ Việt Nam, tuy nhiên Philippines vẫn có thể sử dụng các biện pháp được cho phép bởi Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và ASEAN để tác động đến tổng lượng gạo nhập khẩu.
Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ dự báo dự trữ gạo của Trung Quốc vẫn sẽ duy trì như mức đầu vụ 2019/2020. Do đó, nhiều khả năng Trung Quốc cũng sẽ không tăng sản lượng gạo nhập khẩu từ Việt Nam.
Ngoài ra, nhờ mối quan hệ gắn bó ngày càng mật thiết giữa Trung Quốc và Campuchia, hiện nay Trung Quốc cũng đang có xu hướng tăng lượng gạo nhập khẩu từ Campuchia. Thực tế số liệu cho thấy, lượng gạo xuất khẩu của Campuchia vào thị trường Trung Quốc đã tăng 44% trong 9 tháng đầu năm nay, theo Tân Hoa xã.
Thứ ba, dự báo của Bộ Nông ngiệp và Phát triển Nông thôn cũng cho biết, giá gạo nhiều khả năng sẽ giảm trong năm 2020 khi nhu cầu gạo trên thế giới hiện đang giảm dần. Thực tế, các quốc gia khác đã và đang cơ cấu lại nền nông nghiệp để từ đó nâng cao khả năng tự cung cấp và đáp ứng phần nào nhu cầu lương thực nội địa.
Đặc biệt, đối với việc việc mở rộng thị trường xuất khẩu, theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thông, Việt Nam cũng đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm các đối tác nhập khẩu mới. Do đó, Việt Nam càng gặp nhiều sức ép trong việc duy trì giá gạo ở thời điểm hiện tại.
Thông tin đáng chú ý, theo VDSC, hiện tại Chính phủ vẫn chưa ký kết xuất khẩu gạo với đối tác mới nào. Như vậy, mục tiêu xuất khẩu nông, lâm, thủy sản năm 2020 đạt trên 42 tỷ USD của ngành nông nghiệp có thể sẽ “vắng bóng” những đóng góp tích cực của gạo.
Tìm cơ hội với thị trường Singapore, Nhật Bản
Mới đấy, gạo ST25 của Việt Nam đã đạt danh hiệu gạo ngon nhất thế giới năm 2019 và là lần đầu tiên một loại gạo Việt Nam giành chiến thắng ở hạng mục này. Danh hiệu trên có thể là một cú hích, tạo tiền đề để nâng cao thương hiệu gạo Việt Nam.
Việc đạt danh hiệu trên đã tạo cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xuất khẩu gạo sang các thị trường lân cận và khu vực như Singapore và Nhật Bản. Trong năm 2019, Thái Lan, nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới đã phải đối mặt với rất nhiều khó khăn do tình hình hạn hán kéo dài làm giảm sản lượng gạo. Vì vậy, Singapore, quốc gia đang nhập khẩu 30 đến 40% gạo từ Thái Lan hiện đang cân nhắc đa dạng hóa nguồn cung ứng gạo.
Theo VDSC, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết hiện đã lên kế hoạch tiếp cận thị trường này nhằm tận dụng lợi thế giao thương thuận lợi giữa hai nước vốn cùng khu vực Đông Nam Á.
Trong khi đó, Nhật Bản cũng mong muốn đa dạng hóa nguồn nhập khẩu gạo do nguồn cung gạo hiện tại đang phụ thuộc khá nhiều vào Hoa Kỳ. Việc ký kết Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTTP), trong đó có Việt Nam, là cơ hội để Nhật Bản đa dạng hóa nguồn cung gạo cũng như tạo điều kiện cho các nước xuất khẩu gạo như Việt Nam khai phá thị trường mới.