Nhịp cầu để chính sách bảo hiểm tiền gửi đi vào cuộc sống

Đến với mỗi điểm giao dịch của quỹ tín dụng nhân dân hay ngân hàng thương mại, người gửi tiền đều sẽ thấy Chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi (BHTG) ở những vị trí dễ nhận biết nhất. Đó chính là dấu hiệu để nhận biết những tổ chức tín dụng đã tham gia bảo hiểm tiền gửi, và người gửi tiền tại đây sẽ được bảo vệ theo quy định của Luật BHTG. Nhưng liệu niêm yết một tấm Chứng nhận tham gia Bảo hiểm tiền gửi đã đủ để nâng cao niềm tin của người gửi tiền?

Theo Luật BHTG, để được chính thức đi vào hoạt động, tổ chức tham gia BHTG phải có Chứng nhận tham gia BHTG do Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) cấp. Tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi phải niêm yết công khai bản sao Chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi tại tất cả các điểm giao dịch có nhận tiền gửi.

Chứng nhận tiền gửi giúp người dân yên tâm hơn trong đại dịch Covid-19

Tuy nhiên, một thực tế là cho tới nay, ngoài Chứng nhận tham gia BHTG, sự hiện hữu của chính sách BHTG trong các hoạt động liên quan tới giao dịch tiền gửi còn thấp. Trong khuôn khổ nội dung tấm Chứng nhận, người gửi tiền chỉ có thể biết về hạn mức BHTG hiện hành, song bên cạnh hạn mức trả tiền bảo hiểm, còn rất nhiều vấn đề về chính sách BHTG cần được truyền thông tới người gửi tiền để xây dựng niềm tin của công chúng vào hệ thống ngân hàng.

Điều 12 Luật BHTG quy định tổ chức BHTG có nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về BHTG. Đây là một trách nhiệm lớn, đòi hỏi truyền thông thường xuyên, liên tục. Tuy nhiên, đối với tổ chức tham gia BHTG, ngoài việc niêm yết Chứng nhận tham gia BHTG, Luật BHTG không quy định trách nhiệm của tổ chức tham gia BHTG phối hợp BHTGVN trong việc tuyên truyền chính sách. Hiện tại, các tổ chức tham gia BHTG tham gia tuyên truyền chính sách BHTG chủ yếu dựa trên tinh thần tự nguyện, song không có ràng buộc mang tính pháp lý.

Trong khi đó, tổ chức tham gia BHTG là một trong các bên được thụ hưởng lợi ích từ chính sách. Người gửi tiền càng có niềm tin vào hệ thống các tổ chức tín dụng nói chung và từng tổ chức tín dụng nói riêng sẽ càng có động lực để lựa chọn tổ chức đó gửi gắm khoản tiền tiết kiệm của mình. Bên cạnh các chính sách đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng, chính sách BHTG cũng là một lớp bảo vệ người gửi tiền, đặc biệt là người gửi tiền quy mô nhỏ, ít có điều kiện cập nhật thông tin, kiến thức về tài chính – ngân hàng.

Lãnh đạo BHTGVN đánh giá, các tổ chức tín dụng có một lợi thế trong việc truyền thông chính sách BHTG, đó là thường xuyên giao dịch, tiếp xúc với người gửi tiền, hiểu rõ về khách hàng cũng như nhu cầu thông tin của khách hàng. Tuy nhiên, nhìn rộng ra, với những hạn chế về quy định pháp lý như hiện nay, khó có thể đạt được sự truyền thông đồng bộ, thống nhất giữa các tổ chức tham gia BHTG, giữa địa phương với địa phương và trong toàn quốc nói chung.

Qua trao đổi, lãnh đạo một số tổ chức tham gia BHTG thừa nhận có tâm lý lo ngại nếu truyền thông mạnh về chính sách BHTG tại tổ chức mình, một số người gửi tiền với tiền gửi quy mô lớn có thể sẽ cảm thấy lo lắng vì khoản tiền gửi của họ cao hơn so với hạn mức trả tiền bảo hiểm. Về vần đề này, lãnh đạo BHTGVN cho biết, cơ quan này đã đề xuất cấp có thẩm quyền nâng cao hạn mức BHTG. Hạn mức BHTG dự kiến sẽ là 125 triệu đồng mỗi người gửi tiền tại một tổ chức tham gia BHTG. Đồng thời, trong thời gian tới, BHTGVN sẽ thường xuyên đánh giá lại tính hiệu quả và phù hợp của hạn mức BHTG để kịp thời đề xuất việc điều chỉnh.

Bên cạnh việc hoàn thiện, nâng cao hiệu quả của chính sách BHTG nhằm bồi đắp niềm tin của người gửi tiền, cần bổ sung quy định cụ thể về việc các tổ chức tham gia BHTG có trách nhiệm phối hợp với tổ chức BHTG trong công tác truyền thông. Qua đó, các tổ chức tham gia BHTG chính là những cầu nối để chính sách trở nên gần gũi, thực tế và là điểm tựa của người gửi tiền.

Bộ nguyên tắc cốt lõi xây dựng hệ thống BHTG hiệu quả của Hiệp hội BHTG Quốc tế (IADI) đưa ra tiêu chuẩn trong nguyên tắc số 10 về Nhận thức công chúng: “Tổ chức BHTG thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các ngân hàng và cơ quan liên quan trong mạng an toàn tài chính nhằm đảm bảo tính thống nhất và chính xác của các thông tin cung cấp cho người gửi tiền, tối đa hóa mức độ nhận thức công chúng. Luật và quy định yêu cầu các ngân hàng cung cấp thông tin về BHTG theo mẫu định dạng/ngôn ngữ do tổ chức BHTG quy định”.

Việc thiết lập hành lang pháp lý để các tổ chức tham gia BHTG phối hợp chặt chẽ với tổ chức BHTG một cách thống nhất, đồng bộ về cả nội dung lẫn hình thức tuyên truyền sẽ không chỉ nâng cao nhận thức công chúng một cách trực quan ngay tại địa điểm của tổ chức thực hiện giao dịch về tiền gửi, mà còn tạo ra thay đổi to lớn, có tầm quan trọng trong việc đảm bảo niềm tin của người gửi tiền. Ở chiều ngược lại, BHTGVN cũng cần thường xuyên, liên tục có những hướng dẫn cụ thể về truyền thông chính sách để các tổ chức tham gia BHTG triển khai thực hiện.