PCI 2019: Những con số của niềm tin

Lễ công bố Báo cáo PCI - Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh 2019

Niềm tin vào những mùa vàng

“Kết quả PCI 2019 như cánh chim báo tin vui về những xu hướng tích cực trong cải cách ở cấp địa phương của Việt Nam, đặc biệt là từ đầu nhiệm kỳ này của Đại hội Đảng, Quốc hội và Chính phủ”, TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI, chia sẻ trong bài phát biểu khai mạc lễ công bố báo cáo PCI lần thứ 15.

Chủ tịch VCCI cho rằng PCI 2019 là biểu hiện của niềm tin vào những mùa vàng. Kết quả điều tra PCI 2019 cho thấy bức tranh khá sáng sủa về môi trường kinh doanh tại Việt Nam. Chất lượng điều hành kinh tế tại các địa phương duy trì xu hướng tích cực. Điểm số PCI trung vị đạt mức cao kỷ lục. Ở một số chỉ số thành phần của PCI, có tới 70-80% doanh nghiệp bày tỏ sự hài lòng với cách ứng xử của cơ quan công quyền.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế của VCCI cũng ghi nhận các hoạt động cải thiện môi trường kinh doanh đã thực hiện rộng khắp trên toàn quốc và chất lượng điều hành kinh tế liên tục cải thiện qua các năm. Mức độ năng động, sáng tạo của chính quyển tỉnh gia tăng.

Quảng Ninh vẫn giữ vị trí quán quân năm thứ 3 liên tiếp với điểm số là 73,4 điểm. Kế đến là Đồng Tháp 72,1 điểm, Vĩnh Long 71,3 điểm và Bắc Ninh 70,79 điểm. Tiếp theo trong nhóm 10 tỉnh dẫn đầu này là Đà Nẵng, Quảng Nam, Bến Tre, Long An, Hà Nội và Hải Phòng. Các địa phương nằm trong nhóm xếp hạng cao còn có Cần Thơ, Thái Nguyên, Bình Dương, TP. Hồ Chí Minh, Tây Ninh và Bà Rịa - Vũng Tàu.

Báo cáo PCI 2019 cũng cho thấy, tỉnh đứng đầu bảng xếp hạng đã nâng tầm chất lượng điều hành và khoảng cách giữa các tỉnh đầu và cuối dần thu hẹp khi điểm số của tỉnh Lai Châu đứng cuối bảng xếp hạng là 59,95. Trên Lai Châu là Đăk Nông có 60,50 điểm.

“Xu hướng hội tụ, thu hẹp sự cách biệt trong chất lượng điều hành giữa các tỉnh, thành phố cho thấy dàn nhạc cải cách đã đồng điệu hơn ở các địa phương”, Chủ tịch VCCI bình luận.

Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh 2019

Cải cách mạnh ở những điều dễ làm

Nói về các ghi nhận quan trọng trong PCI, Chủ tịch VCCI dùng hình ảnh: Như 7 sắc cầu vồng trên bầu trời thể chế: Sự năng động, sáng tạo của chính quyền cấp tỉnh gia tăng; Công tác giải quyết khó khăn vướng mắc của doanh nghiệp có nhiều tiến bộ; Môi trường kinh doanh bình đẳng hơn; Tính minh bạch được cải thiện; Cơ chế pháp lý và an ninh trật tự được củng cố; Chi phí không chính thức tiếp tục giảm; Cải cách hành chính được đẩy mạnh...

Theo Chủ tịch VCCI, PCI 2019 cũng thể hiện niềm tin của doanh nghiệp được tiếp tục khơi dậy, bức tranh toàn cảnh của môi trường kinh doanh trở nên tươi sáng hơn. Người dân hăng say thành lập doanh nghiệp, chỉ riêng trong năm 2019, bình quân mỗi ngày có gần 380 doanh nghiệp được thành lập mới, quy mô vốn đăng ký tăng lên. Đó là những con số của niềm tin!

Trưởng ban Pháp chế của VCCI cũng ghi nhận môi trường kinh doanh bình đẳng hơn. Thiết chế pháp lý và an ninh trật tự được củng cố. Chi phí không chính thức tiếp tục giảm. Minh bạch có đấu hiệu được cải thiện. Ưu ái đối với một số loại hình doanh nghiệp giảm. Cải cách thủ tục hành chính có kết quả tích cực. Có tới 81,3% doanh nghiệp cho biết “Cán bộ nhà nước giải quyết công việc hiệu quả”. 73,6% doanh nghiệp quan sát thấy “cán bộ nhà nước thân thiện”. 72,6% doanh nghiệp cho biết thời gian thực hiện thủ tục hành chính được rút ngắn hơn so với quy định.

Nhưng dù xu hướng cải thiện thể hiện rõ rệt như vậy, niềm tin được nâng lên nhưng thực tế vẫn còn nhiều điều không được như kỳ vọng cho thấy phải tiếp tục cải thiện nhiều. Và dường như hành trình cải cách mới chỉ dừng lại ở những việc làm còn tương đối dễ dàng.

Doanh nghiệp cho biết, một số lĩnh vực cải cách triển khai còn chậm, thủ tục còn phiền hà. 59% doanh nghiệp cho biết họ gặp khó khăn trong thủ tục về đất đai, giải phóng mặt bằng, 53% doanh nghiệp gặp khó khăn vướng mắc trong thủ tục liên quan tới lĩnh vực xây dựng và quy hoạch; 43% doanh nghiệp gặp khó khăn khi xin quyết định chủ trương đầu tư...

Chi phí không chính thức đã giảm liên tục trong mấy năm gần đây nhưng vẫn còn cao. Vẫn có tới trên 50% số doanh nghiệp phản ánh họ phải trả các chi phí không chính thức.

Một điều nữa cũng được cộng đồng doanh nghiệp quan ngại là trong khi các tỉnh thành phố đứng ở cuối bảng xếp hạng đã có nhiều nỗ lực để vượt lên thì những địa phương ở top dẫn đầu - những ngôi sao cải cách - đã chưa có được những cải cách bứt phá nào đáng kể trong mấy năm qua.

Trên thực tế, doanh nghiệp dân doanh còn gặp phải nhiều khó khăn. Các khó khăn lớn nhất của khu vực tư nhân là tìm kiếm khách hàng, tuyển dụng lao động... Đồng thời, PCI cũng cho thấy còn nhiều vướng mắc khi thực hiện dự án liên quan đến đất đai, đầu tư và xây dựng.

“Để thúc đẩy khu vực tư nhân phát triển hơn nữa, cần có các chính sách kịp thời, hiệu quả để tháo gỡ các vấn đề đã xác định và thúc đẩy môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch cho doanh nghiệp tại Việt Nam”, ông Đậu Anh Tuấn phát biểu.

PCI 2019 được công bố trong những ngày cả nước đang lấy lại nhịp độ sau những ngày dài mọi hoạt động chững lại, chậm lại vì giãn cách chống đại dịch Covid-19, sản xuất, kinh doanh rơi vào giai đoạn khó khăn chưa từng gặp phải. Nhưng Chủ tịch VCCI khá lạc quan, ông nói: Bây giờ tình hình đã khác, nỗi lo suy thoái đang là xu hướng chủ đạo. Nhưng chúng ta tin rằng chỉ số niềm tin của người dân và cộng đồng doanh nghiệp vào sự điều hành của các cấp chính quyền năm 2020 chắc chắn sẽ vẫn khả quan.

“Chúng ta cũng hiểu rất rõ rằng phục hồi không phải trở lại ngày hôm qua và tái khởi động không phải là vẫn làm theo cách cũ. Thế giới sau đại dịch sẽ khác với thế giới của ngày hôm nay. Các doanh nghiệp sẽ phải kinh doanh sáng tạo và phải có trách nhiệm hơn. Chính quyền kiến tạo song hành với doanh nghiệp sang tạo và có trách nhiệm sẽ là những mái chèo đưa con thuyền kinh tế Việt Nam vươn ra biển lớn”, Chủ tịch VCCI phát biểu.