Phòng cháy, chữa cháy trong các khu chung cư vẫn nhiều bất cập?

Phần lớn các công trình nhà ở chung cư hiện nay là tổ hợp công trình cao tầng với nhiều chức năng hỗn hợp gồm căn hộ chung cư, thương mại, dịch vụ nhà hàng, siêu thị, công trình vui chơi giải trí, rạp chiếu phim, nhà trẻ, phòng sinh hoạt cộng đồng, gara để xe. Vì vậy, trong bản vẽ thiết kế của công trình, chủ đầu tư phải có giải pháp đồng bộ về kiến trúc, kết cấu và cơ điện cũng như thiết kế theo đúng các quy chuẩn về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC&CNCH). Sau đó, còn phải được thẩm duyệt bởi Cục Cảnh sát PCCC&CNCH hoặc Sở PCCC tùy theo cấp độ công trình, mới được phép đưa người dân vào ở.

Các tòa chung cư cần thường xuyên tổ chức diễn tập PCCC sẽ hạn chế thấp nhất thiệt hại

Qua cuộc tổng kiểm tra công tác PCCC&CNCH trên địa bàn Hà Nội mới đây, các lực lượng chức năng Công an thành phố đã phát hiện 45 cơ sở không đảm bảo các điều kiện an toàn về PCCC&CNCH. Trong đó có hàng loạt chung cư đã đưa vào sử dụng.

Những vi phạm thường thấy là: Chưa có thông báo cam kết đảm bảo các điều kiện an toàn PCCC; Khu vực khối đế thương mại tiến hành cải tạo mặt bằng so với thiết kế được thẩm duyệt, chưa được thẩm duyệt bổ sung về PCCC theo quy định; Chưa tổ chức tập huấn nghiệp vụ PCCC&CNCH cho đội viên đội PCCC của toà nhà; Chưa tổ chức diễn tập phương án chữa cháy; Phương án chữa cháy của cơ sở chưa được phê duyệt theo quy định.

Đơn cử, tòa nhà CC2 thuộc Khu đô thị mễ Trì Hạ (Nam Từ Liêm, Hà Nội) do Công ty CP Tu tạo và Phát triển nhà làm chủ đầu tư cũng chưa chỉnh lý, bổ sung quản lý theo dõi hoạt động về PCCC của cơ sở chưa đầy đủ. Không đảm bảo yêu cầu PCCC khi khu vực tầng 1 ngăn chia mặt bằng không đảm bảo điều kiện thoát nạn. Cơ sở thuộc diện phải trang bị báo cháy tự động, tuy nhiên chưa trang bị. Đây sẽ là vấn đề nóng để cư dân quan tâm!

Cũng tại danh sách cơ sở không đủ điều kiện về PCCC&CNCH do Công an thành phố nêu ở trên, còn có các cơ sở là trường học, khách sạn, chợ, siêu thị và trụ sở các công ty với những vi phạm cơ bản như: Cơ sở chưa được thẩm duyệt nghiệm thu PCCC, chưa trang bị phương tiện PCCC theo quy định... Trước đó, Hà Nội cũng đã tổ chức nhiều đợt kiểm tra về an toàn PCCC tại các chung cư trên địa bàn thành phố, ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền hàng trăm triệu đồng.

Nói về thực trạng trên, đại diện Cục Cảnh sát PCCC&CNCH (Bộ Công an) cho rằng, nguyên nhân chủ yếu vẫn là do chủ đầu tư chưa thực sự quan tâm đến việc đầu tư hạng mục PCCC cho công trình, hoặc có làm cũng chỉ nhằm đối phó để thẩm duyệt, nghiệm thu đưa vào sử dụng.

Đồng quan điểm trên, nhiều luật sư đề xuất, trong quá trình thi công các tòa nhà chung cư phải có sự giám sát của chính quyền địa phương. Mặt khác, hiện chế tài với những vi phạm về an toàn PCCC chủ yếu là xử phạt vi phạm hành chính bằng hình thức cảnh cáo, phạt tiền, chưa đủ tính răn đe. Theo đó cần phải áp dụng chế tài mạnh hơn nữa để lập lại trật tự trong việc nghiệm thu hệ thống PCCC, thậm chí có thể đề xuất hình sự hóa những hành vi không hoàn thiện hoặc không nghiệm thu hệ thống PCCC của chủ đầu tư, bởi những chế tài hình sự bao giờ cũng có tính răn đe hơn là những chế tài hành chính.

Chưa nghiệm thu về PCCC nhưng vẫn cho người dân vào ở, có trang bị thiết bị PCCC nhưng không hoạt động. Hàng năm cơ quan chức năng vẫn tổ chức thanh tra, kiểm tra các tòa nhà chung cư, công tác đảm bảo an toàn PCCC, nhiều chung cư bị bêu tên, phạt tiền… Song câu chuyện chung cư vi phạm an toàn về PCCC thì vẫn còn. Thảm họa có thể xảy ra bất cứ lúc nào tại những tòa nhà này, đe dọa an toàn tính mạng của cư dân.

Ở chiều hướng khác, dư luận xã hội lại bày tỏ việc không đồng tình vì sự thờ ơ của người dân sống trong chính các tòa nhà chung cư đó với vấn đề về PCCC. Trong các buổi tập huấn về PCCC tại các khu chung cư, nhiều gia đình đã cử người già hoặc người giúp việc đi tập huấn. Thái độ thờ ơ với kiến thức và kỹ năng PCCC cũng là một trong rất nhiều nguyên nhân khiến việc thực thi quy định an toàn cháy nổ chưa hiệu quả, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến ý thức tuân thủ quy định, luật pháp của người dân chưa cao.

Người dân quá chủ quan và thiếu kỹ năng, không tham gia các buổi tập huấn nên khi có sự cố sẽ không biết phải làm gì. Với phương châm phòng bệnh hơn chữa bệnh, về phía ban quản trị tòa nhà cần kiểm tra thường xuyên hệ thống PCCC, tối thiểu định kỳ 1 năm/1 lần để nắm rõ tình trạng của hệ thống, các thiết bị báo cháy, báo khói, chữa cháy (nước, khí…), các thiết bị điện, thông gió, hút khói… và hệ thống điều khiển trung tâm, các hệ thống cửa và lối thoát hiểm, hành lang an toàn PCCC của công trình.

Đồng thời, cần vận động tuyên truyền cư dân tham gia các buổi tập huấn về an toàn PCCC, vừa để bảo vệ tính mạng tài sản của mình, vừa thể hiện trách nhiệm của mỗi cá nhân vì chính cộng đồng cư dân an toàn, văn minh, hiện đại của mình. Sự thờ ơ có thể cướp đi sự an toàn của chính bản thân và gia đình mình, vì vậy an toàn PCCC tại căn hộ cũng như tòa nhà chung cư không phải là câu chuyện của riêng ai, mà cần ý thức, tính tuân thủ và hợp tác cao nhất từ mỗi cư dân và ban quản trị các tòa nhà, lãnh đạo phòng cứu hộ, cứu nạn công an thành phố khuyến nghị.

Các kiến trúc sư cho rằng, chung cư dù được xây dựng bằng các trang thiết bị cao cấp và an toàn nhất thì vẫn tiềm ẩn rủi ro từ chính những bất cẩn của người dân. Bởi mỗi cá nhân phải đặc biệt ý thức được rằng mình đang sống trong các chung cư cao tầng, nên phải tuân thủ nghiêm các quy định cũng như phải thay đổi những thói quen khi còn sống ở các vùng nông thôn. Không ít người khi ra khỏi phòng quên tắt các hệ thống điện, đèn, ổ cắm, bếp điện... Còn tại các khu vực chứa rác, bà con vô tư vứt bỏ vật liệu dễ gây cháy nổ như giấy lộn, túi nilon vào hệ thống thu gom rác.

Ở nhiều chung cư, người dân còn chặn các cửa thang thoát hiểm bằng vật dụng cồng kềnh, hoặc tận dụng không gian chiếu nghỉ thang thoát hiểm để các vật dụng cũ, nội thất không sử dụng... Trong khi ban quản lý các tòa nhà chung cư không thể nào kiểm soát tình trạng này như kiểu 24/7 được.