Phương Tây lo ngại “bong bóng” vận động hành lang

Luật chung vận động hành lang

Tuy nhiên, một báo cáo công bố, Tổ chức Minh bạch Quốc tế (TI) nhận định rằng những quy định, điều lệ thiếu rõ ràng cần phải bị lên án, đồng thời cần có sự cải tổ các quy chế về lobby trên thế giới.

Văn bản Luật vận động hành lang

Theo bà Elena Panfilova, Phó chủ tịch TI, trong 5 năm qua, các nhà lãnh đạo châu Âu đã thi hành nhiều chính sách kinh tế gây ra những hậu quả lớn cho công dân nước họ. Nghị viện ở châu Âu phải thông qua luật “vận động hành lang” bao trùm cả phạm vi ảnh hưởng của các nhà vận động hành lang đến bất cứ quyết định, chính sách hay việc ban hành luật nào, dù ảnh hưởng này là gián tiếp hay trực tiếp.

Báo cáo đánh giá trong 19 quốc gia ở châu Âu, chỉ có bảy nước có luật quy định về việc vận động hành lang. Đó là Áo, Pháp, Ireland, Lithuania, Ba Lan, Slovenia và Anh. Trong đó Slovenia là quốc gia có hệ thống chính trị minh bạch nhất. “Thậm chí ngay cả những nước này, quy định về vận động hành lang cũng được phác thảo rất nghèo nàn hoặc thực thi không rõ ràng” - TI tuyên bố trên trang web.

Những nước đang gặp khủng hoảng trong khu vực đồng euro là Ý, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha thuộc năm nước có thành tích tệ nhất trong việc thể chế hóa hoạt động lobby, ở đó mối quan hệ chặt chẽ giữa khu vực công và khu vực tài chính luôn mang lại nhiều nguy cơ.

Về phần Liên minh châu Âu (EU), ba định chế cốt lõi của họ là Ủy ban châu Âu (EC), Nghị viện châu Âu (EP) và Hội đồng Liên minh châu Âu (CEU) đạt thành tích trung bình là 36%. Đây là điều đáng ngạc nhiên, vì Brussels là trung tâm lobby của châu Âu và những quyết định xuất phát từ thủ đô nước Bỉ này có ảnh hưởng đến toàn khu vực.

Hoạt động lobby ngày nay tác động lên nhiều lĩnh vực của nền công nghiệp châu Âu như rượu, thuốc lá, ôtô, năng lượng, tài chính và dược phẩm. Các thủ đoạn lobby không minh bạch là một trong những cánh cửa mở ra tham nhũng và châu Âu đang có nguy cơ đối mặt với sự hoành hành của tệ nạn này. Muốn cải thiện tình hình, các nước châu Âu cần xây dựng những quy định chặt chẽ buộc các nhà vận động hành lang phải tuân thủ để tránh sự tác động của họ lên các nhà soạn thảo và thi hành những chính sách thiết thực trong đời sống quốc gia.

Các công ty vận động hành lang hàng đầu

Google, Apple và Amazon đã chi một số tiền kỷ lục cho vận động hành lang để tác động đến các chính trị gia và chính sách Mỹ trong quý I/2015. Theo đó, Google là hãng công nghệ chi nhiều nhất cho vận động hành lang với số tiền 5,47 triệu USD và xếp thứ năm trong toàn bộ các ngành công nghiệp. Google hiện là hãng có mức độ tăng đều về số tiền chi cho việc tác động đến chính sách và luật liên quan đến nhiều vấn đề.

Từ giữa năm 2011 đến nay, hãng này đã chi ít nhất 1 triệu USD/tháng cho các vấn đề liên quan đến hoạt động của Google như quảng cáo trực tuyến, an ninh mạng, cải cách thuế hay công nghệ thiết bị bay không người lái (drone).

Apple chi 1,24 triệu USD cho vận động hành lang trong quý I, vượt qua kỷ lục 1,19 triệu USD vừa mới được thiết lập của riêng hãng này ở quý IV/2014. Apple vận động hành lang trong các lĩnh vực như sách điện tử, thương mại quốc tế, phát minh, bản quyền và đa dạng hóa không gian làm việc.

Hãng Amazon đã tăng mức chi cho vận động hành lang lên 14% so với quý IV/2014 lên con số 1,91 triệu USD. Nội dung mà Amazon chi cho vận động hành lang liên quan đến thông báo xâm phạm dữ liệu, cải cách bưu chính, bảo mật điện toán đám mây và sử dụng lao động nhập cư có tay nghề cao.

Trong quá khứ, Microsoft từng là “nạn nhân” của EU khi bị phạt 5 lần với tổng số tiền hơn 3 tỷ USD. Hiện tại, Google đã thế chỗ

Microsoft để lọt vào tầm ngắm của nhà chức trách EU. Tuần trước, EU chính thức buộc tội hãng tìm kiếm Internet lạm dụng vị trí thống trị thị trường để “chơi xấu” các đối thủ nhỏ hơn. “Góp công” lớn trong cuộc chiến giữa EU và Google bất ngờ lại xuất hiện Microsoft.

Cuộc chiến giữa Microsoft – Google lan sang châu Âu. Các nhà hoạch định chính sách lo ngại vì thị phần Google tại nhiều nước lên đến gần 90%, còn cao hơn nhiều so với tại Mỹ. Microsoft không đơn độc trong cuộc chiến này khi có nhiều công ty công nghệ và Internet Mỹ cũng đứng chung hàng để chống lại Google tại châu Âu, trong đó có Yelp, dịch vụ xếp hạng nhà hàng và doanh nghiệp, TripAdvisor, website du lịch. Các thế lực khác của châu Âu cũng “bon chen”, như các nhà xuất bản Đức, những người trước đây cáo buộc Google sử dụng nội dung của họ.

Theo tiết lộ, Microsoft chỉ là 1 trong hơn 30 người khiếu nại, có chung mối lo lắng, mong muốn nhà chức trách khôi phục cạnh tranh công bằng vì lợi ích của người tiêu dùng và doanh nghiệp. Cuộc điều tra của EU vào Google bắt đầu từ năm 2010 sau khi ba doanh nghiệp thuộc ba nước khác nhau đâm đơn kiện Google.

Ciao, website so sánh mua sắm của Đức, khẳng định thỏa thuận sử dụng dịch vụ tìm kiếm của Google hạn chế năng lực thực hiện quảng cáo với các đối thủ khác của Google. Trang này được Microsoft mua lại trước khi gửi khiếu nại. Đây được xem là hành vi lạm dụng. Ủy ban tiếp tục điều tra liệu Google có sao chép các nội dung của các hãng khác và sử dụng lợi thế độc quyền để ngăn cản các doanh nghiệp dùng nền tảng quảng cáo của đối thủ hay không. Android cũng trở thành mặt trận mới để điều tra.