Quỹ tín dụng nhân dân - “bệ đỡ” cho kinh tế nông thôn Bắc Trung Bộ

Hiệu quả từ việc gần dân, sát dân

Những năm gần đây, hệ thống quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) trên địa bàn Nghệ An, Hà Tĩnh và Quảng Trị ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong hệ sinh thái tài chính vi mô. Với lợi thế “gần dân, sát dân”, các QTDND đang trở thành mắt xích then chốt trong phát triển kinh tế nông thôn, góp phần giảm nghèo, tạo việc làm và hạn chế tín dụng đen ở khu vực vùng sâu, vùng xa.

Tại xã Trường Phú (Quảng Trị), địa phương mới được thành lập sau khi sáp nhập ba đơn vị hành chính cũ, mô hình hoạt động của Quỹ tín dụng nhân dân Mai Thủy đã trở thành điểm sáng. Với gần 1.800 thành viên, tổng nguồn vốn hơn 217 tỷ đồng và dư nợ 185 tỷ đồng, Quỹ không chỉ cung cấp vốn cho người dân mở rộng sản xuất, mà còn góp phần thúc đẩy phát triển dịch vụ, xuất khẩu lao động và xây dựng nông thôn mới…

Ông Nguyễn Văn Bảy, Chủ tịch HĐQT QTDND Mai Thủy cho biết, điều quan trọng nhất là “hiểu dân, tin dân và đồng hành cùng dân”. Chính nhờ phương châm ấy, nhiều hộ gia đình đã có cơ hội vươn lên, thoát nghèo và làm giàu ngay trên mảnh đất quê hương.

Điển hình như bà Võ Thị Xuân Hương ở xã Trường Phú, được quỹ cho vay 1,3 tỷ đồng để phát triển mô hình nuôi vịt đẻ. Từ số vốn đó, bà đầu tư chuồng trại, đào ao và đến nay đã có hơn 5.000 con vịt, mỗi ngày cung cấp hàng nghìn quả trứng, cho thu nhập ổn định. “Nguồn vốn của Quỹ tín dụng nhân dân là bệ đỡ giúp tôi khởi nghiệp, tạo việc làm cho các thành viên trong gia đình”, bà Hương chia sẻ.

Từ sự tiếp sức của QTDND Mai Thủy, bà Võ Thị Xuân Hương ở xã Trường Phú, đã đầu tư phát triển mô hình nuôi vịt, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Trong khi đó, tại Hợp tác xã sản xuất tinh bột nghệ Hiền Thuấn ở cùng địa phương, bà Dương Thị Hiền, Giám đốc HTX cũng cho biết, nhờ nguồn vốn vay 500 triệu đồng từ QTDND Mai Thủy, đơn vị có thể đầu tư máy móc, mở rộng quy mô sản xuất, tạo việc làm cho 7 lao động nữ tại địa phương. Sản phẩm tinh bột nghệ của HTX hiện đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao, khẳng định thương hiệu trên thị trường cả trong và ngoài tỉnh.

Những năm qua, hệ thống QTDND tại Nghệ An, Hà Tĩnh và Quảng Trị liên tục đổi mới mô hình hoạt động, hiện đại hóa quy trình và mở rộng dịch vụ. Với phương châm “nhanh gọn - thuận lợi - uy tín - an toàn và hiệu quả”, các quỹ đã trở thành địa chỉ tin cậy của người dân khi gửi tiền, vay vốn, hoặc tham gia sản xuất kinh doanh.

Điểm khác biệt của QTDND là sự am hiểu địa bàn và nắm chắc năng lực tài chính của từng thành viên. Nhờ đó, quá trình thẩm định, giải ngân được thực hiện nhanh chóng, phù hợp nhu cầu thực tế. Nhiều quỹ phân công cán bộ tín dụng phụ trách 100% thôn, xóm để nắm bắt thông tin khách hàng, đánh giá phương án sản xuất và thời điểm giải ngân. Nhờ vậy, hồ sơ vay vốn thường được xử lý trong ngày, giúp dòng vốn đến kịp thời với người dân.

Bên cạnh đó, các QTDND còn chú trọng nâng cao năng lực tài chính, tăng vốn điều lệ, trích lập dự phòng và giảm vốn góp của nhóm thành viên lớn để tránh tình trạng chi phối, thao túng. Công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ được tăng cường; cán bộ thường xuyên được tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức, bảo đảm hoạt động minh bạch, an toàn.

Nguồn vốn từ QTDND tiếp sức cho sản phẩm OCOP ở tỉnh Quảng Trị.

Đổi mới hoạt động, hướng tới phát triển bền vững

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, hệ thống QTDND trong cả nước cũng như ở khu vực Bắc Trung Bộ vẫn đối mặt với không ít khó khăn. Ở một số đơn vị, năng lực quản trị, điều hành chưa theo kịp yêu cầu đổi mới; mô hình hoạt động còn mang tính “tự phát”, thiếu chuyên nghiệp; công tác kiểm soát nội bộ đôi khi còn hình thức, tiềm ẩn rủi ro đạo đức nghề nghiệp…

Đáng chú ý, sản phẩm dịch vụ của nhiều QTDND vẫn đơn giản, chủ yếu là cho vay và huy động vốn, chưa đa dạng loại hình, thiếu chính sách đặc thù riêng cho từng nhóm khách hàng. Điều này đòi hỏi các QTDND phải sớm đổi mới, ứng dụng công nghệ, triển khai ngân hàng số, tín dụng xanh để theo kịp xu hướng phát triển.

Để hệ thống QTDND trên địa bàn hoạt động ổn định, an toàn và bền vững, NHNN Chi nhánh khu vực 8 đã yêu cầu các quỹ thực hiện nghiêm phương án cơ cấu gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021-2025; đồng thời nâng cao năng lực tài chính, quản trị, điều hành và kiểm toán nội bộ.

Cơ quan quản lý cũng tăng cường công tác giám sát, cảnh báo sớm các dấu hiệu rủi ro, xác định trọng tâm thanh tra để kịp thời chấn chỉnh và thay thế cán bộ vi phạm. Cùng với đó, các chi nhánh Ngân hàng Hợp tác xã ở khu vực cũng đóng vai trò điều hòa vốn, hỗ trợ thanh khoản và cung cấp dịch vụ thanh toán, đảm bảo hoạt động hệ thống an toàn, liên kết chặt chẽ.

Quỹ tín dụng nhân dân - đã và đang góp phần thúc đấy kinh tế nông thôn Bắc Trung Bộ.

Về phía các QTDND, điều quan trọng là phải bám sát chỉ đạo của NHNN và chính quyền địa phương, tuân thủ tôn chỉ hợp tác, tránh chạy theo lợi nhuận đơn thuần. Mỗi quỹ cần củng cố tính tương trợ, phát huy sức mạnh liên kết, hỗ trợ thành viên phát triển sản xuất, nâng cao đời sống và góp phần xây dựng nông thôn mới. Cùng với đó, việc tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong hoạt động, nâng cao chất lượng kiểm tra, kiểm soát nội bộ, xây dựng quy trình nghiệp vụ minh bạch, rõ ràng… sẽ giúp hệ thống QTDND ngày càng vững vàng, khẳng định vai trò trong phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Nhìn từ những mô hình hiệu quả ở Mai Thủy (Quảng Trị) hay nhiều địa phương khác, có thể thấy quỹ tín dụng nhân dân đang trở thành “mạch máu” của kinh tế nông thôn. Ở đó, mỗi khoản vay không chỉ là dòng tiền xoay vòng vốn, mà còn là niềm tin, là sự gắn kết giữa các thành viên trong cộng đồng.