Quyết liệt triển khai các giải pháp tăng khả năng tiếp cận tín dụng

Điều hành chính sách tiền tệ góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Năm 2023, kinh tế thế giới tăng trưởng chậm, sản xuất, thương mại và chuối cung ứng toàn cầu tiếp tục khó khăn, đứt gãy. Lạm phát duy trì ở mức cao, giá hàng hóa, năng lượng, lương thực thế giới biến động khó lường, tăng đột biến trong một số thời điểm do diễn biến địa chính trị phức tạp. Các NHTW lớn tiếp tục duy trì CSTT thắt chặt, tăng và duy trì lãi suất ở mức cao để kiềm chế lạm phát.

Hội nghị nhằm quán triệt toàn hệ thống các nội dung cơ bản của Công điện số 990/CĐ-TTg liên quan đến ngành Ngân hàng

Trong nước, mặc dù kinh tế có một số dấu hiệu khởi sắc, nhưng khả năng đạt được mục tiêu tăng trưởng 6,5% là rất thách thức, đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của nền kinh tế trong những tháng còn lại của năm 2023. Tính chung 9 tháng đầu năm 2023, GDP tăng 4,24% so với cùng kỳ - thấp hơn nhiều mức bình quân cùng kỳ trong vòng 10 năm trở lại đây. Bình quân 9 tháng 2023 lạm phát chung ở mức 3,16% - thấp hơn mục tiêu 4,5%; lạm phát cơ bản là 4,49% - cao hơn so với lạm phát CPI bình quân cho thấy áp lực lạm phát vẫn cần được theo dõi sát sao - nhất là trong bối cảnh giá hàng hóa thế giới còn khó lường như đề cập ở trên.

Trước bối cảnh trên, thời gian qua, thực hiện chủ trương của Quốc hội, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước và ngành Ngân hàng đã triển khai nhiều giải pháp nhằm tăng khả năng tiếp cận tín dụng cho người dân, doanh nghiệp.

Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ Phạm Chí Quang chia sẻ tại Hội nghị

Thông tin cụ thể hơn giải pháp chính sách tiền tệ NHNN đã và đang quyết liệt đẩy mạnh triển khai, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ Phạm Chí Quang cho biết, từ đầu năm đến nay NHNN điều hành CSTT chủ động, linh hoạt, hiệu quả, phối hợp đồng bộ, với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Cụ thể, NHNN điều hành nghiệp vụ thị trường mở linh hoạt, hỗ trợ duy trì thanh khoản dồi dào cho các TCTD, từ đó tạo điều kiện để TCTD giảm mặt bằng lãi suất. Theo dõi sát diễn biến thị trường tiền tệ, ngoại hối, NHNN liên tục duy trì chào mua có kỳ hạn giấy tờ có giá trên nghiệp vụ thị trường mở hàng ngày để sẵn sàng hỗ trợ thanh khoản cho các TCTD, ổn định thị trường tiền tệ; điều hành giảm lãi suất chào mua giấy tờ có giá đồng bộ với các mức lãi suất điều hành khác của NHNN. Nhờ đó thanh khoản hệ thống TCTD được đảm bảo, giao dịch trên thị trường liên ngân hàng thông suốt, lãi suất liên ngân hàng VND giảm mạnh.

Ngay từ đầu năm 2023 NHNN đã điều chỉnh giảm liên tục 04 lần các mức lãi suất điều hành với mức giảm 0,5-2,0%/năm, mặc dù lãi suất thế giới vẫn tiếp tục tăng và neo ở mức cao. Việc liên tục điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành là giải pháp linh hoạt, phù hợp với điều kiện thị trường để hỗ trợ quá trình phục hồi tăng trưởng kinh tế theo chủ trương của Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, qua đó định hướng tiếp tục giảm mặt bằng lãi suất cho vay của thị trường, tăng khả năng tiếp cận vốn vay của doanh nghiệp và người dân, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Song song với đó NHNN chỉ đạo các TCTD, tiết giảm chi phí để giảm mặt bằng lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh. Đến thời điểm này lãi suất VND cho vay bình quân của các giao dịch phát sinh mới của các NHTM giảm 2,2%/năm so với cuối năm 2022. Với tác động có độ trễ của chính sách sau 04 lần điều chỉnh giảm lãi suất và các biện pháp điều hành của NHNN, dự kiến mặt bằng lãi suất cho vay sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới.

Đối với chính sách tỷ giá, NHNN điều hành tỷ giá linh hoạt, phù hợp với tình hình thị trường trong và ngoài nước, can thiệp linh hoạt nhằm ổn định thị trường ngoại tệ. Trong hơn 9 tháng đầu năm 2023, thị trường ngoại tệ và tỷ giá diễn biến tương đối ổn định, thanh khoản ngoại tệ thông suốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp được đáp ứng đầy đủ. NHNN mua được lượng lớn ngoại tệ từ các TCTD để bổ sung dự trữ ngoại hối nhà nước. Tuy nhiên, từ giữa tháng 6/2023 đến nay, tỷ giá USD/VND chịu áp lực gia tăng do đồng USD trên thị trường quốc tế tăng trở lại, Fed tiếp tục duy trì CSTT thắt chặt và có xu hướng tăng lãi suất điều hành và giữ lãi suất ở mức cao, trong khi đó lãi suất VND giảm và ngày càng thấp khá xa so với lãi suất USD trên thị trường liên ngân hàng, từ đó gây áp lực lên tỷ giá VND.

NHNN thường xuyên rà soát, hoàn thiện cơ chế, văn bản quy phạm pháp luật trong hoạt động cấp tín dụng nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động của các TCTD, đáp ứng nhu cầu vay vốn của người dân, doanh nghiệp, nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng ngân hàng cho nền kinh tế.

Chia sẻ thêm chính sách tín dụng tại Hội nghị, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế Hà Thu Giang cho biết, thời gian qua, ngành Ngân hàng đã tích cực triển khai nhiều chương trình, chính sách, giải pháp về tín dụng góp phần tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh của người dân, doanh nghiệp, tăng khả năng tiếp cận tín dụng trong một số ngành, lĩnh vực chủ chốt trong nền kinh tế như triển khai Chương trình cho vay 120.000 tỷ đồng phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân và cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ; Giải pháp tín dụng tháo gỡ khó khăn cho một số mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực và Chương trình cho vay 15.000 tỷ đồng đối với lĩnh vực lâm sản, thủy sản; Xây dựng và triển khai chính sách cơ cấu nợ giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư số 02/2023/TT-NHNN...

Với sự triển khai quyết liệt và nỗ lực của NHNN và ngành Ngân hàng, đến ngày 24/10/2023, tín dụng đối với nền kinh tế tăng 6,81% so với cuối năm 2022, trong đó từ tháng 5 trở lại đây đã tăng nhanh hơn; tín dụng đối với doanh nghiệp đạt gần 6,5 triệu tỷ đồng, chiếm trên 50% dư nợ toàn nền kinh tế.

Nhận diện khó khăn để tìm ra giải pháp thúc đẩy tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng

Tại Hội nghị, các Bộ, Ngành, đơn vị, lãnh đạo các NHTM cũng tham gia phát biểu, trao đổi, thảo luận tập trung vào tình hình thực hiện; nguyên nhân khiến tín dụng tăng trưởng chậm so với cùng kỳ những năm trước; những khó khăn, vướng mắc trong triển khai và đề xuất các giải pháp tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng cho doanh nghiệp và đẩy mạnh chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31. Cụ thể, nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ phía cầu và khả năng hấp thụ tín dụng của nền kinh tế cũng như các yếu tố khách quan khác như sức hấp thụ vốn của nền kinh tế, đầu tư, sản xuất kinh doanh giảm, dẫn tới cầu tín dụng giảm tương ứng. Một số nhóm khách hàng có nhu cầu tín dụng nhưng chưa đáp ứng điều kiện vay vốn/hoặc còn vướng mắc về thủ tục pháp lý, nhất là việc tiếp cận tín dụng của nhóm SMEs còn hạn chế do quy mô vốn nhỏ, vốn chủ sở hữu và năng lực tài chính, quản trị điều hành hạn chế; thiếu phương án kinh doanh khả thi...;

Sau thời gian dài nền kinh tế gặp khó khăn, mức độ rủi ro của khách hàng vay được các TCTD đánh giá cao hơn, khi khách hàng vay không chứng minh được hiệu quả hoạt động kinh doanh và khả năng trả nợ trong bối cảnh khó khăn hiện nay.

Trước tình hình nền kinh tế còn gặp rất nhiều khó khăn, thách thức, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống còn thấp, để triển khai và cụ thể hóa chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 990/CĐ-TTg, ông Phạm Chí Quang cho biết, trong thời gian tới, NHNN tiếp tục tập trung quyết liệt triển khai một số giải pháp trọng tâm nhằm tăng cường hơn nữa khả năng tiếp cận vốn tín dụng cho người dân và doanh nghiệp nhằm góp phần hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế.

Một là, tiếp tục điều hành chủ động, linh hoạt, đồng bộ các công cụ CSTT, phối hợp chặt chẽ với CSTK và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm thúc đẩy quá trình phục hồi kinh tế, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế, kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thích ứng kịp thời với biến động của thị trường trong và ngoài nước. Điều tiết tiền tệ, thanh khoản thị trường hợp lý, điều hành lãi suất, tỷ giá phù hợp với điều kiện thị trường và mục tiêu chính sách tiền tệ.

Hai là, điều hành tín dụng linh hoạt, đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn của nền kinh tế nhưng không hạ chuẩn cấp tín dụng, đảm bảo an toàn hệ thống, phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô và không chủ quan với lạm phát. Mặc dù tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống hiện còn thấp so với cùng kỳ các năm trước như đề cập ở trên, nhiều TCTD tăng trưởng âm/thấp, hiện dư địa tăng trưởng còn nhiều, nhưng một số TCTD vẫn tăng trưởng tín dụng khá tốt và đề nghị NHNN tiếp tục điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho năm 2023. Do đó, NHNN đang khẩn trương rà soát để có phương án điều hành tín dụng những tháng cuối năm 2023 hợp lý, tạo điều kiện cho các TCTD có khả năng tăng trưởng tín dụng đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế.

Ba là, NHNN đang khẩn trương rà soát, đánh giá tình hình thực hiện Thông tư 03 và Thông tư 06 để kịp thời ban hành các văn bản sửa đổi, bổ sung phù hợp với thực tiễn thị trường, tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng cho nền kinh tế, đảm bảo an toàn hệ thống theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Ngoài các giải pháp chính sách trên, NHNN đề nghị các TCTD cần tập trung phân bổ nguồn vốn tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, các lĩnh vực ưu tiên, các lĩnh vực là động lực tăng trưởng kinh tế, đồng thời tiếp tục tăng cường kiểm soát tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; Tiếp tục nỗ lực tiết giảm chi phí, tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin để có điều kiện tiếp tục giảm lãi suất cho vay đối với cả khoản vay mới và dư nợ hiện hữu; Chủ động xây dựng các chương trình, sản phẩm tín dụng với lãi suất hợp lý, đáp ứng linh hoạt nhu cầu của nhiều đối tượng, phân khúc khách hàng, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp, người dân trong tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng. Tiếp tục rà soát, rút gọn, đơn giản hóa quy trình, thủ tục nội bộ, ứng dụng chuyển đổi số vào quy trình cho vay, tăng tốc độ xử lý hồ sơ khách hàng.