Rủi ro khôn lường từ việc lộ lọt thông tin cá nhân

Một ví dụ điển hình là trường hợp của anh Nguyễn Tuấn L. (TP. Hồ Chí Minh) đã vô tình phát hiện mình bị các đối tượng xấu sử dụng thông tin cá nhân để thành lập một doanh nghiệp. Anh L. cho biết, trong khi đang hướng dẫn bạn tra cứu mã số thuế qua số căn cước công dân trên hệ thống điện tử, anh bất ngờ phát hiện mình đứng tên giám đốc của một công ty sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu. Anh khẳng định mình không hề biết đến doanh nghiệp này và cũng không ủy quyền cho bất kỳ ai thực hiện thủ tục thành lập công ty.

Một trường hợp khác là chị Hương G. (Hà Nội) vô tình trở thành nạn nhân của một chiêu trò lừa đảo tinh vi. Sau khi yêu cầu hoàn tiền từ một cửa hàng thời trang online, chị chia sẻ số tài khoản ngân hàng của mình để nhận lại tiền. Không ngờ, tài khoản của chị nhận được khoản tiền 20 triệu đồng từ một nguồn lạ. Mặc dù ngay lập tức chị đã liên hệ với ngân hàng để trả lại số tiền, thế nhưng chỉ chưa đầy 24 giờ sau, một kẻ tự xưng là chủ nhân của số tiền này đã gọi điện yêu cầu chị hoàn lại cả gốc và lãi hơn 2 triệu đồng, kèm theo những lời đe dọa. Dù chị đã hoàn trả tiền, nhưng kẻ lạ mặt vẫn tiếp tục quấy rối, đe dọa qua tin nhắn và cuộc gọi. Sự việc chỉ dừng lại khi chị yêu cầu người gọi đến cơ quan công an để làm rõ.

Trên thực tế, cơ quan công an cảnh báo về rủi ro tiềm ẩn khi công dân chia sẻ hình ảnh căn cước công dân của mình trên các trang, mạng xã hội như Facebook, Zalo, Instagram... Không ít người vẫn chủ quan hoặc chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc bảo mật thông tin cá nhân, dẫn tới nhiều rủi ro khi những thông tin này bị rơi vào tay kẻ xấu. Hiện tại, có rất nhiều ứng dụng cho vay tiền online chỉ cần chụp hình ảnh căn cước công dân hai mặt là có thể được hoàn tất hợp đồng vay tiền và giải ngân một cách nhanh chóng. Vì vậy, các đối tượng thường tìm cách lấy thông tin cá nhân của người khác, sau đó sử dụng hình ảnh căn cước công dân để vay tiền nhằm mục đích chiếm đoạt.

Tại một hội thảo về an ninh dữ liệu trên không gian mạng gần đây, Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Cục trưởng Cục A05, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, cho biết tình trạng lộ lọt dữ liệu cá nhân đang ngày càng trở nên phổ biến. Người sử dụng thường thiếu ý thức trong việc bảo vệ dữ liệu cá nhân, dẫn đến tình trạng thông tin bị đăng tải công khai hoặc bị chiếm đoạt trong quá trình chuyển giao, lưu trữ và trao đổi phục vụ các hoạt động kinh doanh.

Các chuyên gia an ninh mạng nhận định, tấn công giả mạo và lừa đảo trực tuyến tiếp tục là một trong những xu hướng tấn công mạng nổi bật tại Việt Nam trong năm 2025. Để bảo vệ dữ liệu cá nhân trong thời đại số, chuyên gia Vũ Ngọc Sơn khuyến nghị người dùng: “Không nên cung cấp thông tin nhạy cảm như số căn cước công dân hay chi tiết tài khoản ngân hàng cho các đơn vị không đáng tin cậy; hạn chế tối đa việc chia sẻ dữ liệu cá nhân và nên thu hồi thông tin sau khi kết thúc giao dịch một lần”.

Cơ quan công an cũng khuyến cáo công dân khi sử dụng các nền tảng trên không gian mạng cần chú ý thường xuyên thay đổi mật khẩu (sử dụng mật khẩu mạnh và đủ dài, bao gồm chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt), kích hoạt xác thực hai yếu tố và thận trọng khi chia sẻ thông tin cá nhân cho người khác. Đặc biệt, công dân cần kiểm tra, xác thực thông tin khi có yêu cầu từ những người tự xưng là cán bộ cơ quan nhà nước, nhân viên các ngân hàng, nhà mạng... đề nghị cung cấp thông tin cá nhân.

Dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân hiện đang được Bộ Công an xây dựng, trong đó tại Điều 31 quy định rõ trách nhiệm của các nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội và dịch vụ truyền thông (OTT) trong việc bảo vệ thông tin cá nhân của người dùng Việt Nam. Cụ thể, các tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ này sẽ phải tuân thủ các yêu cầu bảo mật nghiêm ngặt. Quy định này nhằm nâng cao bảo vệ quyền riêng tư của công dân và tăng cường quản lý không gian mạng, đặc biệt là trong bối cảnh gia tăng các vụ đánh cắp thông tin cá nhân hiện nay.