Sắc thắm men rừng bazan
Nhưng rồi những giọt nước mắt Huế bắt đầu rơi vì sự ngỡ ngàng trong một chiều hoàng hôn trên biển Hồ xanh trong. Ấy là khi Hồ Thị Xuân Thu được xem bức tranh của họa sĩ Xu Man (người Gia Lai). Ông là một họa sĩ trọn đời sống và vẽ trên mảnh đất khắc nghiệt này. Đó là những đôi vai gồ ghề của những già làng với đôi mắt thẳm sâu nỗi đời. Và kia là những mái tóc phủ trắng màn sương như tuyết trên vầng trán người mẹ bên nương cà phê đầy hoa. Dường như đó là những bức “thần họa” về Tây Nguyên làm Hồ Thị Xuân Thu sững sờ.
Lúc này họa sĩ Xu Man chỉ im lặng như bức tượng ngồi bên. Hồ Thị Xuân Thu lắng nghe những lời chia sẻ của người thầy khổ hạnh. Đó là câu chuyện về một kho tàng sắc màu của dân tộc Gia Lai như đang chờ đón. Nữ họa sĩ trẻ bừng tỉnh và thầm mơ về những bức tranh Tây Nguyên như thầy Xu Man. Và từ đó, chị đi khắp các làng buôn tìm đề tài sáng tác. Chị đã vẽ hình tượng người thiếu nữ Gia Lai đầu tiên với chiếc gùi đầy hoa bên suối mơ. Một hòa sắc thật mê ly đúng như câu thơ của Vũ Hữu Định: “Em Pleiku má đỏ môi hồng/ Ở đây buổi chiều quanh năm mùa đông/ Nên tóc em ướt và mắt em ướt/ Nên em mềm như mây chiều trong”.
Nữ họa sĩ Huế gắn bó với Pleiku từ đó. Nhưng phải mất tới mười năm đi tìm mình cùng với sự mưu sinh đầy trầm luân. Đó là những năm tháng bao cấp, Hồ Thị Xuân Thu đã cùng chồng đạp xe xuống từng bản làng. Chồng chị là nhà nhiếp ảnh Trần Phong - cũng là một chàng trai đầy lãng du và phiêu lưu với cuộc đời. Sự đam mê của hai vợ chồng họa sĩ như được thăng hoa trên xứ sở bazan này. Người thì ký họa những em bé và ngôi nhà sàn. Người thì tìm những góc độ độc đáo nhất về chân dung của một người mẹ Tây Nguyên. Đúng như lời thầy Xu Man đã nói, cuộc sống lao động sẽ dậy cho chúng ta những điều quý giá.
![]() |
Họa sĩ Hồ Thị Xuân Thu chia sẻ kinh nghiệm cho thế hệ đàn em |
Đó là những mạch nguồn thẩm mỹ lắng sâu. Những sắc màu thổ cẩm và miền hoa dã quỳ bắt đầu tràn lên mặt tranh của Hồ Thị Xuân Thu. Đó là đêm lễ hội Cầu mưa hay sự kỳ bí trong vũ điệu Tây Nguyên cùng dàn cồng chiêng rạo rực ngân vang núi rừng. Đó còn là cuộc đi săn của những chàng trai Gia Lai trên núi cao rừng sâu. Những chuyến đi thực tế chiêm nghiệm về văn hóa của xứ sở Tây Nguyên đầy nắng và bụi đỏ bazan đã làm chị say mê. Dần dần, hai vợ chồng họa sĩ đã nhập vào hồn núi Tây Nguyên với sự khát khao và tràn đầy hy vọng sáng tạo.
Tiếp sau đó là những ngày địu con đi học của họa sĩ Hồ Thị Xuân Thu khi chị trở về Huế học chương trình Đại học Mỹ thuật (khoa sơn mài). Phải nói đây là bước ngoặt trong sự nghiệp hội họa của chị. Bước sang một khuynh hướng nghệ thuật mới với Hồ Thị Xuân Thu không phải là muộn, nhưng quả là nhiều khó khăn. Bởi lẽ vẽ tranh sơn mài là một quy trình gian khổ và miệt mài. Nào ủ vóc nào sơn rồi lại ủ. Sau đó là mài rồi lại phủ sơn lại ủ. Rồi tiếp tục mài hàng chục lần cho tới khi sắc màu và đường nét hiện lên trong ánh sáng huyền ảo. Nhưng sự bí ẩn trong quá trình mài tranh đã hấp dẫn Hồ Thị Xuân Thu.
![]() |
Hồn núi-Sơn mài Hồ Thị Xuân Thu |
Chị say sưa tâm sự rồi đưa tôi vào phòng tranh để chiêm ngưỡng những tác phẩm mới hoàn thành. Hình tượng người phụ nữ Tây Nguyên hiện lên trong mỗi bức tranh như một biểu tượng đầy sức sống mãnh liệt. Tôi ngạc nhiên với những sắc màu sâu với không gian sống động ba chiều mà chất liệu sơn mài đã tạo ra. Nào là “Men rừng”, “Lễ hội Pơ thi”, “Hồn núi”; rồi đó còn là “Lên rẫy”, “Sưởi nắng”, “Hoa đường về”… Đó là những câu chuyện còn xanh tươi về cuộc sống của người Gia Lai. Đó là nét độc đáo của những ánh mắt đầy ám ảnh với thần thái bên trong tâm cảm. Tôi chợt nhớ tới nhạc sĩ Nguyễn Cường đã miêu tả “Đôi mắt Pleiku biển hồ đầy”. Giai điệu bay lên cùng sắc màu thương nhớ: “Có hàng thông xanh trong đôi mắt em/ Có dòng Sê San trong đôi mắt em/ Có hương rượu cần say men say men...”. Trong tranh sơn mài của Hồ Thị Xuân Thu có mạch chuyển động ngầm với một tiết tấu cuồn cuộn.
Sự kỳ thú trong tranh sơn mài của nữ họa sĩ còn là sự hòa nhịp ánh sắc hiện đại với sự vi diệu của âm phách dân gian. Đây là sự khác biệt của sơn mài Hồ Thị Xuân Thu với những họa sĩ khác. Tôi bị những bức tranh như “Hồn núi”, “Miền nắng gió” hay “Nước mắt” và “Giã gạo” cuốn hút chính vì lẽ đó. Người xem bị “bắt vía” và mê hoặc khi đọc được những ẩn ý trong chùm tranh “Thiếu nữ Tây Nguyên” của Hồ Thị Xuân Thu. Đó là tấm thân trần trong bức “Tắm” được phủ lên những lớp vàng bạc và cẩn trứng mờ ảo làm cho người xem ngẩn ngơ. Sự lộng lẫy của ánh sáng phồn thực được huyển ảo hóa vì sắc màu dư ba do nghệ thuật sơn mài quyến rũ. Đúng như họa sĩ Nguyễn Gia Trí - ông vua sơn mài của Việt Nam đã nói rất hay về thể loại tranh này: “Chất liệu chiếm một nửa”. Bởi ông khẳng định, mài là vẽ, còn lại tài năng là ở sự cảm nhận về màu sắc và hình tượng tranh trong quá trình mài.
Tranh sơn mài của Hồ Thị Xuân Thu còn có sự phập phồng của hơi thở mỹ thuật Chăm dân gian (một phần gốc của người dân tộc Gia Lai). Độ vi diệu ở bố cục khối và dung dị về sắc màu của hình đã ánh xạ nét hoang dã trên các điêu khắc tháp Chăm cổ. Sự khắc khoải luôn cất tiếng thở dài qua những tác phẩm của Hồ Thị Xuân Thu. Đó là nỗi niềm Chăm xưa vọng về mà người xem thấy rất rõ ở “Hồn Núi” hay “Miền nắng gió” hoặc “Thiếu nữ Tây Nguyên”. Chính vì thế tranh sơn mài của nữ họa sĩ luôn mang nét thơ lắng sâu. Tiếng thơ đồng hành như họa như ca cùng sắc màu hình tượng: “Em là đá, là mây hay lửa/ Ngàn năm xưa bất chợt hiện về/ Mặc ma hời than khóc u mê/ Vũ điệu nõn nà bên tượng đá” (Apsara). Đó cũng là sự thành công bất ngờ của họa sĩ Hồ Thị Xuân Thu. Chính vì nét đặc sắc đó mà trong triển lãm riêng ở Hà Nội vào năm 2012, họa sĩ đã bán được hơn nửa số tranh sơn mài được trưng bày.
Hồ Thị Xuân Thu là một gương mặt nữ họa sĩ tiêu biểu trên đất Tây Nguyên hùng vĩ. Chị đã được nhận hơn 10 giải thưởng của Hội Mỹ thuật Việt Nam và Mỹ thuật Gia Lai, đã tạo dựng được một sự khu biệt độc đáo trong tranh sơn mài về hình tượng người phụ nữ Tây Nguyên. Tranh của chị còn được chọn in một số bộ sưu tầm.
Các tin khác
!["Cẩm nang" sắp xếp nguyện vọng để tăng cơ hội trúng tuyển đại học](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/22/10/anh-1-thumb20240722103650.jpg?rt=20240722103730?240722111730)
"Cẩm nang" sắp xếp nguyện vọng để tăng cơ hội trúng tuyển đại học
![Nâng cao chỉ số hạnh phúc cho đoàn viên công đoàn](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/21/23/giaitapthegiaichay88020240721233806.jpg?rt=20240721233809?240722080450)
Nâng cao chỉ số hạnh phúc cho đoàn viên công đoàn
![Đường lối “ngoại giao cây tre” - Bài học quý, có ý nghĩa giá trị thực tiễn sâu sắc](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/21/23/10b8820240721231854.jpg?rt=20240721231858?240722080219)
Đường lối “ngoại giao cây tre” - Bài học quý, có ý nghĩa giá trị thực tiễn sâu sắc
![Qua những miền di sản Việt Bắc](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/09/image00120240719095247.jpg?rt=20240719095250?240719025927)
Qua những miền di sản Việt Bắc
![Quyết định xếp hạng 3 di tích quốc gia đặc biệt](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/08/1-168076234642520240719084352.jpg?rt=20240719084354?240719090058)
Quyết định xếp hạng 3 di tích quốc gia đặc biệt
![Sôi nổi chuỗi hoạt động “Khơi mở thế giới của bạn” do NESCAFÉ tổ chức](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/10/3-hang-nghin-nguoi-dan-va-du-khach-thuong-thuc-trai-nghiem-da-giac-quan-nescafe-tai-ben-bach-dang20240717100046.png?rt=20240717100051?240717103748)
Sôi nổi chuỗi hoạt động “Khơi mở thế giới của bạn” do NESCAFÉ tổ chức
![Để Việt Nam trở thành “phim trường quốc tế”](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/15/09/10a8520240715094027.jpg?rt=20240715094030?240715094602)
Để Việt Nam trở thành “phim trường quốc tế”
![BIDV lan tỏa Văn hóa doanh nghiệp](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/13/13/z5629250053638-b521ef3bfefcc202e853c595d9c70e8b20240713131611.jpg?rt=20240713133429?240713014044)
BIDV lan tỏa Văn hóa doanh nghiệp
![Mỹ Tâm, Hà Anh Tuấn và dàn sao Việt “Sống trọn tinh hoa” cùng VietinBank Premium](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/11/10/120240711105145.jpg?rt=20240711105151?240711111732)
Mỹ Tâm, Hà Anh Tuấn và dàn sao Việt “Sống trọn tinh hoa” cùng VietinBank Premium
![Ra mắt bộ phim Kẻ đánh cắp mặt trăng 4 tại Việt Nam](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/08/08/hinh-anh-khach-moi-check-in-o-su-kien-tai-cgv-su-van-hanh-ho-chi-minh20240708080212.jpg?rt=20240708080218?240708085916)
Ra mắt bộ phim Kẻ đánh cắp mặt trăng 4 tại Việt Nam
![Liên hoan phim Châu Á Đà Nẵng lần thứ 2/2024: Nhịp cầu châu Á](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/04/21/image00120240704213049.jpg?rt=20240704213052?240705101705)
Liên hoan phim Châu Á Đà Nẵng lần thứ 2/2024: Nhịp cầu châu Á
![Liên hoan phim châu Á góp phần quảng bá hình ảnh Đà Nẵng](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/14/anh-220240703145006.jpg?rt=20240703145100?240704080811)
Liên hoan phim châu Á góp phần quảng bá hình ảnh Đà Nẵng
![Bảo tàng: Thay đổi để thu hút khách](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/02/22/bao-tang-hoat-dong20240702225757.jpg?rt=20240702225800?240703103749)
Bảo tàng: Thay đổi để thu hút khách
![Hai đội Phần Lan và Trung Quốc xuất sắc lọt vào vòng chung kết DIFF 2024](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/30/15/pl-120240630151017.jpg?rt=20240630151249?240630094039)
Hai đội Phần Lan và Trung Quốc xuất sắc lọt vào vòng chung kết DIFF 2024
![Điểm nhấn mới cho du lịch đêm Đà Nẵng](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/29/14/screenshot-20240629-14164020240629143224.jpg?rt=20240629143235?240629053429)
Điểm nhấn mới cho du lịch đêm Đà Nẵng
![Đoàn Ngân hàng Nhà nước Việt Nam viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/26/08/medium/vna-potal-doan-ngan-hang-nha-nuoc-viet-nam-vieng-tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-stand-120240726082431.jpg?rt=20240726082538?240726110320)
Đoàn Ngân hàng Nhà nước Việt Nam viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
![Hàng vạn người dân xếp hàng trong đêm vào viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/26/06/medium/xep-hang-260724-520240726065234.1807910.jpg?240726065301)
Hàng vạn người dân xếp hàng trong đêm vào viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
![Xúc động những dòng sổ tang của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và nhân dân](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/10/medium/ghi-so-tang-250724-120240725103248.3729990.jpg?240725033117)
Xúc động những dòng sổ tang của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và nhân dân
![Ngành Ngân hàng đã tiên phong triển khai tốt Đề án 06](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/23/15/medium/z5659882807573-7c71c402bfbcc50dec37b8b1773ad06220240723150201.jpg?rt=20240723150210?240723033314)
Ngành Ngân hàng đã tiên phong triển khai tốt Đề án 06
Đa phương tiện
Videos Podcast Infographic Longform - Emagazine
![thuc day thuc hanh esg trong nganh ngan hang](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/video_data/2024/072024/26/07/banner-220240726074432.jpg)
Thúc đẩy thực hành ESG trong ngành Ngân hàng
“Kim chỉ nam” cho tín dụng chính sách ở Quảng Ngãi
Nghệ An nâng cao chất lượng quỹ tín dụng nhân dân
Quảng Nam phát huy nguồn lực tín dụng chính sách
![VPBank ký kết hợp tác chiến lược với hãng xe điện BYD](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/22/22/anh-bao-chi-120240722222043.jpg?rt=20240722222045?240722102508)
VPBank ký kết hợp tác chiến lược với hãng xe điện BYD
![Điểm danh loạt quyền lợi miễn chê dành cho chủ xe VF 8 Lux đặt cọc sớm](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/20/17/diem-danh-loat-quyen-loi-mien-che-danh-cho-chu-xe-vf-8-lux-dat-coc-som-20240720172011.jpg?rt=20240720172017?240720055141)
Điểm danh loạt quyền lợi miễn chê dành cho chủ xe VF 8 Lux đặt cọc sớm
![Đích đến an cư lý tưởng cho gia đình đa thế hệ tại trung tâm TP. Đông Hà](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/18/10/a120240718103510.jpg?rt=20240718103526?240718103746)
Đích đến an cư lý tưởng cho gia đình đa thế hệ tại trung tâm TP. Đông Hà
![Siêu phẩm Hoàng Gia trên đảo Vũ Yên chính thức ra mắt](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/09/image00120240717092537.jpg?rt=20240717092539?240717093857)
Siêu phẩm Hoàng Gia trên đảo Vũ Yên chính thức ra mắt
Dịch vụ ngân hàng hiện đại
Ebanking Vay đâu - gửi đâu Quản lý tài chính thông minh Ngân hàng bán lẻ Tư vấn Nhân sự
![VPBank mở rộng chấp nhận thanh toán thẻ UnionPay trên cổng thanh toán EcomPay](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/26/07/medium/kv-800x60020240726070437.png?rt=20240726070438?240726070921)
VPBank mở rộng chấp nhận thanh toán thẻ UnionPay trên cổng thanh toán EcomPay
![Thận trọng phòng tránh rủi ro lừa đảo khi thanh toán](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/24/13/medium/than-trong-pho-ng-tranh-ru-i-ro-lu-a-da-o-khi-thanh-toan-20240724131324.jpg?240724015414)
Thận trọng phòng tránh rủi ro lừa đảo khi thanh toán
![Gửi tiết kiệm trên Sacombank Pay được tặng lãi suất lên đến 0,7%/năm](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/23/16/medium/stb-tang-lai-suat20240723164505.jpg?240723044937)
Gửi tiết kiệm trên Sacombank Pay được tặng lãi suất lên đến 0,7%/năm
![BAOVIET Bank giữ vững tăng trưởng ổn định, đẩy mạnh hợp lực trong hệ sinh thái Bảo Việt](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/17/medium/img-446320240719172438.jpg?rt=20240719172439?240719052859)
BAOVIET Bank giữ vững tăng trưởng ổn định, đẩy mạnh hợp lực trong hệ sinh thái Bảo Việt
![Nhận diện và phòng chống lừa đảo trên không gian mạng](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/09/medium/7c8720240719093032.jpg?rt=20240719093036?240719034334)
Nhận diện và phòng chống lừa đảo trên không gian mạng
![Ngân hàng số Cake nhận giải thưởng Ngân hàng AI tốt nhất của The Asian Banker](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/14/medium/best-ai-the-asian-banker-final20240719140022.jpg?240719025703)
Ngân hàng số Cake nhận giải thưởng Ngân hàng AI tốt nhất của The Asian Banker
![OCB bổ nhiệm ông Phạm Hồng Hải giữ chức vụ Tổng Giám đốc](https://cdn.thoibaonganhang.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/16/12/medium/ocb-bo-nhiem-ong-pham-hong-hai-giu-chuc-vu-tong-giam-doc-20240716125002.jpg?240716020217)