Sẽ có gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội, nhà ở công nhân

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng và các đại biểu tham dự hội nghị sáng 17/2

Phát biểu tại Hội nghị, người đứng đầu ngành Ngân hàng cho rằng cần đánh giá một cách khách quan, trung thực những vướng mắc của thị trường bất động sản để từ đó có giải pháp tháo gỡ và thúc đẩy thị trường này phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững.

Theo đó, qua lắng nghe các ý kiến của Bộ Xây dựng và nhiều bên liên quan, từ góc độ ngân hàng, Thống đốc đánh giá thị trường bất động sản có vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế bởi có mối liên quan với nhiều ngành sản xuất, do đó, tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản cũng sẽ giúp khơi thông hoạt động sản xuất, kinh doanh của nền kinh tế.

Có thể thấy, trong những năm qua, thị trường này có tăng trưởng cao, tuy nhiên hiện nay đang gặp một số khó khăn trong đó có vấn đề về nguồn vốn và một phần khó khăn, vướng mắc đến từ nguồn vốn tín dụng ngân hàng.

Thực tế, vốn cho lĩnh vực bất động sản huy động từ nhiều kênh khác nhau như FDI, trái phiếu doanh nghiệp, thị trường chứng khoán, vốn và tài sản của chính doanh nghiệp, vốn huy động từ người mua nhà… Đối với nguồn vốn tín dụng ngân hàng, theo số liệu thống kê, tín dụng cho lĩnh vực bất động sản luôn có tăng trưởng khá cao trong năm vừa qua.

Năm 2022 tín dụng chung của nền kinh tế tăng 14,17% nhưng với lĩnh vực bất động sản tăng 24,2%, tỷ trọng dư nợ tín dụng bất động sản trên tổng dư nợ của nền kinh tế ở mức khá cao là 21,6% và giá trị tuyệt đối là 2,58 triệu tỷ đồng, trong đó trên 60% là tín dụng cho nhu cầu nhà ở, chủ yếu là phân khúc giá trị cao còn hơn 30% là cho vay đối với nhu cầu kinh doanh bất động sản.

Theo Thống đốc, với các con số này, nhận định chính sách tín dụng siết chặt, thắt chặt trong năm qua là chưa thoả đáng. Dẫn lời một chuyên gia phát biểu trong Hội nghị, trong nguồn vốn bất động sản phát triển trong năm 2022, 70% là vốn tín dụng, các kênh khác là 30%, Thống đốc cho rằng phải đánh giá trung thực, khách quan khó khăn của thị trường này để tháo gỡ.

Có thể thấy, trong năm 2022, kênh trái phiếu doanh nghiệp là kênh huy động vốn trung dài hạn, có vai trò hỗ trợ tích cực để giảm phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng thì lại gặp khó khăn, trong khi đó kênh vốn ngân hàng chiếm tới 80% là vốn ngắn hạn, vì vậy cần có các giải pháp khôi phục kênh dẫn vốn này trở lại.

Về phía các ngân hàng, trong những tháng cuối năm đặc biệt từ tháng 10/2022, khi sự cố SCB xảy ra, bản thân các ngân hàng cũng phải lo về thanh khoản, để đảm bảo bất cứ người dân rút tiền lúc nào đều có khả năng trả nên NHTM phải cân đối nguồn vốn cho phù hợp với bất động sản, bởi lẽ các khoản vay bất động sản đều là món vay giá trị lớn, kỳ hạn dài. Thực tế, bản thân các NHTM tự quyết định trong việc cấp tín dụng.

Ngoài ra, các dự án bất động sản 70% vướng mắc về mặt pháp lý, khi chưa có đủ cơ sở pháp lý và xác định được giá đất, bản thân các dự án phải đảm bảo tính khả thi, đảm bảo khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Do khi trình lên các TCTD chưa chứng minh được đủ cơ sở pháp lý nên bản thân TCTD khó có thể cho vay, đây là ý kiến phản ánh từ các ngân hàng. Vì vậy, khi vướng mắc về mặt pháp lý được tháo gỡ, sẽ giúp cho khơi thông dòng vốn tín dụng của ngân hàng.

Về mất cân đối cung cầu trên thị trường, với phân khúc cao cấp, tín dụng trong những năm qua vào lĩnh vực này khá lớn. Theo Thống đốc, hiện nay với những dự án vừa chưa có cơ sở pháp lý, giá nhà từ góc độ của người đầu cơ, thu nhập cao thấy với giá như vậy chưa có nhu cầu mua; phân khúc này cần hoàn thiện thủ tục pháp lý như đã xây xong nhà thì phải có sổ hồng, sổ đỏ người dân mới mua và lưu ý về giá cả. Nếu hai điều này được giải quyết sẽ kích thích nhu cầu mua nhà đối với phân khúc cao cấp.

Với phân khúc nhà ở có giá trị thấp và nhà ở xã hội, hiện đang thiếu hụt nguồn cung trầm trọng, báo cáo của Bộ Xây dựng cho thấy, năm 2022, cả nước có 682 dự án với 301.967 căn hộ, dự án nhà ở xã hội có 150 dự án, 19.967 căn hộ. Chính vì vậy, việc cải thiện và thúc đẩy nguồn vốn cho thị trường bất động sản này là cần thiết, phải có những giải pháp thúc đẩy nguồn cung với doanh nghiệp xây dựng phân khúc này.

Về phía NHNN, tại Hội nghị tháo gỡ khó khăn của thị trường bất động sản diễn ra ngày 8/2, Thống đốc cho biết đã chỉ đạo các TCTD tiếp tục dành nguồn vốn cho các dự án bất động sản đủ điều kiện pháp lý, có khả năng tiêu thụ sản phẩm, đáp ứng nhu cầu thực. Tích cực tiết giảm chi phí hoạt động để cho vay với lãi suất thấp hơn.

Quan điểm của NHNN là để hướng tới thị trường bất động sản an toàn, lành mạnh, bền vững thì phải hướng tới phục vụ đa số người dân, đặc biệt là người có nhu cầu thực về nhà ở, hạn chế tình trạng đầu cơ, trục lợi.

Trong năm 2023, NHNN định hướng tăng trưởng tín dụng là 14-15% cao hơn mức 14,17% của năm ngoái, NHNN cũng không có room riêng kiểm soát tín dụng về bất động sản. Đối với đề xuất của Bộ Xây dựng về gói tín dụng 110.000 tỷ đồng cho xây dựng dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, Thống đốc cho biết, NHNN nhận thấy có riêng một gói tín dụng cho lĩnh vực này cũng là cần thiết, để tăng cung về nhà ở xã hội, giúp giảm mất cân đối với thị trường bất động sản, nhưng nguồn vốn từ đâu phải cân nhắc.

Với nguồn vốn từ tái cấp vốn, là cung ứng tiền ra với thời gian dài hạn trong 10, 15 năm tới, sẽ làm giảm tính linh hoạt của chính sách tiền tệ, vì vậy cần tính toán nguồn vốn trên cơ sở chính sách tiền tệ đang thực hiện nhiều chỉ đạo của Chính phủ về tái cơ cấu như tái cơ cấu ngân hàng 0 đồng… và các lĩnh vực, các ngành kinh tế khác.

Chính vì vậy, NHNN đã họp với NHTM nhà nước, các ngân hàng này đồng ý dành một gói tín dụng cho lĩnh vực này trị giá 120.000 tỷ đồng với lãi suất cho vay cả người xây dựng và người mua nhà thấp hơn từ 1,5-2% lãi suất cho vay bình quân của các ngân hàng trên thị trường trong từng thời kỳ. NHNN sẽ giao đơn vị theo dõi, triển khai chương trình này.

Đồng thời, NHNN sẽ thông báo cho các ngân hàng khác, nếu các ngân hàng khác tham gia gói này thì sẽ được nhiều hơn. Trong quá trình triển khai, nếu các ngân hàng này thiếu hụt về thanh khoản thì NHNN sẵn sàng tái cấp vốn cho các ngân hàng.