Tận dụng dữ liệu số - nguồn tài nguyên mới phát triển dịch vụ ngân hàng

Ngân hàng chuyển mình khai thác dữ liệu số

Phát biểu tại Phiên toàn thể, ông Phạm Tiến Dũng, Phó Thống đốc NHNN Việt Nam cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã lựa chọn năm 2023 là Năm Dữ liệu số quốc gia với mục tiêu tạo lập và khai thác dữ liệu số để tạo ra giá trị mới. Đối với ngành Ngân hàng, phát triển và khai thác hiệu quả dữ liệu số là một trong 09 nhóm nhiệm vụ giải pháp để thực hiện mục tiêu chuyển đổi số ngành Ngân hàng tại Quyết định số 810/QĐ-NHNN của Thống đốc NHNN.

Ông Phạm Tiến Dũng, Phó Thống đốc NHNN Việt Nam phát biểu tại Phiên toàn thể

Thực tế hiện nay, các ngân hàng đã và đang chuyển mình có những kho, trung tâm lớn về dữ liệu. Các ngân hàng cung cấp 3 hoạt động chính là huy động vốn, cho vay, thanh toán. Đối với dịch vụ gửi tiết kiệm đã được thực hiện hoàn toàn trên môi trường điện tử. Còn với hoạt động cho vay, tại Thông tư 06/2023/TT-NHNN đã cho phép các nhà băng cho vay trên môi trường điện tử và hạn mức là 100 triệu đồng. Hoạt động thanh toán cũng đã được phép mở tài khoản bằng phương thức e-KYC. Với các giải pháp đồng bộ đã đạt thành quả gần 75% người trưởng thành có tài khoản thanh toán.

"Để thúc đẩy hoạt động cho vay trên môi trường điện tử và trả lời câu hỏi: anh là ai, uy tín anh thế nào và phương thức trả nợ ra sao chỉ có thể là dữ liệu số", Phó Thống đốc nhấn mạnh.

Toàn cảnh phiên toàn thể

Theo ông Phạm Anh Tuấn – Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN, đối với việc khai thác hiệu quả dữ liệu số và đảm bảo an ninh an toàn, NHNN đã ban hành Quyết định số 297/QĐ-NHNN ngày 01/3/2022 về Kế hoạch triển khai và công bố danh mục dữ liệu mở của NHNN và Quyết định 305/QĐ-NHNN ngày 03/3/2022 về Kế hoạch triển khai và công bố Danh mục dữ liệu chia sẻ theo hình thức mặc định của NHNN. NHNN cũng chỉ đạo các TCTD tăng cường công tác quản lý rủi ro, đảm bảo an ninh, an toàn và đẩy mạnh áp dụng các biện pháp hạn chế việc mở, sử dụng tài khoản thanh toán cho mục đích gian lận, lừa đảo.

Ông Phạm Anh Tuấn – Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN thông tin các kết quả chuyển đổi số ngành Ngân hàng thời gian vừa qua

Về phía các TCTD đã xây dựng Data Warehouse, Datalake; triển khai API Portal để kết nối, chia sẻ, khai thác dữ liệu. Đồng thời, các TCTD triển khai kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, ứng dụng dữ liệu dân cư: 27 TCTD đã triển khai làm sạch dữ liệu khách hàng; 42 TCTD đã và đang triển khai ứng dụng CCCD gắn chip (4 TCTD đã ký kết hợp đồng và 1 TCTD đã chính thức triển khai dịch vụ)... NHNN cũng rà soát, ban hành các văn bản pháp luật và kiểm tra công tác bảo đảm an toàn hệ thống thông tin và phòng chống tội phạm mạng tại các TCTD.

Theo các đại biểu, dữ liệu là nguồn tài nguyên quý giá, nhưng để dữ liệu trở thành “dầu mỏ” thì cần rất nhiều nỗ lực. Bà Winnie Wong, Giám đốc quốc gia của Mastercard tại Việt Nam, Campuchia và Lào cho rằng, doanh nghiệp muốn khai thác hiệu quả dữ liệu cần sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận nghiệp vụ, công nghệ và dữ liệu. Cần có một mục tiêu cụ thể từ dữ liệu, từ đó mỗi bộ phận với chức năng riêng sẽ có một kế hoạch phù hợp để triển khai.

Cũng theo bà Winnie Wong, đối với việc đảm bảo an ninh, an toàn thì cần phải xác định, dữ liệu không chỉ để tăng doanh thu mà đây còn là công cụ để giảm thiểu rủi ro, mối đe doạ có thể xảy ra đối với doanh nghiệp. “Dữ liệu về cách sử dụng sản phẩm của người dùng cũng có thể giúp chúng ta bảo vệ người dùng tốt hơn”, bà Winnie Wong chia sẻ.

Ngân hàng mở - xu hướng mới dựa trên dữ liệu

Là ngân hàng đạt được nhiều thành quả trong quá trình chuyển đổi số, ông Nguyễn Hưng – Tổng giám đốc TPBank đề cập đến câu chuyện phát triển ngân hàng mở để cung cấp dịch vụ cho khách hàng một cách toàn diện. Theo ông Hưng, ngân hàng mở sẽ đặt khách hàng vào trung tâm, cung cấp dịch vụ tận nơi ngay trên các nền tảng đối tác như Fintech, thương mại điện tử, viễn thông…Hiện mô hình này trên thế giới cũng đã phát triển mạnh mẽ, ông Hưng kỳ vọng NHNN đưa ra định hướng chiến lược và các chính sách, hướng dẫn cụ thể để quản lý mô hình ngân hàng mở phù hợp với môi trường điều kiện kinh tế của Việt Nam.

Các diễn giả chia sẻ tại phiên thảo luận

Tổng giám đốc TPBank nhận định, nếu được phát triển, ngân hàng mở sẽ mở ra các kênh tiếp cận mới, điểm chạm để thu hút khách hàng mới cũng như phục vụ các nhu cầu khác nhau của người dùng. Bên cạnh đó, tạo ra các cơ hội kinh doanh mới dựa trên thế mạnh của đối tác và ngân hàng… Tuy nhiên, ngân hàng mở cũng tiềm ẩn một số rủi ro, thách thức như rủi ro về dữ liệu, rủi ro bên thứ ba khi cần phân định trách nhiệm các bên khi xảy ra sự cố thất thoát dữ liệu, tổn thất tài chính cho khách hàng; rủi ro cũng đến từ công nghệ khi cần liên tục nâng cấp nền tảng công nghệ để đáp ứng lưu lượng sử dụng và bảo mật. “TPBank và các ngân hàng nói chung đều phải rất chủ động trong quản lý, xây dựng hệ thống, bảo mật dữ liệu khách hàng khi chia sẻ, kết nối với đối tác”, ông Hưng lưu ý.

Triển lãm công nghệ về tài chính - ngân hàng diễn ra song song các phiên Hội thảo

Cũng chia sẻ về ngân hàng mở, tại Hội thảo chuyên đề “Chiến lược chuyển đổi số bền vững ngành Ngân hàng dựa trên dữ liệu”, ông Dilip Krishnan, Lãnh đạo toàn cầu, Giám đốc thực hành chuyển đổi kỹ thuật số, Bộ phận Dữ liệu & Dịch vụ, Mastercard Data & Services thông tin, ngân hàng mở là một hiện tượng đang diễn ra ở hơn 60 thị trường trên toàn cầu. Và để có mô hình này, dữ liệu “sạch” là điều vô cùng quan trọng. Hiện các nước đang thúc đẩy mô hình này bằng các quy định hoặc sáng kiến ​​thị trường để thúc đẩy đổi mới, cạnh tranh, bảo mật dữ liệu và tài chính như Indonexia, Philipines… Theo ông Dilip Krishnan, ở một số quốc gia, phạm vi sản phẩm ngân hàng mở chủ yếu bao gồm thanh toán, tài khoản, trong khi ở các quốc gia khác, phạm vi sản phẩm rộng hơn.

Tại Việt Nam, ông Phạm Anh Tuấn cho biết, trong thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách, khuôn khổ pháp lý để thúc đẩy hoạt động chuyển đổi số ngành Ngân hàng. Đặc biệt, trong việc khai thác tiềm năng của dữ liệu, NHNN sẽ tiếp tục triển khai các nhiệm vụ tại kế hoạch phối hợp giữa Bộ Công an và NHNN trong việc ứng dụng dữ liệu dân cư để làm sạch dữ liệu, xác thực trực tuyến, tối ưu quá trình cho vay bằng các giải pháp chấm điểm tín dụng...