Thách thức đối với phát triển điện gió

Chính sách về đầu tư chưa rõ ràng

Theo TS. Nguyễn Linh Ngọc, Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam, việc phát triển điện gió chính là hướng đi mới, phù hợp với xu thế thế giới, không gây ô nhiễm môi trường. Đây cũng là một trong những giải pháp góp phần thực hiện cam kết của Việt Nam tại Hội nghị thượng đỉnh về Biến đổi khí hậu của Liên hiệp quốc lần thứ 26.

Đồng quan điểm, ông Lương Quang Huy, Trưởng phòng Giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô zôn, Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường) chia sẻ, điện gió là giải pháp đột phá nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu nhập khẩu, giảm phát thải khí nhà kính, tạo việc làm, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và cải thiện đời sống của người dân. Điện gió hoàn toàn có thể trở thành nguồn chủ đạo của hệ thống năng lượng Việt Nam trong tương lai.

Cần sớm ban hành Luật về năng lượng tái tạo, trong đó có điện gió ngoài khơi

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, việc phát triển loại hình năng lượng này cũng tồn tại nhiều khó khăn, thách thức. Ông Nguyễn Việt Dũng, Phó Chủ tịch HĐQT Công ty CP Halcom Việt Nam cho biết, nhiều chính sách về đầu tư điện gió hiện chưa rõ ràng, như các quy định về đất đai, thuế; hay các vướng mắc về thời gian và quy trình giải phóng mặt bằng...

Cùng với đó, chi phí đầu tư điện gió là rất lớn, các thiết bị máy móc đều phải nhập khẩu và các công ty phụ thuộc rất lớn vào các nhà cung cấp thiết bị nước ngoài. Do đó, các công ty của Việt Nam phải chấp nhận các điều kiện nhiều khi là thua thiệt do các nhà cung cấp đặt ra. Ngoài ra, doanh thu điện gió không ổn định, vì phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết. Cùng với đó, thời gian áp dụng giá FIT ngắn, chỉ là 2-3 năm, gây khó khăn cho quá trình đàm phán vốn vay các dự án có công suất lớn, thời gian xây dựng dài..., ông Dũng cho biết thêm.

Ông Lương Quang Huy cho biết, đầu tư điện gió khó khăn do cần phải huy động nguồn vốn lớn, tính chất phức tạp về kỹ thuật và công nghệ khiến cho dự án phải trải qua nhiều quy trình và trình tự thủ tục đầu tư. Cùng với đó, còn thiếu quy định về hoạt động đo đạc, quan trắc, điều tra, khảo sát, đánh giá tài nguyên biển. Hiện nay, chưa có quy định về diện tích khu vực biển chấp thuận cho sử dụng để đo gió, khảo sát địa chất, địa hình, đánh giá tác động môi trường trên biển đối với từng khu vực. Chưa có quy định công suất điện gió tối đa cho một dự án để vừa bảo đảm khuyến khích nhà đầu tư tham gia dự án, vừa bảo đảm cân đối hệ thống truyền tải điện.

Cần tạo những điều kiện thuận lợi hơn

Để phát triển nguồn năng lượng tái tạo này phục vụ nền kinh tế, ông Nguyễn Việt Dũng kiến nghị, cần sớm hoàn thiện khung pháp lý, các cơ chế ưu đãi cho các dự án điện gió để nhà đầu tư tính toán, chuẩn bị. Chúng ta nên lựa chọn đầu tư hệ thống kèm với những khu vực có dự án.

Bên cạnh việc hoàn thiện pháp lý, cần nâng cấp, xây dựng cơ sở hạ tầng truyền tải đồng bộ; tận dụng tối đa nguồn năng lượng tái tạo, trong đó có điện gió, tránh cắt giảm công suất vì quá tải gây lãng phí. Cần có chính sách ưu đãi về giá FIT, thuế suất, thủ tục hành chính về đầu tư; đặc biệt, cần hỗ trợ nhà đầu tư trong việc vay vốn thực hiện dự án năng lượng tái tạo. Đồng thời, cần xem lại hợp đồng PPA mẫu, không đẩy rủi ro về phía doanh nghiệp.

Ông Dư Văn Toán, chuyên gia về năng lượng thuộc Viện Nghiên cứu biển và hải đảo cho rằng, quan trọng nhất là phải sớm ban hành Luật về năng lượng tái tạo, trong đó có điện gió ngoài khơi. Ngoài ra, cần có quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch không gian cho điện gió ngoài khơi để tránh mâu thuẫn, xung đột, tranh chấp, bởi sau này có thể còn phát triển các ngành sản xuất điện từ sóng, từ thủy triều…

Phó Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam Nguyễn Văn Vy cho biết, để đạt được sản lượng điện gió hàng năm như quy hoạch điện VIII đề ra, cần tăng cường hỗ trợ cho cả trang trại trên bờ và ngoài khơi. Nhà nước cần tập trung vào việc tạo thuận lợi cho cấp phép, hỗ trợ các địa điểm phù hợp, giảm chi phí và thời gian phát triển dự án. Đối với điện gió trên bờ, tập trung vào việc tăng năng suất của công nghệ, đặc biệt ở những khu vực có điều kiện gió thấp bằng cách phát triển tua-bin có cánh dài hơn.