Thanh toán số sôi động nơi "cửa ngõ" giao thương

Đi chợ ở Móng Cái: Đã có QR lo!

Đến với chợ Trung tâm Móng Cái vào một buổi sáng cuối tháng 6, chúng tôi đã cảm nhận được sự tấp nập, nhộn nhịp của hoạt động buôn bán, giao thương tại vùng đất địa đầu phía Đông Bắc của Tổ quốc, cách cửa khẩu Bắc Luân 1 km. Đây có thể được xem là một trong những ngôi chợ cửa khẩu sôi động nhất của tỉnh Quảng Ninh, đồng thời cũng là điểm du lịch luôn thu hút đông đảo du khách đến tham quan, mua sắm.

Nơi đây quy tụ hàng nghìn hộ kinh doanh, trong đó có cả người Việt, người Hoa bởi chỉ cần đi qua cây cầu Ka Long vắt qua sông Ka Long sẽ là nước láng giềng Trung Quốc.

Hoạt động buôn bán tại chợ của người dân trở nên thuận tiện hơn với thanh toán không dùng tiền mặt

Khi vừa bước chân tới chợ, điều ấn tượng đầu tiên với đoàn đó chính là tấm biển chạy chữ “Chợ công nghệ 4.0 – thanh toán không dùng tiền mặt”. Chia sẻ về mô hình mới này, ông Nguyễn Đức Tuân – Đội trưởng quản lý chợ Trung tâm Móng Cái cho biết, cả chợ có 872 quầy hàng thì 100% đều đã có mã QR thanh toán. Ban quản lý chợ cùng đại diện các ngân hàng thương mại (NHTM) trên địa bàn đi tới từng quầy hàng, vận động từng tiểu thương làm quen với phương thức thanh toán mới. Hiện mô hình này cũng đã được nhân rộng ra cả với chợ 2, chợ 3 và một số chợ khác ở thành phố Móng Cái. Nhờ đó, việc giao thương, buôn bán trở nên thuận tiện hơn rất nhiều, khách du lịch đến với chợ mua sắm cũng không cần nhiều tiền mặt trong người, vừa đảm bảo an toàn, vừa giao dịch nhanh chóng, thuận tiện.“Một trong những điều kiện để có thể thanh toán qua thiết bị di động là phải có wifi. Hiểu được điều này, ban quản lý đã tiến hành lắp wifi miễn phí, đảm bảo 2.500 người có thể truy cập cùng một lúc để hỗ trợ bà con tiểu thương cũng như người dân mua hàng có thể thanh toán qua điện thoại di động”, ông Tuân chia sẻ.

Những tuyến đường kinh doanh không tiền mặt đã trở nên quen thuộc

Ghi nhận tại chợ, các mã thanh toán được dán đồng loạt tại đầu các quầy hàng – nơi dễ nhìn thấy nhất. Các tiểu thương lẫn người mua hàng ai nấy đều tỏ ra hào hứng với hình thức thanh toán hiện đại, dễ sử dụng. Vui vẻ giới thiệu về mã QR thanh toán của cửa hàng mình, bà Phạm Thị Yến - chủ quầy hàng 241 cho biết: “Kể từ khi sử dụng hình thức thanh toán mới, tôi cảm thấy rất tiện lợi, tiểu thương chúng tôi không phải đau đầu đổi tiền lẻ trả lại cho khách, không sợ khách trả thiếu tiền, tiền rách, tiền giả… còn khách hàng đến mua cũng thanh toán nhanh chóng, lúc đông khách không cần xếp hàng chờ thanh toán nên hầu như 90% khách hàng tới đây đều đã quét mã trả tiền”.

Để có thể vận động người dân thay đổi thói quen thanh toán khi trao đổi, mua bán hàng hoá, ông Nguyễn Quang Hưng - Giám đốc VietinBank Móng Cái chia sẻ, nhân viên ngân hàng đã “đi từng ngõ, gõ cửa từng cửa hàng” để hỗ trợ, hướng dẫn người dân hiểu được sự tiện lợi, an toàn của các hình thức thanh toán số. Chính quyền các phường, xã, ban quản lý chợ cũng rất nhiệt tình cùng ngân hàng phối hợp trong việc thúc đẩy TTKDTM. Nhờ tổ chức các chiến dịch phủ mã QR trên diện rộng, hiện chi nhánh đã cấp trên 2.000 mã thanh toán QR; cấp ipay ở trạng thái hoạt động cho 21.974 khách hàng.

Không chỉ tới từng hộ kinh doanh, các ngân hàng trên địa bàn còn tích cực hỗ trợ người dân trong suốt quá trình sử dụng dịch vụ thanh toán bằng nhiều cách khác nhau. Là một ngân hàng triển khai tốt dịch vụ TTKDTM trên địa bàn, ông Hoàng Thanh Tùng – Giám đốc phòng giao dịch Trà Cổ BIDV Móng Cái chia sẻ, tại các biển mã thanh toán QR, ngân hàng đã ghi lại thông tin liên hệ của nhân viên ngân hàng, sẵn sàng hỗ trợ 24/7 khi khách hàng cần, thay vì để khách hàng gọi lên tổng đài...

Hướng tới không tiền mặt đối với dịch vụ công

9 giờ sáng, Trung tâm phục vụ hành chính công tỉnh Quảng Ninh đã có nhiều người dân tới làm các thủ tục hành chính. Người ra, người vào nhộp nhịp, nhưng tại quầy thanh toán phí dịch vụ, không còn cảnh người dân xếp hàng chờ đợi. Giờ đây, việc thanh toán đã trở nên thuận tiện hơn khi chỉ mất vài chục giây với chiếc điện thoại di động thông minh quét QR Code đã được đặt trên bàn là có thể hoàn thành giao dịch.

Trong lúc ngồi chờ tới lượt làm hộ chiếu, bác Nguyễn Văn Hạnh (71 tuổi) chia sẻ với chúng tôi, đã từ lâu bác không còn thói quen mang nhiều tiền mặt trong người, nhất là khi đến làm các dịch vụ tại trung tâm hành chính công. Thay vào đó, chỉ cần chưa tới một phút, bác thực hiện quét mã và thanh toán nhanh chóng.

Bác Nguyễn Văn Hạnh sử dụng thanh toán qua mã QR tại quầy thu phí

“Giờ đây, mọi việc đã trở nên đơn giản khi tôi sử dụng app điện tử của ngân hàng. Ngay cả tiền điện, nước ngày trước phải chờ nhân viên đến thu, hiện tại đều được trừ tự động hàng tháng; vé tàu, xe, máy bay tôi cũng có thể mua qua ứng dụng của ngân hàng, vô cùng tiện lợi. Điều này mang lại trải nghiệm mới cho người dùng như chúng tôi, đặc biệt là an toàn, nhanh chóng”, bác Hạnh cho biết.

Không chỉ bác Hạnh, theo quan sát của phóng viên, người dân tới trung tâm làm dịch vụ công đã không còn trả tiền mặt. Những người dân chưa thành thạo việc thao tác thanh toán qua mã QR được nhân viên của trung tâm hướng dẫn, tư vấn nhiệt tình.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Linh - Phó Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công tỉnh Quảng Ninh, cho biết chuyển đổi số, trong đó có hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt là một chủ trương lớn mà Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đang nỗ lực triển khai thực hiện. Sau một thời gian bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, thói quen thanh toán đối với các dịch vụ công, đặc biệt là các dịch vụ hành chính công, của người dân đang dần có những thay đổi lớn, trở thành đòn bẩy quan trọng thúc đẩy nhanh hoạt động cải cách thủ tục hành chính.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Linh - Phó Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Quảng Ninh, trả lời phỏng vấn Thời báo Ngân hàng.

Theo bà Linh, năm 2023, Trung tâm đã đề ra mục tiêu phấn đấu 70% số tiền phí, lệ phí giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh và 40% phí, lệ phí giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính tại các Trung tâm Hành chính công cấp huyện được thanh toán bằng phương thức không dùng tiền mặt.

Hướng tới mục tiêu trên, Trung tâm Phục vụ hành chính công các cấp đã phối hợp với ngành Ngân hàng triển khai đồng bộ, quyết liệt các cơ chế, chính sách về thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, phát triển mạnh hệ sinh thái số với các sản phẩm, dịch vụ, phương thức thanh toán mới, an toàn, tiện lợi, đem lại lợi ích thiết thực cho người dân, doanh nghiệp như: quét QR-Code, thanh toán di động, quẹt thẻ máy POS, ví điện tử, hướng dẫn cài đặt và sử dụng ứng dụng Mobile Money.

Kết quả, trong quý I/2023, thông qua hình thức thanh toán không dùng tiền mặt, Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh đã thu gần 2,2 tỷ đồng phí, lệ phí giải quyết thủ tục hành chính (đạt 75,9%), các Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp huyện đã thu gần 2,1 tỷ đồng tiền phí, lệ phí giải quyết thủ tục hành chính (đạt 91,6%) đều vượt chỉ tiêu đề ra.

Phát huy vai trò của tổ công nghệ số cộng đồng

Theo ông Thái Mạnh Cường, để có thể thay đổi thói quen thanh toán của người dân, không chỉ cần nỗ lực của ngành Ngân hàng mà còn là sự chung tay của các sở ngành trên địa bàn. NHNN chi nhánh đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 97/KH-UBND về việc triển khai đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2022-2025. Trên cơ sở đó, UBND tỉnh cũng chỉ đạo các sở, ngành địa phương đẩy mạnh hoạt động này. Riêng NHNN chi nhánh tỉnh Quảng Ninh đã chỉ đạo các NHTM trên địa bàn phát triển hệ thống thanh toán hiện đại, tiện ích, đem lại thuận tiện cho người sử dụng. Nhờ triển khai đồng bộ 2 yếu tố trên, kết quả TTKDTM của tỉnh nói chung trong thời gian qua đã có bước chuyển biến đầy tích cực. Hiện có khoảng 2,8 triệu tài khoản mở tại các ngân hàng, trong 6 tháng đầu năm 2023, số lượng giao dịch TTKDTM tăng 51,7% và 25,1% về giá trị so với cuối năm 2022.

Hiện nay toàn bộ 13 địa phương trong tỉnh Quảng Ninh đều đã áp dụng mô hình chợ 4.0 với các chợ trung tâm và chợ hạng I. Đi chợ không dùng tiền mặt đã trở thành thói quen của nhiều người. Các tiểu thương cũng tích cực làm quen cách thức thanh toán hiện đại, thuận tiện này. Ông Cường nhận định, đây là mô hình rất tốt, không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho việc buôn bán của tiểu thương, húc đẩy phát triển kinh tế địa phương, hướng tới kinh tế số, mà còn giúp khách thăm quan, du lịch khi đến với Quảng Ninh sẽ cảm nhận được một địa phương đang ngày càng văn minh, hiện đại với những dịch vụ thuận tiện, an toàn.

Còn đối với lĩnh vực dịch vụ công, NHNN chi nhánh tỉnh đã chỉ đạo NHTM tiếp tục phối hợp với các đơn vị cung cấp dịch vụ công để đẩy mạnh hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt. Đến nay, 99,2% số thu ngân sách nhà nước, 89,6% số tiền nước, 97,5% tiền điện đã được thực hiện bằng hình thức này, cho thấy thói quen thanh toán của người dân đã dần thay đổi, là tiền đề rất tốt để thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt trên địa bàn. Không chỉ tại Trung tâm Phục vụ hành chính công, thanh toán không dùng tiền mặt cũng đã len lỏi khắp các dịch vụ khác trong đời sống của người dân. Ông Cường cho biết, vừa qua, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh phối hợp với ngân hàng trên địa bàn đã chính thức triển khai thanh toán bằng QR-Code động tại tất cả các khoa, phòng phạm vi trong bệnh viện.

QR-Code động là một trong những giải pháp thanh toán không tiền mặt với nhiều tiện ích đang được triển khai tại nhiều cơ sở dịch vụ hiện nay. Theo đó, bệnh nhân có thể thực hiện thanh toán viện phí ngay tại nơi khám bệnh, điều trị mà không phải tới quầy thu ngân của bệnh viện, rút ngắn thời gian chờ đợi từ 15-20 phút cho người bệnh khi đi khám bệnh ngoại trú, cũng như hạn chế phải đi lại nhiều lần đối với bệnh nhân đang điều trị nội trú tại các khoa phòng của bệnh viện.

Ông Cường cho biết, trong thời gian tới, NHNN tiếp tục chỉ đạo NHTM triển khai các dịch vụ ngân hàng hiện đại để đáp ứng nhu cầu thanh toán của khách hàng, phối hợp với các cơ quan chức năng đảm bảo an toàn, bảo mật trong hoạt động thanh toán. Đặc biệt, nhận định thay đổi thói quen, nhận thức của người dùng là yếu tố rất quan trọng, NHNN chi nhánh tỉnh tích cực đẩy mạnh công tác truyền thông để có thể đem lợi ích của việc TTKDTM tới mỗi người dân, doanh nghiệp. Ông Cường chia sẻ, một trong những mô hình rất hay đang được triển khai trên địa bàn tỉnh đó là tổ công nghệ số cộng đồng, tới từng khu phố để hỗ trợ và hướng dẫn người dân tiếp cận kỹ năng số và sử dụng các dịch vụ công trực tuyến cơ bản. NHNN đã ngay lập tức chỉ đạo các NHTM tham gia tổ này để có thể đưa dịch vụ ngân hàng số tới gần hơn với người dân. Hiện tại toàn tỉnh có hơn 1.400 tổ công nghệ số cộng đồng với hơn 11.000 thành viên, trong đó các cán bộ ngân hàng đã tích cực tham gia.

Theo Kế hoạch số 97/KH-UBND đến cuối năm 2025, Quảng Ninh phấn đấu tỷ lệ cá nhân, tổ chức sử dụng phương tiện TTKDTM qua các kênh thanh toán điện tử đạt 50%. Để đạt được những mục tiêu trên, theo ông Cường cần thêm rất nhiều những nỗ lực, cố gắng từ tất cả các bên, cùng hướng tới một xã hội không tiền mặt theo chủ trương của Chính phủ.