Thị trường chứng khoán 2025: Chỉ số đi lên, vì sao phần lớn nhà đầu tư vẫn lạc nhịp?

Một năm tăng điểm mạnh nhưng không “dễ kiếm tiền”

Nếu chỉ nhìn vào diễn biến của VN-Index, năm 2025 có thể được xem là một năm thành công của thị trường chứng khoán Việt Nam. Chỉ số có thời điểm tăng hơn 600 điểm so với vùng đáy trong năm, vượt qua nhiều mốc quan trọng và duy trì thanh khoản ở mức cao trong giai đoạn giữa năm. Những con số này tạo cảm giác về một thị trường sôi động, hấp dẫn và giàu cơ hội.

Tuy nhiên, thực tế vận động bên trong thị trường lại phức tạp hơn nhiều. Đà tăng của chỉ số không phản ánh đầy đủ hiệu quả đầu tư của số đông. Trong nhiều thời điểm, độ rộng thị trường ở trạng thái kém tích cực, khi số lượng cổ phiếu tăng giá không tương xứng với mức tăng của chỉ số. Dòng tiền chủ yếu tập trung vào một số cổ phiếu trụ cột, đặc biệt là các mã thuộc rổ VN30 và những doanh nghiệp nằm trong các hệ sinh thái lớn, trong khi phần lớn cổ phiếu còn lại chỉ tăng trong thời gian ngắn rồi đi ngang hoặc điều chỉnh.

Chính sự lệch pha này khiến năm 2025 trở thành một năm “đẹp về chỉ số nhưng khó về lợi nhuận”. Nhiều nhà đầu tư chứng kiến thị trường liên tục lập đỉnh mới, nhưng danh mục của họ không cải thiện tương ứng, thậm chí rơi vào trạng thái hòa vốn hoặc thua lỗ. Điều đó cho thấy, trong bối cảnh thị trường ngày càng mang tính chọn lọc cao, việc “đi cùng chỉ số” không còn là bảo chứng cho hiệu quả đầu tư.

Ba điểm ngoặt lớn định hình thị trường năm 2025

Để lý giải đầy đủ diễn biến của thị trường chứng khoán trong năm 2025, cần đặt nó trong bối cảnh của những biến động vĩ mô và chính sách mang tính quyết định.

Điểm ngoặt đầu tiên là cú sốc thuế quan toàn cầu vào đầu quý II/2025, khi chính quyền Tổng thống Donald Trump công bố chính sách áp thuế cao đối với hàng hóa thương mại, trong đó Việt Nam chịu mức thuế lên tới 46%. Thông tin này ngay lập tức kích hoạt một làn sóng bán tháo mạnh, khiến VN-Index giảm khoảng 20% chỉ trong vài phiên và lùi sâu về vùng hơn 1.000 điểm. Đây là một cú sốc mang tính “thiên nga đen”, tạo ra tâm lý hoảng loạn ngắn hạn nhưng cũng đồng thời mở ra cơ hội cho dòng tiền bắt đáy và hình thành một chu kỳ tăng mới.

Điểm ngoặt thứ hai đến từ chính sách trong nước, khi Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân được ban hành vào đầu tháng 5/2025. Nghị quyết này đóng vai trò như một chất xúc tác quan trọng, củng cố kỳ vọng đối với khu vực kinh tế tư nhân và thúc đẩy dòng tiền chảy mạnh vào các doanh nghiệp lớn, có vị thế dẫn dắt. Từ đây, thị trường bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh trong nửa đầu năm, với sự bứt phá rõ nét của một số nhóm cổ phiếu đại diện cho các hệ sinh thái tư nhân.

Điểm ngoặt thứ ba là sự kiện nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam vào tháng 10/2025. Dù tác động về dòng tiền chưa diễn ra ngay lập tức, nhưng về mặt tâm lý và định vị dài hạn, đây là một dấu mốc quan trọng. Việc được đưa vào nhóm thị trường cận biên mới nổi đã nâng cao vị thế của thị trường Việt Nam, đồng thời củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào triển vọng dài hạn.

Ba điểm ngoặt này không chỉ tạo ra các nhịp tăng – giảm mạnh của thị trường, mà còn góp phần định hình cách dòng tiền vận động, lựa chọn và phân hóa trong suốt năm 2025.

Dòng tiền phân hóa – chìa khóa của thành công và thất bại

Một trong những đặc trưng nổi bật nhất của thị trường năm 2025 là sự phân hóa mạnh mẽ của dòng tiền. Dòng tiền không đứng yên mà liên tục luân chuyển giữa các kênh đầu tư như chứng khoán, bất động sản, kim loại quý và tiền gửi ngân hàng, tùy theo mức độ hấp dẫn tương đối của từng kênh trong từng giai đoạn.

Trong giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 8/2025, dòng tiền tập trung mạnh vào thị trường chứng khoán. Thanh khoản gia tăng rõ rệt và lan tỏa trên nhiều nhóm ngành, từ ngân hàng, chứng khoán đến bất động sản. Đây được xem là giai đoạn “đẹp” nhất của thị trường, khi cơ hội phân bổ lợi nhuận tương đối rộng và tâm lý nhà đầu tư tích cực.

Tuy nhiên, bước sang nửa cuối năm, đặc biệt từ quý IV, dòng tiền bắt đầu thu hẹp và trở nên chọn lọc hơn. Thị trường chỉ còn được dẫn dắt bởi một số nhóm cổ phiếu lớn, trong khi phần còn lại rơi vào trạng thái đi ngang hoặc điều chỉnh. Cùng lúc đó, lãi suất tiền gửi có xu hướng tăng trở lại, khiến một phần dòng tiền quay về kênh ngân hàng, làm giảm sức hút của chứng khoán trong ngắn hạn.

Chính sự phân hóa này đã quyết định thành – bại của nhà đầu tư. Những nhà đầu tư lựa chọn đúng nhóm ngành dẫn dắt, kiên trì nắm giữ trong giai đoạn thị trường thuận lợi có thể đạt mức lợi nhuận vượt trội. Ngược lại, việc đầu tư dàn trải hoặc chạy theo các nhịp tăng ngắn hạn khiến nhiều danh mục không theo kịp đà tăng của chỉ số.

Bước sang năm 2026, bối cảnh vĩ mô được đánh giá là có nhiều yếu tố hỗ trợ. Chu kỳ hạ lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ được kỳ vọng sẽ giảm áp lực tỷ giá, tạo dư địa cho chính sách tiền tệ trong nước tiếp tục theo hướng hỗ trợ tăng trưởng. Khả năng thu hút dòng vốn ngoại cũng được cải thiện nếu tiến trình nâng hạng thị trường tiếp tục được củng cố.

Tuy nhiên, xu hướng phân hóa nhiều khả năng vẫn là đặc điểm chủ đạo. Điều này đặt ra yêu cầu cao hơn đối với năng lực phân tích và lựa chọn của nhà đầu tư, thay vì kỳ vọng vào một giai đoạn tăng trưởng đồng loạt như trước.

Theo các chuyên gia, thị trường chứng khoán năm 2025 cho thấy một nghịch lý rõ ràng: chỉ số có thể tăng mạnh, nhưng lợi nhuận không tự động đến với số đông. Trong bối cảnh đó, thành công không còn nằm ở việc chạy theo nhịp tăng của thị trường, mà ở khả năng đọc đúng cấu trúc dòng tiền và lựa chọn chiến lược phù hợp. Chính từ những bài học của năm 2025, yêu cầu về tư duy dài hạn, kỷ luật và bản lĩnh đầu tư trong giai đoạn tới trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết.