Thiếu dự án nhà ở có giá phù hợp với khả năng của người trẻ

Nhu cầu về nhà ở ngày càng tăng

Trao đổi tại Hội thảo, Ths. Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng thông tin, Việt Nam hiện có cơ cấu dân số vàng với lực lượng lao động trẻ dồi dào. Theo ước tính của Cục Thống kê và Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), nhóm dân số từ 18 đến 35 tuổi hiện chiếm khoảng 30-32% tổng dân số Việt Nam, tương đương trên 30 triệu người. Đây là lực lượng lao động trẻ năng động, có nhu cầu rất lớn về tạo lập nhà ở tại các khu đô thị và vùng công nghiệp trọng điểm. Tốc độ đô thị hóa và di cư lao động trẻ về thành phố góp phần làm tăng mạnh nhu cầu về chỗ ở ổn định cho nhóm này.

Các khảo sát thị trường bất động sản gần đây cho thấy người trẻ (khoảng 22-40 tuổi) đang trở thành nhóm khách hàng chủ lực trên thị trường nhà ở, thay thế dần nhóm trung niên. Tại các đô thị lớn như TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội, nơi tập trung đông đảo người lao động trẻ từ khắp cả nước, nhu cầu này càng rõ rệt. TP. Hồ Chí Minh với hơn 10 triệu dân, trong đó 55% là dân số trẻ, ước tính có khoảng 30% nhóm này (tương đương 1,6 triệu người) có nhu cầu mua nhà ở. Đây thực sự là một nguồn cầu khổng lồ đối với thị trường bất động sản.

“Rõ ràng, nhu cầu sở hữu nhà của người trẻ tại Việt Nam đang ở mức cao chưa từng có, cả về số lượng lẫn tỷ trọng trong cơ cấu người mua nhà”, ông Hưng nhấn mạnh.

Ths. Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng thông tin, Việt Nam hiện có cơ cấu dân số vàng với lực lượng lao động trẻ dồi dào, vì vậy nhu cầu về nhà ở đang rất lớn

Bên cạnh nhu cầu tăng, khả năng tài chính và thu nhập của người trẻ cũng có những cải thiện tích cực trong những năm gần đây. Theo Cục Thống kê, GDP bình quân đầu người của Việt Nam năm 2023 đạt khoảng 4.300 USD và khoảng 4.700 USD vào 2024 (tăng khoảng 10%). Lực lượng lao động chính tập trung ở độ tuổi 22-35 đang có mức tăng thu nhập nhanh hơn thế hệ trước nhờ tận dụng tốt các cơ hội việc làm trong nền kinh tế số và công nghiệp mới. Nhiều người trẻ sớm đạt mức lương tương đương hoặc cao hơn thế hệ trước ở cùng độ tuổi, tạo điều kiện tích lũy tài sản và cải thiện khả năng mua nhà. Đặc biệt tại các thành phố lớn, một bộ phận người trẻ có trình độ cao (ví dụ trong lĩnh vực công nghệ, tài chính) đạt thu nhập hàng tháng hàng chục triệu đồng, giúp họ tiệm cận hơn giấc mơ sở hữu căn nhà đầu tiên.

Tuy nhiên, nhìn chung, mức tăng thu nhập của người dân chưa theo kịp đà tăng của giá nhà ở, dẫn đến khả năng sở hữu thực tế của đa số người trẻ vẫn rất hạn chế. Để mua được một căn nhà trung bình 70m2, giá bán 3-4 tỷ đồng tại các đô thị lớn, người trẻ phải cần tới 20-25 năm thu nhập. Con số này cho thấy tỷ lệ giá nhà/thu nhập ở Việt Nam thuộc nhóm rất cao (rất khó tiếp cận).

Một thực tế đáng chú ý là đa số hộ gia đình Việt Nam (khoảng 88%) sở hữu nhà ở riêng theo Tổng điều tra dân số 2019, tỷ lệ này cao thuộc hàng đầu thế giới. Song tỷ lệ sở hữu cao phần lớn do các thế hệ trước đã có đất và tự xây nhà từ khi giá đất còn thấp, với chi phí rất thấp so với giá thị trường hiện tại. Nhiều người trẻ ngày nay khi tách hộ hoặc nhập cư ra thành phố không còn cơ hội “mua đất tự xây” như trước, mà buộc phải tiếp cận nhà ở thương mại với giá cao gấp hàng chục lần thu nhập.

Điều này tạo nên “nghịch lý”, Việt Nam thuộc nhóm nước có tỷ lệ hộ có nhà cao nhất, nhưng người trẻ độc lập tách hộ, lập nghiệp lại rất khó mua được nhà ở thời điểm hiện tại. Thực tế cho thấy phần lớn cặp vợ chồng trẻ ở đô thị có thu nhập trung bình 20-30 triệu đồng/tháng đều phải thuê nhà hoặc sống cùng gia đình, rất ít người đủ tích lũy mua nhà thương mại khi chạm ngưỡng 30 tuổi nếu không có sự hỗ trợ tài chính từ gia đình hoặc các chương trình tín dụng ưu đãi.

Nhiều gói vay ưu đãi hỗ trợ người trẻ mua nhà

Trước thực tế trên, theo bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế - NHNN cho biết, bám sát chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, thời gian qua ngành Ngân hàng luôn xác định cần phải ưu tiên nguồn vốn tín dụng cho phát triển nhà ở xã hội và đã thực hiện các giải pháp để góp phần hỗ trợ thúc đẩy cho vay nhà ở xã hội, giúp người dân, người trẻ có thu nhập thấp cải thiện chỗ ở.

NHNN thường xuyên chỉ đạo các TCTD hướng dòng vốn tín dụng vào phân khúc nhà ở giá rẻ, nhà ở cho người thu nhập thấp; tích cực phối hợp với Bộ Xây dựng, các cơ quan liên quan trọng việc hoàn thiện cơ chế, chính sách, tháo gỡ khó khăn trong việc triển khai, xây dựng nhà ở xã hội; chỉ đạo TCTD bằng nguồn lực của chính ngân hàng như nâng cao khả năng huy động vốn, tiết giảm chi phí hoạt động... để triển khai cho vay một số chương trình đối với nhà ở xã hội, nhà ở cho người thu nhập thấp, các đối tượng chính sách. Đơn cử như Chương trình cho vay theo Nghị quyết 33/NQ-CP của Chính phủ đối với chủ đầu tư và người mua nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư với lãi suất ưu đãi. Đến nay 9 ngân hàng đăng ký tham gia Chương trình với quy mô là 145.000 tỷ đồng. Riêng đối với người trẻ dưới 35 tuổi, lãi suất ưu đãi lên đến 15 năm. Hiện nay, lãi suất cho vay trong 5 năm đầu là 5,9%/năm.

Theo bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế - NHNN cho biết, bám sát chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, thời gian qua, ngành Ngân hàng luôn có nhiều giải pháp hỗ trợ giúp người trẻ có điều kiện mua nhà với lãi suất ưu đãi

Bà Giang cho biết, đến ngày 30/4/2025, các NHTM đã cam kết cấp tín dụng khoảng 7.803 tỷ đồng cho 38 dự án. Doanh số cho vay của các NHTM là 3.866 tỷ đồng, trong đó cho chủ đầu tư là 3.281 tỷ đồng và người mua nhà là 585 tỷ đồng. Kết quả giải ngân đến nay đã có sự cải thiện tháng sau cao hơn tháng trước tương ứng với số lượng dự án công bố tăng thêm. Ngoài các chương trình theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các NHTM cũng đã chủ động xây dựng các chương trình tín dụng ưu đãi cho người trẻ mua nhà với thời gian dài 30-35 năm, lãi suất trong 12 tháng đầu rất ưu đãi từ 3,6-7%/năm như: ACB, SHB, HDBank, Seabank… Đặc biệt, 4 NHTM nhà nước cũng đưa ra các gói tín dụng cho người dưới 35 tuổi mua nhà ở với mức lãi suất 5,5% trong 3 năm đầu tiên vay vốn.

Toàn cảnh Hội thảo

Đại diện NHNN cho biết, thế hệ trẻ đã, đang và sẽ là nguồn lao động đóng góp lớn cho phát triển kinh tế. Vì vậy, việc tạo điều kiện cho đối tượng này tạo dựng nhà ở, ổn định cuộc sống, đóng góp cho phát triển kinh tế là cần thiết. Tuy nhiên, qua thực tiễn theo dõi các chỉnh sách cho vay với nhà ở xã hội, NHNN xét thấy khó khăn vướng mắc lớn nhất trong việc tiếp cận nhà ở của người trẻ, người có thu nhập thấp là thiếu các dự án nhà ở có giá phù hợp với nhu cầu và khả năng chi trả. Điều này đã được nhiều cấp, ngành cùng nhìn nhận, đánh giá và kết luận tại các Nghị quyết Quốc hội, Nghị quyết Chính phủ.

“Vì vậy, để hỗ trợ cho người trẻ an cư lạc nghiệp, cần thiết phải có sự phối hợp chặt chẽ, thống nhất của các Bộ, ngành, địa phương đặc biệt trong việc đẩy mạnh nguồn cung nhà ở xã hội, nhà ở có giá phù hợp với thu nhập của người dân và nguồn vốn cho phát triển nhà ở xã hội chủ yếu phải từ nguồn ngân sách Nhà nước”, bà Giang nhận định.