Thương hiệu Việt và “cơn đau đầu” mang tên hàng giả trên không gian số

Hàng giả đang gây thiệt hại kép

Câu chuyện của Nhựa Bình Minh không phải cá biệt, mà phản ánh tình trạng nhiều doanh nghiệp Việt đang đối diện trong hành trình khẳng định uy tín thương hiệu. Theo ông Bông Hoa Việt, hàng nhái, hàng kém chất lượng khiến người tiêu dùng dễ nhầm lẫn, dẫn đến “thiệt hại kép” cho khách hàng mất và mất niềm tin vào sản phẩm, còn doanh nghiệp mất thị phần. Trên không gian số, tình trạng này diễn biến phức tạp hơn khi thương mại điện tử (TMĐT) trở thành kênh phân phối phổ biến. Chỉ cần vài thao tác đăng tải, sản phẩm giả có thể len lỏi trên sàn TMĐT hoặc mạng xã hội, tiếp cận hàng nghìn khách hàng.

Chỉ cần một cú click là sản phẩm có thể tiếp cận hàng nghìn khách hàng

Báo cáo của Bộ Công Thương năm 2024 cho thấy, mỗi năm lực lượng quản lý thị trường phát hiện hàng chục nghìn vụ vi phạm liên quan đến buôn bán hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Riêng trên các sàn TMĐT lớn, tỷ lệ gian lận, quảng cáo sai sự thật vẫn ở mức đáng lo ngại. Điều này không chỉ làm méo mó môi trường kinh doanh mà còn bào mòn nỗ lực định vị thương hiệu Việt.

Trong kỷ nguyên số, TMĐT mở ra cơ hội lớn để doanh nghiệp Việt mở rộng thị phần, tiếp cận người tiêu dùng trong và ngoài nước. Tuy nhiên, như chuyên gia thương hiệu Nguyễn Hữu Toàn phân tích, không gian số là con dao hai lưỡi. Một mặt, nó giúp doanh nghiệp đi tắt đón đầu trong quảng bá và phân phối. Mặt khác, nó khiến vấn nạn hàng giả dễ dàng sinh sôi, bởi rào cản kiểm soát còn lỏng lẻo.

Trên các sàn TMĐT lớn, tỷ lệ gian lận, quảng cáo sai sự thật vẫn ở mức đáng lo ngại

Đối với người tiêu dùng, việc mua sắm online vừa tiện lợi vừa rủi ro. Không ít trường hợp “dở khóc dở cười” khi sản phẩm nhận được khác xa so với mô tả, từ quần áo, mỹ phẩm cho tới thiết bị điện tử. Nếu niềm tin bị xói mòn, thiệt hại không chỉ dừng ở một thương hiệu, mà ảnh hưởng chung tới hình ảnh sản phẩm Việt.

Giải pháp nào để chặn hàng giả?

Để đối phó với vấn nạn này, cần sự vào cuộc đồng bộ từ nhiều phía. Đầu tiên là về công nghệ, các giải pháp tem điện tử, mã QR, blockchain truy xuất nguồn gốc đang được khuyến khích. Một số doanh nghiệp còn phát triển ứng dụng riêng để khách hàng quét và xác thực sản phẩm. Song, theo chuyên gia kinh tế số Lê Minh Quân, công nghệ chỉ là một phần. Trên không gian số, uy tín thương hiệu được xây dựng từ trải nghiệm minh bạch, nhất quán. Công nghệ chống giả chỉ hiệu quả khi kết hợp với niềm tin người tiêu dùng và sự nghiêm minh của pháp luật.

Để đối phó với vấn nạn này thì rất cần sự vào cuộc đồng bộ từ nhiều phía

Về phía doanh nghiệp, cần chủ động hơn trong bảo vệ mình. Đầu tư nhận diện thương hiệu rõ ràng, mở kênh bán hàng chính hãng (Official Store) trên sàn TMĐT, đồng thời đẩy mạnh truyền thông hướng dẫn người tiêu dùng phân biệt thật – giả là những giải pháp căn cơ. Nhiều chuyên gia khuyến nghị, doanh nghiệp nên coi việc bảo vệ thương hiệu là một khoản đầu tư, không phải chi phí phụ.

Về phía Nhà nước và các sàn TMĐT, cần siết chặt hơn công tác giám sát. Các sàn phải chịu trách nhiệm liên đới khi để hàng giả tồn tại thay vì chỉ gỡ bỏ sau khi bị khiếu nại. Bên cạnh đó, chế tài xử phạt cần đủ mạnh, tránh tình trạng “phạt cho tồn tại”. Cơ chế phối hợp ba bên: Nhà nước - Doanh nghiệp - Sàn TMĐT chính là chìa khóa để phát hiện và xử lý kịp thời các gian lận.

Đồng thời, người tiêu dùng nâng cao nhận thức là yếu tố then chốt. Nếu còn tâm lý “ham rẻ” thì hàng giả vẫn có đất sống. Người tiêu dùng chính là “lá chắn cuối cùng” của thương hiệu, bởi lựa chọn mua hàng chính hãng không chỉ bảo vệ bản thân mà còn góp phần xây dựng uy tín cho sản phẩm Việt.

Câu chuyện Nhựa Bình Minh hơn nửa thế kỷ vẫn “đau đầu” với hàng giả là minh chứng rõ rệt rằng xây dựng thương hiệu đã khó, bảo vệ thương hiệu còn khó gấp nhiều lần. Trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số, thương hiệu Việt cần được bảo vệ bằng cả “lá chắn” công nghệ, pháp lý và sự đồng hành của người tiêu dùng.

Định vị thương hiệu trên không gian số không chỉ là mở gian hàng online, mà là cuộc chiến lâu dài chống lại hàng giả, tạo dựng niềm tin và khẳng định giá trị thật. Nếu không, những nỗ lực gây dựng thương hiệu nhiều năm có thể bị phá hỏng chỉ bởi vài cú click chuột.