Tội phạm liên quan “tín dụng đen” vẫn tiềm ẩn phức tạp

Theo lãnh đạo UBND TP.HCM, thời gian qua tình hình dịch bệnh Covid-19 đã ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, kinh tế - xã hội của người dân thành phố, nhất là bộ phận người dân lao động phổ thông, người có thu nhập thấp và các cơ sở kinh doanh vừa và nhỏ với nhu cầu vay vốn cao. Đây là những người khó tiếp cận được vốn của ngân hàng, các tổ chức tín dụng hợp pháp. Lợi dụng điều này, các đối tượng “tín dụng đen” tiếp tục hoạt động mạnh và thường xuyên thay đổi phương thức, thủ đoạn hoạt động, triệt để lợi dụng không gian mạng...  

Ảnh minh họa

Hiện nay, các đối tượng cho vay lãi nặng và có hành vi vi phạm pháp luật khác liên quan đến “tín dụng đen” đã có những thay đổi, chuyển hướng, thủ đoạn ngày càng tinh vi, chuyên nghiệp, luôn có nhiều cách để đối phó với cơ quan chức năng như cư trú nơi này hoạt động nơi khác, khi cư trú không đăng ký tạm trú. Đặc biệt, các đối tượng tận dụng sự phát triển của công nghệ để thực hiện các hành vi phạm tội như lập website, các trang mạng xã hội (zalo, facebook,...), app trên điện thoại di động để tiếp cận khách hàng. Các đối tượng còn cho vay thông qua các ứng dụng vay tiền trực tuyến với thủ đoạn lập các website quảng cáo về hoạt động cho vay tín dụng.

Các trang website này hướng dẫn trình tự thủ tục để người đi vay nợ tải các phần mềm ứng dụng về điện thoại di động và điền một số thông tin của bản thân, hoặc quay 1 đoạn video để các đối tượng xác minh nhân thân lai lịch. Lãi suất vay trực tuyến khoảng dưới 20%/năm, nhưng phí cho mỗi khoản vay rất cao, nếu cộng cả lãi và tính ra tỷ lệ % có thể lên tới 30-50%/tháng. Khi thực hiện giao dịch này, người vay nợ hoàn toàn không biết người hoặc tổ chức cho vay, các giao dịch đều được thực hiện trên mạng nên sẽ khó khăn trong việc thu thập chứng cứ để xử lý đối tượng. Khi người vay không trả nợ hoặc chậm trả sẽ bị các đối tượng đe dọa kể cả gọi điện cho người thân người vay (thông qua danh bạ điện thoại đã bị chúng buộc đồng bộ) để gây áp lực buộc phải trả nợ như đòi tung tin lên mạng xã hội, gửi thông tin vay đến nơi làm việc, đến tất cả những người có trong danh bạ điện thoại di động của người vay tiền...

Mặt khác, một số băng nhóm hiện nay hoạt động núp bóng các doanh nghiệp kinh doanh như công ty tư vấn tài chính, cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ, cửa hàng mua bán điện thoại... được tổ chức chặt chẽ, ngụy trang hành vi cho vay bằng các hợp đồng giả cách, cho khách vay ký giấy mượn nợ không đúng với lãi suất thực tế (thường ký giấy mượn nợ 5%/tháng nhưng thực tế lên đến 20%, 30%/tháng), các băng nhóm trên nhằm vào các khu vực đông dân cư, khu vực nhiều công nhân, sinh viên, khu vực tập trung nhiều hộ kinh doanh nhỏ... để có thể lôi kéo được nhiều người vay tiền.

Lãnh đạo UBND TP.HCM cho biết trong 1 năm (từ năm 2020 đến nay), thành phố đã phát hiện 57 vụ việc có liên quan đến “tín dụng đen” như cưỡng đoạt tài sản, hủy hoại tài sản, cố ý gây thương tích, bắt giữ người trái pháp luật...

Trước tình hình này, tại Sơ kết năm thứ 2 thực hiện Chỉ thị số 12/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”, ông Ngô Minh Châu, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM kiến nghị Quốc hội xem xét, sửa đổi, bổ sung quy định của Điều 201 Bộ luật Hình sự theo hướng tăng hình phạt đối với hành vi cho vay lãi nặng, vốn là hành vi gây nhiều hệ lụy cho xã hội (hiện tại khoản 2, Điều 201 Bộ luật Hình sự quy định chế tài xử lý đối với hành vi này là phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm, đây là mức chế tài khá nhẹ so với mức lợi nhuận nên chưa đủ sức răn đe tội phạm); Kiến nghị Chính phủ xem xét chính sách thuận lợi, đa dạng, nhanh chóng cho người dân có cơ hội tiếp xúc với nguồn vốn từ ngân hàng, công ty tài chính để hạn chế tình trạng người dân vay tiền của các đối tượng cho vay lãi nặng; Bộ Thông tin và Truyền thông xử lý nghiêm hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng trong đó có “tín dụng đen”, sửa đổi, bổ sung Nghị định 167/2013-NĐ-CP về xử phạt hành chính đối với hành vi cho vay lãi nặng...