TP.Hồ Chí Minh: Sẽ thu đúng, thu đủ phí thu gom rác

Từ đầu năm 2020 đến nay, nhiều hộ gia đình trên địa bàn TP.HCM chưa hiểu vì sao giá tiền thu gom rác thải sinh hoạt tại các quận huyện lại tăng và với các mức khác nhau. Cụ thể, địa bàn quận 12 các hộ gia đình cho biết giá thu gom rác được thông báo sẽ tăng lên 40.000 đồng/tháng/hộ, giá hiện tại là 30.000 đồng/tháng/hộ gia đình. Còn ở quận 9 giá thu gom rác hiện là 48.000 đồng/tháng/hộ gia đình. Ngay cả trên cùng một địa bàn quận huyện giá cả thu gom rác còn khác nhau như huyện Nhà Bè có xã thu 25.000 đồng/tháng/hộ, có xã thu 30.000 đồng/tháng/hộ.

Chi phí vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt sẽ được tính đúng tính đủ theo lộ trình phù hợp

Về vấn đề này, trong khi UBND quận 12 cho biết chưa xây dựng mức giá tăng thì UBND quận 9 cho rằng quận đã thực hiện theo Quyết định 38/2018 của UBND TP.HCM về việc tăng giá thu gom rác, Theo đó, UBND quận 9 cho rằng, UBND TP.HCM giao cho từng quận, huyện xây dựng bảng giá cụ thể cho địa phương. Và căn cứ vào bảng giá, tùy cự ly vận chuyển mỗi khu vực mà UBND quận xây dựng mức giá khác nhau của từng phường. Phường gần trạm trung chuyển và xa trạm trung chuyển giá sẽ khác. Hiện nay giá thu gom tại nhiều phường đã lên 48.000 đồng/hộ/tháng. Nhưng sắp tới khi UBND TP.HCM tiếp tục điều chỉnh theo Quyết định 38 thì giá thu gom rác có thể sẽ lên tới 66.000 đồng/tháng/hộ.

Hiện nay, để thu gom lượng rác sinh hoạt mỗi ngày, TP.HCM có song song 2 hệ thống thu gom gồm các doanh nghiệp công lập (Công ty Công ích của 24 quận huyện) thu gom khoảng 40% lượng rác, còn lại là lực lượng thu gom rác dân lập. Trong đó, hệ thống thu gom rác dân lập với 2.160 phương tiện gồm xe ba gác kéo, xe lam, xe tải nhẹ, thùng 660 lít, xe tự chế và khoảng 4.000 nhân công. Lực lượng thu gom rác dân lập là một bộ phận kết nối trong hệ thống thu gom tại nguồn từ hộ gia đình, chủ nguồn thải đến điểm hẹn, trạm trung chuyển ở 24 quận, huyện.

Lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM cho biết, mỗi ngày thành phố phát sinh hơn 9.000 tấn chất thải rắn sinh hoạt và mỗi năm tăng thêm 5% khối lượng. Hàng năm, TP.HCM phải chi ngân sách trên 2.000 tỷ đồng để thu gom, vận chuyển và xử lý. Với mức giá 20.000 - 25.000 đồng/tháng/hộ đang chi trả hiện nay thì người dân mới chỉ trả cho khâu thu gom, còn lại ngân sách Nhà nước chi trả cho khâu vận chuyển và xử lý.

Nhằm giảm gánh nặng cho ngân sách, UBND TP.HCM đã ban hành Quyết định 38/2018 về giá tối đa đối với dịch vụ thu gom, vận chuyển rác sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước và giá tối đa dịch vụ xử lý rác sử dụng ngân sách Nhà nước có hiệu lực từ 1/11/2018. Theo đó, nếu tính đủ các chi phí từ thu gom, vận chuyển đến xử lý thì mỗi hộ dân phải chi trả từ 110.000 - 150.000 đồng/hộ/tháng.

Tuy nhiên, để tránh giá thu gom tăng đột ngột, UBND TP.HCM đã giãn tiến độ áp dụng mức phí này đến năm 2022. Trước mắt, giai đoạn 2019 - 2022, ngoài chi trả phí thu gom, người dân sẽ chịu một phần phí vận chuyển, còn lại do ngân sách Nhà nước chi bù. Theo tính toán của nhiều địa phương, với một hộ gia đình khoảng 4 người, mỗi ngày thải ra khoảng 4 kg rác thì năm 2020 chỉ phải trả khoảng 50.000 đồng/tháng/hộ còn từ năm 2022 trở đi trung bình theo quyết định 38 là 140.000 đồng/tháng/hộ gia đình.

Bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ, Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM lý giải tinh thần Quyết định 38 là tính đúng, tính đủ các khâu từ thu gom, vận chuyển, xử lý (hiện nay người dân chỉ trả chi phí thu gom). Nếu tính đầy đủ, mỗi hộ dân có thể trả tới 140.000 đồng/tháng. Với mức giá tối đa tính đủ trong Quyết định 38, TP.HCM vẫn phải bù đắp một phần ngân sách đã chi trả cho chi phí vận chuyển, xử lý rác, giá này sẽ được điều chỉnh tăng định kỳ mỗi năm và tiến đến phải được tính đúng tính đủ theo nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả chi phí để thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải, xóa bỏ bao cấp của Nhà nước.

“Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM bàn thảo cùng các sở ngành lấy ý kiến quận huyện để xác định cách thu, phương thức thu. Hiện nay, thành phố chỉ tính chi phí thu gom và tỷ lệ nhỏ chi phí vận chuyển còn chi phí xử lý phải sau 2022 mới áp dụng theo giá quy định”, bà Mỹ khẳng định.