Trình Quốc hội việc xử lý nguồn thu hồi nợ các chương trình tín dụng chính sách

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã trình bày tóm tắt nội dung Tờ trình. Theo đó, trong giai đoạn từ năm 2008 - 2017, Ngân sách Nhà nước đã cấp cho NHCSXH tổng cộng 6.068,961 tỷ đồng để thực hiện ba nhóm chương trình tín dụng chính sách gồm: cho vay hộ đồng bào dân tộc thiểu số; cho vay nhà ở; và cho vay hỗ trợ các huyện nghèo đẩy mạnh xuất khẩu lao động. Thời gian cho vay của các chương trình này dao động từ 5 - 15 năm, không bao gồm thời gian gia hạn theo quy định.

Theo các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, thời hạn giải ngân toàn bộ các chương trình kết thúc vào cuối năm 2020. Sau thời điểm này, NHCSXH có trách nhiệm thực hiện thu hồi nợ theo hợp đồng tín dụng đã ký với khách hàng vay vốn.

Tính đến ngày 30/4/2025, NHCSXH đã thu hồi được 3.144,499 tỷ đồng, trong khi dư nợ còn lại cần tiếp tục thu hồi là 2.924,462 tỷ đồng. Khoản thu hồi cuối cùng dự kiến hoàn thành vào năm 2035, chưa tính đến thời gian gia hạn nợ.

Từ thực tiễn triển khai và nhu cầu vốn đến hết năm 2025 của NHCSXH, Chính phủ đánh giá việc được tiếp tục sử dụng số tiền đã thu hồi và sẽ thu hồi từ các chương trình tín dụng chính sách nói trên để bổ sung nguồn vốn cho các chương trình khác đang thiếu là cần thiết và phù hợp với thực tế.

Trong bối cảnh nguồn lực ngân sách cấp cho NHCSXH thời gian qua vẫn chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu vay vốn của các đối tượng chính sách, Chính phủ cho rằng cần tận dụng hiệu quả nguồn vốn thu hồi để tiếp tục cho vay đúng mục tiêu an sinh xã hội.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình của Chính phủ

Tuy nhiên, theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước, nguồn vốn ngân sách khi đã hết thời hạn sử dụng thì phải hoàn trả về ngân sách. Việc chuyển đổi nhiệm vụ chi, tức tiếp tục sử dụng số vốn này cho các chương trình tín dụng khác, thuộc thẩm quyền xem xét và quyết định của Quốc hội.

Vì vậy, Chính phủ kiến nghị Quốc hội xem xét, ban hành Nghị quyết cho phép NHCSXH tiếp tục sử dụng toàn bộ 6.068,961 tỷ đồng ngân sách nhà nước đã cấp cho 10 chương trình tín dụng chính sách. NHCSXH sẽ có trách nhiệm quản lý, sử dụng nguồn vốn đúng quy định pháp luật, theo cơ chế quản lý tài chính hiện hành, đảm bảo cho vay đúng đối tượng và mục tiêu chính sách.

Đồng thời, Chính phủ đề xuất giao Thủ tướng Chính phủ quyết định phân bổ cụ thể nguồn vốn thu hồi của 10 chương trình cho các chương trình tín dụng chính sách cụ thể tại NHCSXH, căn cứ vào nhu cầu thực tế. Trong đó, cần ưu tiên bố trí vốn cho chương trình cho vay phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số theo quy định tại Nghị định số 28/2022/NĐ-CP.

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết cơ quan thẩm tra đồng thuận với đề xuất của Chính phủ, kiến nghị Quốc hội cho phép tiếp tục sử dụng toàn bộ 6.068,961 tỷ đồng để cho vay các chương trình tín dụng chính sách tại NHCSXH.

Thảo luận tại hội trường, nhiều đại biểu Quốc hội đánh giá cao hiệu quả của các chương trình tín dụng chính sách được triển khai thời gian qua. Các đại biểu cho rằng, số tiền hơn 6.000 tỷ đồng tuy không lớn với quy mô ngân sách, nhưng lại rất quan trọng đối với người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số và các hộ khó khăn cần vốn sản xuất kinh doanh, xuất khẩu lao động. Do đó, việc tiếp tục sử dụng nguồn vốn này để hỗ trợ đúng đối tượng là hoàn toàn cần thiết.

Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh toàn bộ số vốn 6.068 tỷ đồng đã cấp đều bảo đảm khả năng thu hồi. Tỷ lệ nợ xấu hiện là 2,68% và đã được trích lập đầy đủ dự phòng rủi ro. Ông cũng cho rằng việc cho phép sử dụng toàn bộ nguồn vốn sẽ giúp giảm thiểu thủ tục và tối ưu hiệu quả sử dụng nguồn lực. Ngoài ra, các chương trình tín dụng mới sẽ được xây dựng sau khi đánh giá lại tình hình thực tế và mô hình quản lý chính quyền hai cấp.