Văn hóa kinh doanh Việt Nam: Hội tụ bản lĩnh dân tộc và khát vọng thời đại

Việc xây dựng văn hóa kinh doanh của Việt Nam giàu bản sắc và thích ứng đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa thế mạnh và lợi thế của người Việt Nam, đồng thời tạo ra một môi trường kinh doanh cạnh tranh và bền vững.

Xây dựng văn hóa kinh doanh bản sắc và thích ứng

Các nghiên cứu gần đây cho thấy văn hóa kinh doanh Việt Nam chưa định hình rõ giá trị, chưa thật sự trở thành nguồn lực, động lực nội sinh phát triển bền vững đất nước như kỳ vọng của Đảng và Nhà nước.

Song, đang có một làn sóng ngầm trong phát triển văn hóa kinh doanh hướng tới bền vững khi nhận thức về văn hóa doanh nghiệp cao hơn và đồng đều hơn theo độ trẻ hóa lao động. Doanh nghiệp càng hoạt động lâu năm, hội nhập càng sâu rộng thì thực hành văn hóa càng tốt vì họ hiểu được tầm quan trọng của vấn đề này. Đây cũng là tiền đề để hành trình xây dựng văn hóa kinh doanh Việt Nam hứa hẹn những đột phá mới.

Như tại Công ty TNHH Hàng tiêu dùng Bình Tiên (Biti’s), tiếp nối việc đề cao tinh thần dân tộc trong các chiến dịch “Nâng niu bàn chân Việt”, “Đi để trở về”, Biti’s đã có bước đột phá mới khi đưa yếu tố “hạnh phúc” trở thành một giá trị cốt lõi xuyên suốt trong chiến lược hoạt động. Tầm nhìn đến 2035 của Biti’s nêu rõ “trở thành thương hiệu châu Á, nâng niu hạnh phúc cho mọi người”.

Tổng giám đốc Biti’s Vưu Lệ Quyên cho biết, Chiến lược ESG (môi trường - xã hội - quản trị) đặc sắc xuất phát từ việc Biti’s nhận ra giá trị mà doanh nghiệp đã và đang theo đuổi là một phần mục tiêu xây dựng đất nước mà Đảng và Bác Hồ đã chọn: Độc lập - Tự do - Hạnh phúc. “Thế hệ ông cha đã đổ nhiều xương máu để giành lại độc lập và tự do, Biti’s mong muốn đóng góp và nuôi dưỡng giá trị của sự hạnh phúc nhằm đóng góp vào sự thịnh vượng và hạnh phúc của toàn dân, góp phần xây dựng một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng và hạnh phúc”, bà Quyên nói.

Mục tiêu này đã bắt đầu hiện thực hóa từ dự án Happy Biti’s - “một nhân viên hạnh phúc, Biti’s sẽ hạnh phúc”, với việc tạo một môi trường mở, thân thiện cho mỗi cá nhân sự tự do và độc lập phát huy đam mê và thế mạnh, cùng lãnh đạo xây dựng doanh nghiệp, khiến mỗi ngày đi làm của nhân viên là một ngày vui. Hạnh phúc từ tại mỗi cá nhân sẽ lan tỏa hạnh phúc sang gia đình và con cái của họ.

Rộng hơn, công ty đang hướng tới xây dựng một cộng đồng hạnh phúc bằng việc xây dựng chương trình Trường học hạnh phúc đã triển khai rộng ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, tạo môi trường học tập thuận lợi nhất để hỗ trợ thế hệ trẻ phát huy hết tiềm năng của bản thân và xa hơn là tiềm năng dân tộc.

Ông Nguyễn Cảnh Bình, Chủ tịch HĐQT CTCP sách Alpha nhìn nhận, văn hóa kinh doanh có ảnh hưởng bởi văn hóa chính trị. Như từ quan điểm mở cửa phát triển kinh tế, hội nhập từ Đại hội đảng IV, kinh tế tri thức quốc tế ùa vào mang cho doanh nghiệp Việt Nam những bài học, kinh nghiệm trong phát triển và xây dựng văn hóa kinh doanh từ các doanh nghiệp FDI, cũng như từ hàng trăm ngàn du học sinh. Ngay cả những DNNVV cũng hướng theo những tập đoàn lớn thế giới, lấy đó làm hình mẫu phát triển bản thân. Nhiều cộng đồng doanh nghiệp ra đời nhằm chia sẻ kinh nghiệm sản xuất kinh doanh, giúp nhau xây dựng văn hóa doanh nghiệp.

“Văn hóa doanh nhân đã có những bước tiến mạnh mẽ và bản thân chúng tôi cũng hòa mình vào trong dòng chảy đó, cảm nhận tinh thần văn hóa kinh doanh của người Việt. Văn hóa doanh nghiệp đang được khuếch đại cùng đổi mới, công nghệ số”, ông Bình cho biết.

Tạo môi trường mở cho văn hóa kinh doanh phát triển

Tuy nhiên, bài toán để văn hóa kinh doanh thực sự trở thành một “sức mạnh mềm” động lực nội sinh cho sự phát triển bền vững đất nước thời gian tới không chỉ cần những đột phá của riêng nhà quản lý doanh nghiệp mà cần một tầm nhìn, chính sách đồng bộ và hành động từ cơ quan điều hành đến từng cá nhân tham gia trong dòng chảy.

Bàn về yếu tố trọng yếu thúc đẩy phát triển văn hóa kinh doanh, các doanh nghiệp, chuyên gia đều nhấn mạnh đến yếu tố nội sinh quan trọng nhất là con người. Ông Michael Vu Nguyen, thành viên HĐQT AmCham Việt Nam, Giám đốc Boing Việt Nam cho rằng, cần coi người lao động là trung tâm và người đứng đầu doanh nghiệp là tác nhân thúc đẩy văn hóa doanh nghiệp. Người Việt Nam có sẵn sự chăm chỉ siêng năng, tinh thần học hỏi và để phát huy giá trị này cần HĐQT, ban giám đốc tương tác với các đồng nghiệp trong doanh nghiệp. “Chúng ta là người lãnh đạo thì không thể chỉ muốn nhân viên hoàn thành công việc mà cần đưa ra sứ mệnh cho họ, giúp đỡ họ, đặc biệt là những người chân ướt chân ráo vào công ty”, ông nói.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh có câu nói nổi tiếng: “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”. Sự phát triển văn hóa kinh doanh cũng không thể thiếu sự soi rọi của văn hóa Việt. PGS.TS. Hoàng Văn Hải, Viện trưởng Viện Quản trị kinh doanh, trường Đại học Tài chính - Ngân hàng Hà Nội nhìn nhận, sức mạnh “độc nhất vô nhị” của văn hóa kinh doanh Việt Nam nằm ở chính tố chất con người Việt Nam, đó chính là tính linh hoạt, sáng tạo mà nền văn hóa nông nghiệp cùng sự biến đổi rất thất thường của thiên nhiên đã tôi luyện cho họ.

Phó Tổng giám đốc phụ trách nhân sự của Công ty Điện tử Samsung Việt Nam - Thái Nguyên, ông Ryu Il Gon bổ sung thêm tính cần cù, siêng năng cùng tinh thần tập thể đoàn kết của người Việt được hun đúc qua lịch sử chống giặc ngoại xâm. “Đây là tinh thần teamwork, nếu tận dụng được 2 điểm này thì hoàn toàn có thể xây dựng được văn hóa doanh nghiệp lành mạnh và có thể tận dụng trở thành một điểm mạnh trong văn hóa kinh doanh Việt Nam”, ông nói.

Nhìn nhận động lực phát triển văn hóa kinh doanh và nền kinh tế quốc gia là thế hệ trẻ, ông Bình khuyến nghị cần đặt niềm tin nhiều hơn nữa vào thế hệ trẻ và xây dựng không gian mở cho họ phát triển. Để tăng tính bền bỉ và đội dẻo dai của các doanh nhân Việt Nam trong phát triển văn hóa kinh doanh thì văn hóa chính trị, hoạt động của nhà nước, chính quyền cần rõ ràng và minh bạch hơn; Nỗ lực khen ngợi và đưa ra tấm gương tiên phong cho mọi người học hỏi; Hình thành một cộng đồng thúc đẩy nhau học tập và phát triển văn hóa doanh nghiệp gắn với hiệu quả sản xuất kinh doanh.

“Việc đào tạo tốt nhất là thông qua thực tế, thế hệ trẻ học tập từ các thế hệ trước đó, bổ sung thêm các giá trị văn hóa mới có tính toàn cầu vào những giá trị văn hóa truyền thống, tạo ra dòng chảy văn hóa liên tục”, ông Bình khuyến nghị.

Còn ông Ryu nhấn mạnh, các cá nhân phải phát triển cùng doanh nghiệp, doanh nghiệp phát triển cùng đất nước, trong đó mọi cá nhân đều cần học tập và tinh thần cầu thị tạo ra văn hóa; tôn trọng sự đa dạng sự văn hóa và nhân quyền, đề cao sự cùng thịnh vượng với nhà cung cấp để tiến tới mục tiêu hội nhập toàn cầu trong tương lai. Ngoài ra, còn cần chính sách đúng đắn của Chính phủ Việt Nam trong quá trình đó với việc hỗ trợ về mọi mặt và trân trọng doanh nghiệp.

Từng nỗ lực từ cá nhân, doanh nghiệp đến Chính phủ sẽ nhân lên sức mạnh của văn hóa kinh doanh trong bối cảnh mới, làm tốt việc “soi đường” của văn hóa trong phát triển kinh tế đất nước hướng tới quốc gia thịnh vượng và hạnh phúc.