Vua săn bắt voi
Khi đến Đăk Lăk chắc chắn du khách sẽ nghĩ ngay đến Buôn Đôn, xứ sở của loài voi Việt Nam. Ngày trước, voi sống tự nhiên trong các cánh rừng già. Sau này, để làm sức kéo, con người mới nghĩ ra việc bắt voi và thuần voi để làm thay con người.
Ảnh minh họa |
Chính chuyện bắt và thuần dưỡng voi rừng thành voi nhà đã làm nên danh tiếng của Khunjunob, tên thật là N' Thu K' Nul. Vì thế trong lịch sử phát triển của Buôn Đôn nói riêng và Đăk Lăk nói chung, có ghi lại ông Vua săn bắt voi. Hiện mộ của vua săn bắt voi (Khunjunob) là một chứng tích của quá trình hình thành và phát triển của vùng đất nổi tiếng về nghề săn bắt và thuần dưỡng voi rừng.
Vua săn bắt voi – Khunjunob là một vị tù trưởng đầy quyền lực và được nhân dân khắp vùng kính phục. Khunjunob sinh năm 1828, người đã khai sinh ra Buôn Đôn, có công lớn trong buổi đầu tạo lập và phát triển nghề săn bắt và thuần dưỡng voi rừng nơi đây.
Theo truyền miệng của người dân Buôn Đôn, Khunjunob đã săn được hàng trăm con voi. Trong đó, có một con voi trắng (Bạch Tượng), ông đã mang tặng Hoàng gia Thái Lan năm 1861. Vua Thái Lan cảm phục và phong tặng danh hiệu Khunjunob (Vua săn voi). Cả đời Khunjunob đã sống, làm việc, lãnh đạo dân làng Buôn Đôn, rồi chọn chốn này làm nơi yên nghỉ cuối cùng, ở 110 tuổi.
Sau khi về với Giàng (trời), tang lễ của Khunjunob được tổ chức rất long trọng, với đầy đủ các nghi thức truyền thống kéo dài nhiều ngày với sự tham dự của nhiều sắc tộc gần xa. Sau khi Khunjunob mất, R' Leo K' Nul người cháu (gọi Khunjunob bằng cậu) đứng ra lo liệu việc hành lễ, bỏ mã, lập mộ.
Buôn Đôn lúc bấy giờ là một nhóm cộng đồng đa sắc tộc, thành phần chủ yếu là các đồng bào M' Nông, Êđê và Lào nên R' Leo và dân làng đã quyết định xây dựng mộ Khunjunob dựa theo kiến trúc M' Nông - Lào kết hợp để thể hiện lòng biết ơn và tôn kính đối với vị tù trưởng quá cố. Kiến trúc nhà mồ theo văn hóa M' Nông - Lào của ngôi mộ thể hiện rõ qua cách trang trí bằng các búp sen trên bốn góc và đỉnh.
R' Leo K' Nul, cháu của Khunjunob, sinh năm 1877, là người kế quyền lãnh đạo buôn làng sau khi Khunjunob qua đời. Ở thời kỳ này, R' Leo tỏ ra là một nhà lãnh đạo xuất sắc, biết phát huy các thế mạnh vốn có của địa phương, góp phần không nhỏ trong việc duy trì và phát triển nghề truyền thống săn bắt và thuần dưỡng voi rừng. Đặc biệt, R' Leo K' Nul góp phần làm cho mối quan hệ của buôn làng với các nhóm dân tộc lân cận và triều đại phong kiến đương thời (Bảo Đại) ngày càng khắng khít.
R' Leo K' Nul đã tặng Bảo Đại một voi trắng và thành lập cho vị vua này một đội voi săn "Hoàng Gia Bảo Đại". Ông qua đời năm 1947, thọ 70 tuổi. Ba năm sau khi R' Leo K' Nul qua đời (1950), lễ bỏ mả cho R' Leo K' Nul được thực hiện và mộ ông được xây dựng theo kiến trúc đền tháp Campuchia. Đây là mẫu kiến trúc do vua Bảo Đại cho người sưu tầm và cử nhóm đại diện đến trực tiếp thi công để cảm tạ về con voi trắng mà R' Leo K' Nul tặng cho ông và công xây dựng đội tượng binh... Ngôi mộ được hoàn thành với tổng chi phí ngang bằng giá trị 1 voi có ngà dài vào thời giá lúc ấy.