Xử lý nợ xấu: Đã đến lúc phải ban hành luật
Tăng dự phòng, thu hồi nợ
Theo công bố của NHNN, tính đến ngày 31/12/2014, tỷ lệ nợ xấu của hệ thống các TCTD Việt Nam xuống còn 3,22%, là mức thấp nhất trong mấy năm vừa qua. Con số nợ xấu nêu trên gây không ít bất ngờ, bởi nhiều dự báo nợ xấu của NH sẽ tăng lên khi các NH phải “chạy nước rút” để từng bước đáp ứng các quy định tại Thông tư 02 về phân loại, trích lập dự phòng rủi ro có hiệu lực toàn bộ từ tháng 4/2015.
Nhưng với TS. Võ Trí Thành, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), ông không quá bất ngờ với con số nợ xấu giảm vào giai đoạn cuối năm. Có 4 lý do được TS. Thành đưa ra: Thứ nhất, các NH tích cực trích lập DPRR; Thứ hai, nhiều khoản vay được NH cơ cấu lại nợ; Thứ ba, NH tích cực bán nợ cho VAMC; Thứ tư, nợ xấu được các NH và VAMC tự xử lý. Riêng số nợ xấu được VAMC xử lý dưới nhiều hình thức như phát mại tài sản, thu hồi nợ… trong năm 2014, theo TS. Nguyễn Quốc Hùng thông tin, là hơn 4.000 tỷ đồng.
Ảnh minh họa |
Một số lãnh đạo NH khác cho biết, trong mấy tháng cuối năm 2014, tốc độ thu hồi nợ của các NH khá tốt. Như tại Vietcombank, chỉ trong 6 tháng cuối năm, nợ xấu đã giảm hàng nghìn tỷ đồng. Tổng giám đốc SCB Võ Tấn Hoàng Văn cho biết thêm, nhờ chủ động thu hồi nợ, sử dụng DPRR, nhất là bán nợ cho VAMC… đã giúp nợ xấu NH này giảm mạnh chỉ còn 0,5% khi kết thúc năm 2014. Phó tổng giám đốc VIB Lê Quang Trung chia sẻ, năm 2014 NH này chủ động trích lập DPRR 1.200 tỷ đồng, tăng 30% so với năm trước. Theo đó, nợ xấu của NH giảm chỉ còn 2%.
Còn theo nhận định của TS. Cấn Văn Lực, một trong những yếu tố tác động đến giảm nợ xấu là tăng trưởng tín dụng trong năm 2014 khá tốt, ở mức hơn 14%. “Tín dụng tăng tốt đồng nghĩa với việc các NH thu hồi được nợ mới cho vay. Như vậy, chắc chắn tỷ lệ nợ xấu sẽ giảm”, TS. Cấn Văn Lực giải thích thêm. Bởi cũng theo TS. Cấn Văn Lực, khả năng giấu nợ xấu là rất ít. Trong vài năm vừa qua, NHNN đã rà soát đánh giá lại hoạt động từng NH một cách quyết liệt. Bản thân các NHTM cũng nhận ra rằng, đây là thời điểm phải tái cơ cấu lại để đảm bảo an toàn hoạt động cho mình, nếu muốn tồn tại.
Công cụ xử lý nợ xấu triệt để
Theo đánh giá của các chuyên gia, trong năm 2015, nợ xấu tiếp tục được xử lý mạnh mẽ hơn dưới sự giám sát chặt chẽ của NHNN. Một nguồn tin của TBNH cho biết, rất có thể trong tuần này Thủ tướng Chính phủ sẽ phê duyệt Nghị định sửa đổi thay thế Nghị định 53 về hoạt động của VAMC theo hướng tăng quyền năng cả về thế và lực cho công ty này.
TS. Cấn Văn Lực kỳ vọng, Nghị định mới sẽ cho phép VAMC tăng thêm tiềm lực tài chính; được phép bán dưới giá mua vào, mở rộng đối tượng mua nợ cả nhà đầu tư trong nước cũng như quốc tế; tháo gỡ vướng mắc pháp lý tạo ra thị trường mua bán nợ thông thoáng… “Nếu các nút thắt trên được tháo gỡ, tốc độ xử lý nợ xấu của hệ thống NH sẽ được đẩy nhanh hơn so với mục tiêu đặt ra”, TS. Lực nhận định.
Chung quan điểm, TS. Võ Trí Thành bình luận, cùng với việc tăng quyền năng cho VAMC, “tính bắt buộc” trong các giải pháp của NHNN trong việc yêu cầu NHTM bán nợ cho VAMC khá chặt chẽ ngay từ đầu năm sẽ giúp đưa nợ xấu toàn hệ thống về mức 3%. Đồng thời, theo tờ trình, những thay đổi tại Nghị định 53 sẽ tạo bước tiến thuận lợi hơn trong xử lý nợ xấu. Nhưng nếu muốn xử lý triệt để hơn nợ xấu thì TS. Thành e rằng chưa đủ.
“Tôi không nghĩ Nghị định này có thể xử lý tất cả các vấn đề vướng mắc trong xử lý nợ xấu vì nó liên quan nhiều đến tài sản đảm bảo, giao dịch tài sản... những vấn đề này liên quan đến nhiều bộ luật khác”, ông Thành nói. Bởi để thay đổi được các quy định hiện hành cần phải được thực hiện ở cấp cao hơn Chính phủ là Quốc hội. Đã có những đề xuất cần có Luật Xử lý nợ xấu. Đây không phải là ý tưởng mới và không chỉ ở Việt Nam mới cần.
Thực tế, cũng không có một nước nào khi phát sinh vấn đề có đầy đủ hướng dẫn về Luật. Có hai cách nhiều nước thực hiện để giải quyết vấn đề này, đó là giao cho một cơ quan toàn quyền, ví dụ NH Trung ương hay là cơ quan NH nào đó; hoặc ban hành ra một Luật để gắn với trách nhiệm, quyền hành của cơ quan toàn quyền ấy được xử lý.
“Tôi được biết, gần đây NHNN tập hợp tất cả vướng mắc giao dịch tài sản bảo đảm, hình thành và phát triển thị trường mua bán nợ, xử lý tài sản đảm bảo... trình Chính phủ và Quốc hội để xem xét, sửa đổi. Tôi rất hy vọng, những đề xuất trên được thông qua bằng một Nghị quyết trong thời gian sớm nhất”, TS. Thành cho biết thêm.