Bỏ áp giá trần sữa: Bộ Công Thương có ‘cầm cương’ tốt?

TH nhận Cúp vàng trang trại bò sữa organic

Tuy nhiên, người tiêu dùng đang lo lắng về việc mặt hàng sữa sẽ loạn giá, còn giới chuyên gia thì cho rằng, việc giá sữa “nhảy múa” xuất phát từ việc quản lý.

Ảnh minh họa

Theo dự thảo, các doanh nghiệp (DN) kinh doanh sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi sẽ tự xác định mức giá bán lẻ sữa đến người mua cuối cùng; đồng thời đăng ký hoặc kê khai giá với cơ quan nhà nước; triển khai giá bán này cũng như chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm trong toàn chuỗi phân phối trên cả nước.

Đúng theo tinh thần trên thì chỉ còn hơn chục ngày nữa (sau 31/3) việc áp trần giá sữa cho trẻ em dưới 6 tuổi sẽ chấm dứt sau hơn 2 năm thực hiện. Trước diễn biến mới, tâm lý chung của nhiều người là lo lắng liệu giá sữa sẽ “nhảy múa” giống như thời điểm trước khi áp trần giá sữa và người tiêu dùng lại chịu thiệt?

Lo ngại tăng giá sữa

Khảo sát của phóng viên tại một số cửa hàng, siêu thị có bán mặt hàng sữa ngày 15/3, hầu hết các mặt hàng sữa cho trẻ em dưới 6 tuổi vẫn được bày bán rất nhiều như: Friso, Grow plus, Similac, Optimum, Nuti IQ, Pedia plus, Enfamil, Nan, Dielac…, ít thấy sản phẩm “cháy hàng” trên các quầy kệ.

Về giá, các cửa hàng, siêu thị vẫn đang thực hiện bán thấp hơn giá trần. Ví dụ như tại Big C, giá trần 1 hộp sữa bột Dielac Alpha Step 3 (900 gram) dành cho trẻ từ 1-2 tuổi là 176.924 đồng còn giá bán đến tay người tiêu dùng là 175.900 đồng. Hay như mặt hàng sữa Dielac Pedia 2+ (900 gram) có mức giá trần 294.000 đồng, trong khi giá bán là 293.500 đồng.

Có thể thấy, trên thị trường hầu như chưa xuất hiện tình trạng găm hàng để chờ thời cơ tăng giá. Tuy nhiên, có một thực tế là các cửa hàng, siêu thị đều bán dưới giá trần song giá sữa ở mỗi điểm lại chênh nhau khá nhiều.

Chị Nguyễn Thị Mai (Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết, con chị đang uống sữa Morinaga của Nhật nhưng giá ở mỗi cửa hàng chị mua khá chênh nhau.

“Cùng một loại sữa tôi mua ở cửa hàng chuyên sữa chỉ có giá 490.000-495.000 đồng/hộp 850 gram nhưng nếu mua ở siêu thị thì giá cao hơn khoảng 40.000 đồng”, chị Mai cho hay.

Có thể thấy, việc áp giá trần đã phát huy được tác dụng nhất định trong việc bình ổn giá, hỗ trợ một số đối tượng sử dụng sữa và các sản phẩm sữa. Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng, biện pháp áp giá trần không phải là biện pháp quản lý tốt nhất.

Còn phía người tiêu dùng, nhất là những gia đình đang nuôi con nhỏ thì lại có chung một nỗi lo ngại giá sữa sẽ tăng.

Giá sữa “nhảy múa” hay không phụ thuộc khâu quản lý

Thực tế, lo lắng tăng giá sữa là có cơ sở bởi đã từng xảy ra hiện tượng loạn giá sữa trước đây. Tuy nhiên, hầu hết các chuyên gia đều cho rằng, việc loạn giá sữa không bắt nguồn từ việc áp hay bỏ giá trần mà do khâu quản lý còn yếu kém.

Chuyên gia Ngô Trí Long bày tỏ sự đồng tình với quyết định bỏ giá trần của Bộ Công Thương bởi ông Long cho rằng, khi xác định có độc quyền thì mới áp giá trần, nếu xác định có độc quyền nhóm mua thì quy định giá sàn, độc quyền thuần túy thì quy định mức giá cụ thể. Tuy nhiên, khi chúng ta không xác định được việc có hay không doanh nghiệp có thị phần thống lĩnh mà áp giá trần là sai quy luật. Do đó, việc bỏ quy định áp giá trần là rất cần thiết để trả lại sự cạnh tranh cho thị trường.

Với lo ngại tăng giá sữa, ông Long cho rằng, càng nhiều doanh nghiệp cạnh tranh thì sự cạnh tranh càng khốc liệt, từ đó tạo sức ép lên giá thành buộc doanh nghiệp phải giảm giá, doanh nghiệp nào bán giá cao thì người tiêu dùng sẽ không mua. Trong quá trình cạnh tranh nếu doanh nghiệp đẩy giá lên quá cao thì sẽ đánh mất lợi thế của mình.

Còn ông Vũ Ngọc Quỳnh, Tổng thư ký Hiệp hội Sữa Việt Nam cho rằng, sau khi bỏ giá trần, cần có biện pháp bình ổn giá, bảo vệ một số đối tượng tiêu thụ sản phẩm sữa. Giá sữa có “nhảy múa” hay không phụ thuộc vào khả năng quản lý, giám sát của Bộ Công Thương.

“Biện pháp quản lý hiệu quả nhất là nắm được đầu vào, công khai minh bạch niêm yết bán sản phẩm sữa, doanh nghiệp nhập khẩu bao nhiêu, giá cả bao nhiêu, giá thị trường, thuế, chi phí… Nếu Bộ Công Thương quản lý tốt thì sẽ nắm được vấn đề đó”, ông Quỳnh cho hay.

Hơn nữa, theo một số chuyên gia, trong Luật Giá cũng quy định, khi có những biến động đột xuất thì cơ quan chức năng có quyền kiểm tra giá thành sản phẩm. Đây chính là công cụ để cơ quan chức năng quản lý giá sữa, như vậy vừa có thể bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mà vẫn thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước.

Về phía doanh nghiệp, sau khi bỏ giá trần, về lý thuyết có thể xảy ra tình trạng giá sữa nhảy múa bởi doanh nghiệp được tự định giá. Tuy nhiên, bên cạnh việc đăng ký giá, doanh nghiệp còn phải tính tới yếu tố thị phần, phân khúc cạnh tranh.