Chủ động ngăn chặn rủi ro
Ảnh minh họa |
Thống đốc NHNN Việt Nam vừa ban hành Chỉ thị 05 yêu cầu các TCTD phải tăng cường kiểm soát rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng đối với các dự án BOT, BT giao thông; đầu tư vốn tín dụng tập trung vào lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, nhất là các lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ…
Theo nhận định của TS. Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, yêu cầu trên là rất cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Trao đổi với phóng viên Thời báo NH, ông Kiên nói:
Một trong những yêu cầu tại Nghị quyết Trung ương 4 khóa X là phát triển cơ sở hạ tầng để phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Thời gian qua, Chính phủ và các bộ, ngành đã vận dụng nhiều phương thức để huy động nguồn vốn đầu tư xã hội trong việc phát triển hạ tầng. Nhưng, chúng ta đã có kinh nghiệm của nhiều năm trước là chỉ nên đạt đến một điểm dừng nhất định để đảm bảo hiệu quả vốn huy động.
Vấn đề nữa là nó còn liên quan đến việc trả phí sử dụng và điều này phải phụ thuộc thu nhập của người dân, chứ không thể nâng lên một cách tùy tiện được. Trong lúc này, với tư cách là cơ quan quản lý Nhà nước về lĩnh vực chính sách tiền tệ và là ngành tham gia tích cực đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông thời gian qua, NHNN nhận thấy đây là điểm dừng cần thiết để rà soát lại các dự án BOT, BT. Qua đó, đánh giá thực lực chủ đầu tư dự án và quá trình triển khai thực hiện ra sao, hiệu quả đầu tư như thế nào… để đảm bảo an toàn vốn.
Theo ông, có lý do năng lực các chủ đầu tư dự án giao thông đang gặp vấn đề, nên NHNN phải “tuýt còi”?
Có thể qua quá trình thống kê NHNN đã phát hiện ra một số vấn đề phát sinh với các chủ dự án đầu tư BOT, BT; cũng như khả năng đáp ứng vốn tự có của họ theo quy định hiện hành… Trên thực tế, năng lực nhà thầu BOT tại Việt Nam còn tương đối yếu. Một khía cạnh khác là thời gian qua, tiến độ cổ phần hoá các DN giao thông rất nhanh. Nhưng vấn đề ở chỗ sau khi cổ phần hoá xong thì DN lại không giữ được đội ngũ công nhân lành nghề, dày dặn kinh nghiệm. Điều này đã ảnh hưởng đến chất lượng, năng lực của DN giao thông khi đảm nhiệm chủ đầu tư dự án.
Để tạo ra những DN mạnh lên, có trình độ khoa học công nghệ, nền tảng tài chính tốt hơn… cần phải tiếp tục thải loại các nhà thầu năng lực yếu trong lĩnh vực giao thông. Để làm sao cả nước phải có 5-6 nhà thầu cỡ lớn như Posco của Hàn Quốc, hay là Mitsui của Nhật Bản… Họ có đội ngũ cán bộ kỹ thuật lành nghề, có đủ vốn để ứng dụng khoa học kỹ thuật cao và đảm bảo vốn đối ứng thực hiện các dự án. Với những DN đó, các NH mới yên tâm, mạnh dạn bơm vốn.
Vậy, Chỉ thị 05 sẽ tác động đến đâu, thưa ông?
Chỉ thị 05 của NHNN ra đời rất kịp thời, nhằm ngăn chặn rủi ro, không làm phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản... Bên cạnh đó, chúng ta cũng phải thừa nhận là sức khỏe nền kinh tế đang trong quá trình phục hồi nên sức hấp thụ vốn cũng ở một mức nhất định. Việc hạn chế dòng tín dụng chảy vào lĩnh vực này, theo tôi, cũng làm giảm sức ép và những hệ lụy cho thị trường tiền tệ, khi mà dường như toàn bộ vốn đầu tư để phát triển kinh tế - xã hội đang dựa quá nhiều vào chính sách tiền tệ.
Một tác động tích cực nữa là quyết định này cũng giúp các NH không rơi vào tình trạng mất cân đối giữa huy động và sử dụng vốn. Qua số liệu báo cáo 6 tháng đầu năm của các TCTD chúng ta thấy, tỷ lệ vốn huy động trung và dài hạn của các TCTD đã cải thiện, nhưng vẫn khá khiêm tốn. Trong khi đó, toàn bộ số vốn TCTD đưa ra cho các nhà đầu tư BOT, BT thì lại kéo dài từ 15 - 20 năm.
Ở đây, chúng ta thấy rằng, ứng xử của cơ quan quản lý là ngay khi phát hiện ra bất cập đã xử lý luôn để ngăn chặn rủi ro có thể xảy ra. Đây là cánh én báo thành công trong điều hành chính sách tiền tệ 6 tháng tới.
Xin cảm ơn ông!