Chuyển đổi đất nông lâm trường: Người dân, Nhà nước mất… tư nhân được?
Ảnh minh họa |
Bên cạnh những kết quả 10 năm triển khai thực hiện chủ trương đổi mới sản xuất và phát triển NLT quốc doanh trên địa bàn cả nước, kết quả mà đoàn giám sát của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã tiến hành đi thực địa tại 20 tỉnh, 27 huyện, 16 công ty nông nghiệp, 19 công ty lâm nghiệp và 6 ban quản lý rừng cùng báo cáo của Chính phủ cho thấy, việc quản ý đất đai còn nhiều tồn tại, hạn chế như việc đổi mới quản lý NLT, đặc biệt là những vấn đề về công tác sử dụng đất chưa hiệu quả.
Việc rà soát hiện trạng sử dụng đất của các NLT mới trên sổ sách mà chưa trên thực địa, việc xác định cắm mốc đo đạc ranh giới đất chỉ hơn 60% NLT, 88% diện tích đã không làm thủ tục chuyển giao đất, thu tiền hoặc thuê đất theo quy định của pháp luật.
Đại biểu Đỗ Văn Đương (TP. Hồ Chí Minh), tỏ ý bức xúc với Bộ nông nghiệp và Phát triển nông thôn khi rừng giao trực tiếp cho các hộ gia đình quản lý chỉ chiếm khoảng 26%, cộng đồng khoảng 2% trong 13 triệu ha rừng hiện nay. Nhiều UBND cấp xã theo luật không phải là đơn vị được giao trách nhiệm quản lý đất rừng nhưng lại đang quản lý khoảng 2,1 triệu ha, trong khi rất nhiều hộ gia đình khác không có đất để sản xuất, đặc biệt là dân tộc thiểu số.
Không thoả mãn với giải trình của Bộ trưởng Cao Đức Phát cho rằng, đây là diện tích đất xa dân khó có điều kiện sản xuất, chất lượng đất rất kém ông Đương phân tích “đã là đất thuộc NLT chắc chắn là đất tốt, đất rừng sản xuất. Đằng sau việc giao cho UBND xã quản lý thì ai là người hưởng dụng cũng cần phải xem xét”.
Liên quan đến trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường, hiện nay chỉ có 116/360 công ty là chuyển sang hình thức thuê đất hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất, chiếm tỷ lệ rất nhỏ khoảng 32%, tương đương 475 nghìn ha.
Dẫn chứng những yếu kém về hiệu quả kinh tế của hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc thuê đất, một số đại biểu dẫn báo cáo của Chính phủ cho thấy, tổng tài sản của công ty nông nghiệp khoảng 4.000 tỷ đồng, so với trước sắp xếp 2004 chỉ tăng 943 tỷ đồng. Các khoản phải tăng 165 tỷ đồng so với trước 2004, nhưng các khoản nợ phải trả lên tới 1.833 tỷ đồng. Như vậy, so với trước khi sắp xếp, số nợ còn tăng thêm 340 tỷ đồng. Trong khi tổng nộp NSNN chỉ tăng 20 tỷ đồng so với trước khi sắp xếp.
“Điều này một lần nữa chứng tỏ hiệu quả sử dụng đất đai rất thấp kém trong khi bộ máy trong các công ty NLT rất cồng kềnh, rất lãng phí. Vì sao sau nhiều năm như thế yếu kém vẫn tồn tại”, ông Đương đặt dấu hỏi.