Cơ hội vốn cho dự án môi trường

Sẽ tăng vốn điều lệ cho quỹ bảo vệ môi trường

Nguồn lực hỗ trợ tài chính cho các dự án môi trường được bổ sung lớn trong giai đoạn hiện nay (bên trong dự án Vệ sinh môi trường TP.HCM giai đoạn 2)

Địa phương tính lại vốn các dự án “treo”

Cuối tháng 6 vừa qua, UBND TP.HCM đã thống nhất chủ trương chuyển đổi hình thức đầu tư đối với hàng loạt dự án chống ngập và dự án hạ tầng giao thông trọng điểm. Theo đó, các dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm, cải tạo rạch Văn Thánh, xây dựng hệ thống thoát nước khu vực ngã ba Tân Kiên (Bình Chánh) và nhiều dự án khác đang được đầu tư theo hình thức BT đã được chuyển đổi sang hình thức đầu tư công, sử dụng ngân sách nhằm đẩy nhanh tiến độ và gỡ các nút thắt đội vốn.

Ông Nguyễn Thành Phong - Chủ tịch UBND TP.HCM cho rằng, việc chuyển đổi sang hình thức đầu tư công đối với nhiều dự án BT đang chậm tiến độ sẽ khiến ngân sách địa phương tăng thêm áp lực. Tuy nhiên, để tạo thêm nguồn vốn phục vụ các dự án, chính quyền thành phố đã chỉ đạo các sở, ngành lập phương án khai thác các quỹ đất dọc theo những tuyến vành đai, cao tốc và Metro.

Để quản lý hiệu quả các dự án, ông Phong cho biết, TP.HCM sẽ lập một quỹ nghiên cứu triển khai dự án với nguồn vốn khoảng 1.000 tỷ đồng. Quỹ này sẽ trực tiếp đảm nhận công việc nghiên cứu tiền khả thi các dự án thay vì để cho nhà đầu tư nghiên cứu đề xuất như từ trước đến nay.

Theo Sở Kế hoạch - Đầu tư TP.HCM, trong năm nay để thúc đẩy tiến độ và hiệu quả các dự án chống ngập, địa phương sẽ đầu tư khoảng 2.000 tỷ đồng để xây dựng mới 47 dự án và chuẩn bị đầu tư cho 94 dự án khác. Tính đến thời điểm hiện tại, việc phê duyệt hình thức đầu tư công đối với các dự án như: nâng cấp đường Huỳnh Tấn Phát (quận 7), cải tạo hệ thống thoát các đường Mai Thị Lựu (quận 1); Bàu Cát, Trương Công Định (quận Tân Bình); Dương Văn Cam (quận Thủ Đức), Lê Đức Thọ (quận Gò Vấp)… đều đã được thực hiện.

TP.HCM cũng đã rà soát danh mục dự án để triển khai chủ trương chuyển từ nguồn vốn ngân sách Trung ương từ Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) sang nguồn vốn ngân sách thành phố đối với các dự án chống ngập trên toàn địa bàn. Đến nay đã có 26 dự án được các sở chuyên ngành phê duyệt quyết định đầu tư bằng ngân sách TP.HCM, đồng thời có 20 dự án khác đã được xây dựng bổ sung vào Chương trình giảm ngập nước giai đoạn 2016-2020 của thành phố.

Thêm vài ngàn tỷ cho môi trường bền vững

Ở bình diện quốc gia, theo tính toán của Bộ TN&MT, hiện nay để triển khai các hoạt động bảo vệ môi trường (chưa tính nguồn vốn cho các dự án), nhu cầu vốn mỗi năm được các bộ, ngành đề xuất khoảng hơn 850 tỷ đồng. Tuy nhiên hiện tại ngân sách Trung ương mới chỉ phân bổ được khoảng 55% trên tổng số vốn này.

Thống kê mới đây của Bộ TN&MT cho thấy, đến năm 2019 số vốn khả dụng của Quỹ Bảo vệ môi trường quốc gia (VEPF) đã âm gần 540 tỷ đồng. Vì thế để đảm bảo đủ vốn hoạt động, cho vay và tài trợ từ nay đến năm 2021, Quỹ VEPF cần được ngân sách bổ sung thêm khoảng gần 600 tỷ đồng vốn điều lệ và cấp thêm 40 tỷ đồng vốn tài trợ, hỗ trợ lãi suất.

Theo bà Dương Thị Phương Anh - Phó giám đốc Quỹ VEPF, để tháo gỡ nút thắt về vốn hỗ trợ các dự án môi trường, Bộ TN&MT đã xây dựng và trình Chính phủ dự thảo Quyết định thay thế Quyết định 78/2014 của Thủ tướng Chính phủ về tổ chức hoạt động của VEPF.

Tại dự thảo này, bên cạnh việc đề xuất nâng mức vốn điều lệ của Quỹ VEPF từ 1.000 tỷ đồng lên mức 2.000 tỷ đồng (cấp đủ vào năm 2021), ngành Môi trường cũng đề xuất bổ sung các nhiệm vụ mới của Quỹ VEPF như thực hiện cho vay vốn ưu đãi lãi suất đối với các chương trình, dự án đảm bảo an ninh tài nguyên nước vùng ĐBSCL, hỗ trợ 10% tổng vốn đầu tư thiết bị ứng dụng sáng chế bảo vệ môi trường; hỗ trợ xây dựng thiết kế dự án phát triển sạch… Chính vì vậy, nếu được phê duyệt nâng vốn, nguồn tài chính để tài trợ các dự án liên quan đến môi trường sẽ dồi dào hơn so với giai đoạn hiện tại.

Ở một góc độ lâu dài, theo đại diện Vụ Tài chính - Ngân hàng (Bộ Tài chính) hiện nay, Chính phủ đã có những động thái rất cụ thể cho hoạt động hỗ trợ các chương trình, dự án cấp bách liên quan đến hạ tầng và phát triển môi trường bền vững. Trong giai đoạn 2017-2018 vừa qua, nguồn ngân sách Trung ương đã dành khoảng 2.500 tỷ đồng để hỗ trợ các địa phương khu vực ĐBSCL xử lý, khắc phục các khu vực sạt lở bờ sông, bờ biển ảnh hưởng trực tiếp đến khu dân cư và các công trình hạ tầng thiết yếu.

Trong các năm gần đây, Chính phủ cũng đã đầu tư khoảng 11.000 tỷ đồng từ Chương trình ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh giai đoạn 2016-2020 để phát triển hơn 30 dự án liên quan đến môi trường tại khu vực ĐBSCL. Ngoài ra, mới đây tại Hội nghị đánh giá kết quả 2 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 120, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng nhấn mạnh sẽ dành thêm khoảng 2 tỷ USD trong giai đoạn 2016-2020 để đầu tư vào các dự án liên vùng, giải quyết điểm nghẽn về giao thông vận tải, biến đổi khí hậu ở khu vực ĐBSCL.

Vì vậy có thể nói, trong thời điểm hiện tại nguồn lực tài chính dành cho các dự án môi trường tại Việt Nam là khá sáng sủa và có nhiều kỳ vọng tạo ra chuyển biến rõ nét trong các năm tới.