Đô thị trẻ trên cao nguyên xanh

Gia Nghĩa ngày mới

Chúng tôi có mặt ở thị xã Gia Nghĩa (Đắk Nông) vào những ngày cuối mùa mưa. Giữa không khí mát mẻ trên cao nguyên M’Nông, với độ cao xấp xỉ 700 mét, đi trên những con đường nhựa mới mở phẳng lì giữa lòng thị xã, tôi như bị cuốn hút bởi sự đổi thay nhanh chóng nơi đây. Những toà nhà xây dựng kiên cố, thấp thoáng bên triền núi. Anh bạn đồng nghiệp đi cùng thốt lên: “Gia Nghĩa như một Đà Lạt thu nhỏ...”.

Nhớ lại lần đầu lên đây, vào thời điểm mới chia tách tỉnh (năm 2004), cả thị xã nhìn đâu cũng thấy rừng, giao thông chủ yếu là những con đường đất đỏ, gồ ghề bụi bặm. Đêm xuống, những ngôi nhà chơ vơ, hoe hoắt trên cao nguyên lộng gió. Các công trình an sinh như chợ, trường học, bệnh viện tạm bợ, chắp vá…

Đổi thay của Gia Nghĩa có sự đóng góp của các TCTD trên địa bàn

Sau hơn 10 năm trở lại, lần này lên với Gia Nghĩa, thị xã đã đổi thay rất nhiều, trở thành một đô thị trẻ sầm uất với những dãy nhà xây khá hiện đại mọc lên giữa núi đồi bao la. Những con đường đất đỏ, bụi mù vào mùa khô, trơn trượt trong mùa mưa được thay thế bằng đường nhựa trải dài, quanh co uốn lượn. Các công trình trụ sở, bệnh viện, trường học xây dựng bề thế, khang trang…

Gia Nghĩa vốn là thị trấn của huyện Đắk Nông (Đắk Lắk cũ). Khi chia tách tỉnh, thị xã Gia Nghĩa được thành lập theo Nghị định số 82/2005/NĐ-CP của Chính phủ. Từ đó, nơi đây dần định hình trở thành trung tâm tỉnh lỵ của Đắk Nông.

Với tổng diện tích tự nhiên khoảng 284km2, thị xã có 8 đơn vị hành chính trực thuộc gồm các phường: Nghĩa Đức, Nghĩa Thành, Nghĩa Phú, Nghĩa Tân, Nghĩa Trung và các xã Đăk R’Moan, Quảng Thành và Đăk Nia. Với vị trí khá thuận lợi nằm trên quốc lộ 14, kết nối Tây Nguyên với TP. Hồ Chí Minh. Ngoài ra, Gia Nghĩa có thể mở rộng giao lưu với vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và Duyên hải miền Trung như Phú Yên, Lâm Đồng, Đồng Nai, bên cạnh còn có thể liên kết với các tỉnh Đông bắc Campuchia.

Ngay từ khi thành lập, Gia Nghĩa luôn nhận được sự quan tâm từ Trung ương đến địa phương. Nhiều công trình trọng điểm hạ tầng cơ sở được tập trung đầu tư xây dựng. Tỉnh ủy Đắk Nông ban hành nhiều nghị quyết nhằm xây dựng Gia Nghĩa sớm trở thành đô thị văn minh, hiện đại, xanh, sạch, đẹp, mang đậm bản sắc văn hóa Tây Nguyên.

Ðể đạt được mục tiêu trên, chính quyền địa phương đã đề ra nhiều giải pháp quan trọng. Trong đó, tập trung thực hiện tốt việc đền bù giải phóng mặt bằng, triển khai đầu tư xây dựng các dự án hạ tầng, vệ sinh môi trường; Đồng thời, tăng cường công tác quy hoạch, ngăn chặn tình trạng xây dựng tự phát phá vỡ cảnh quan tự nhiên.

Ngoài nguồn vốn ngân sách, Gia Nghĩa còn tranh thủ các nguồn vốn từ ADB, WB, ODA... đầu tư vào những công trình trọng điểm, cấp thiết. Sự thay đổi về cơ sở hạ tầng của Gia Nghĩa, góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho người dân chuyển đổi từ lao động nông, lâm nghiệp sang sản xuất, kinh doanh từng bước nâng cao đời sống…

Đặc biệt, với mục tiêu nhanh chóng đưa Gia Nghĩa “cất cánh”, UBND tỉnh Đắk Nông đã ban hành quyết định số 655/QĐ-UBND phê duyệt quy hoạch xây dựng thị xã Gia Nghĩa đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050, với tổng mức đầu tư hơn 64,5 tỷ đồng. Trong đó, dành một phần kinh phí để thuê nhà tư vấn Jina (Hàn Quốc) thiết kế quy hoạch.

Theo đó, dự kiến đến năm 2050, Gia Nghĩa sẽ được mở rộng với quy mô 76 nghìn ha, gần gấp 3 lần diện tích hiện nay, với dân số khoảng 250 nghìn người. Theo nhiều người, việc mở rộng ranh giới hành chính mang lại cho Gia Nghĩa có những lợi thế cạnh tranh lớn so với các đô thị lớn khác trong khu vực.

Ông Kim Do Yeon, Tổng giám đốc Công ty Kiến trúc Jina cho biết, Gia Nghĩa có nguồn tài nguyên dồi dào để phát triển công nghiệp, du lịch. Vì thế, đơn vị đã quy hoạch phát triển đô thị theo hướng công nghiệp, dịch vụ du lịch. Đặc biệt, trong du lịch quy hoạch chú trọng vào việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống vật thể, phi vật thể mang đậm nét văn hoá bản sắc riêng của Tây Nguyên…

“Điểm nhấn” trên cao nguyên

Đóng góp vào sự đổi thay của Gia Nghĩa nói riêng và cả Đắk Nông nói chung, ông Đặng Hà Giang, Phó giám đốc NHNN chi nhánh Đắk Nông cho biết, sự “thay da, đổi thịt” của thị xã Gia Nghĩa trong thời gian gần đây có những tác động tích cực từ việc nhiều chi nhánh NHTM trên địa bàn đã “mở hầu bao” cho vay BĐS.

Thị xã Gia Nghĩa có vị trí khá thuận lợi để phát triển

Ngoài chú trọng đầu tư cho những công trình cơ sở hạ tầng trọng điểm, dự án lớn… các TCTD trên địa bàn còn tăng cường cho vay BĐS, tạo điều kiện để người dân xây dựng nhà cửa, an cư lạc nghiệp. Việc các chi nhánh NHTM tích cực triển khai gói sản phẩm “cho vay hỗ trợ nhà ở” là cơ hội đồng hành với khách hàng và cũng góp phần đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng trên địa bàn.

Nhằm hỗ trợ khách hàng, bên cạnh, việc lãi suất cho vay BĐS đã giảm sâu, cơ chế vay cũng “thoáng” hơn, giúp người vay tiếp cận vốn một cách thuận lợi. Một số chi nhánh còn cử cán bộ trực tiếp thẩm định tại hiện trường, trong suốt quá trình xây dựng ngôi nhà và thực hiện việc giải ngân theo tiến độ thi công công trình…

Đặc biệt, sau khi Chính phủ sửa đổi, bổ sung chính sách hỗ trợ nhà ở (Nghị quyết 61/NQ-CP ngày 21/8/2014), đối tượng được tiếp cận vay vốn mua đất, nhà ở xã hội được mở rộng, cán bộ, viên chức và người thu nhập thấp cư trú ở khu vực đô thị như Gia Nghĩa khi xây dựng và cải tạo nhà ở đã nhận được sự hỗ trợ nhiều hơn, góp phần làm thay đổi diện mạo của thị xã.

Hiện, trên địa bàn Đắk Nông có 4 chi nhánh NHTM gồm: Agribank, BIDV, VietinBank và LienVietPostBank tham gia vào gói cho vay hỗ trợ nhà ở theo quy định của Chính phủ. Sản phẩm cho vay hỗ trợ nhà khá phong phú như mua đất, nhà ở xã hội, thuê đất, xây nhà cho thuê, xây dựng và cải tạo nhà ở...

Công nhận những đổi thay của Gia Nghĩa, mới đây Bộ Xây dựng đã ra quyết định công nhận thị xã là đô thị loại III.

Việc Gia Nghĩa được công nhận là đô thị loại III là kết quả của sự phấn đấu không ngừng của cả hệ thống chính trị và nhân dân trên địa bàn; Đồng thời, tạo cơ hội phát triển nhanh, toàn diện thị xã thời gian tới, tiến tới thành lập thành phố Gia Nghĩa trong tương lai gần… Tuy nhiên, bên cạnh những thành công bước đầu, việc quy hoạch đô thị ở thị xã Gia Nghĩa vẫn còn những lấn cấn.

Trong đó, nổi lên là việc quản lý quy hoạch, kiến trúc, thiếu tổng thể và chưa mang tầm chiến lược. Ðiển hình như tại khu hành chính Sùng Ðức, rộng đến hơn 130 ha, nơi đây đặt hầu hết các cơ quan sở, ban, ngành của tỉnh. Thế nhưng, hầu hết các trụ sở được xây dựng nằm sát cạnh nhau, khiến tổng thể cảnh quan trở nên chật chội, thiếu diện tích trồng cây xanh.

Trong khi, diện tích đất Gia Nghĩa còn rất rộng. Chưa kể đến việc kết nối khu vực hành chính này với các khu vực khác còn hạn chế. Ngoài ra, còn có tình trạng xây dựng nhà không phép, phá vỡ không gian kiến trúc, cảnh quan đô thị, dự án treo từng khiến dư luận bức xúc.

Đặc biệt, ngoài những công trình xây dựng với kiến trúc hiện đại, kết hợp hài hoà với bản sắc Tây Nguyên, cũng còn có nhiều công trình kiến trúc chưa thể hiện được bản sắc văn hóa riêng trên cao nguyên M’Nông.

…Hy vọng với nỗ lực của mình, những hạn chế yếu kém về quy hoạch, kiến trúc đô thị ở Gia Nghĩa sẽ sớm được khắc phục. Cho đến khi bức tranh đô thị hoàn thiện, Gia Nghĩa sẽ trở thành một “điểm nhấn” hấp dẫn trên cao nguyên M’Nông lộng gió.