EU - Việt Nam: Thúc đẩy hợp tác vì phát triển bền vững

Chính thức kết thúc đàm phán Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU

Ông Stefano Manservisi

Nhìn nhận của ông về quan hệ đối tác EU - Việt Nam?

Chúng tôi rất ấn tượng với những phát triển kinh tế tích cực của Việt Nam trong những năm qua. Việt Nam đang dần trở thành quốc gia có mức thu nhập trung bình và tốt nghiệp nguồn vốn ODA, do đó việc tiếp cận nguồn vốn sẽ có những thay đổi. Tuy nhiên chúng tôi vẫn duy trì quan hệ đối tác lâu dài với Việt Nam bằng cách chia sẻ kinh nghiệm phát triển của chúng tôi và vẫn đảm bảo nguồn ngân sách hỗ trợ cần thiết. Chúng tôi sẽ nghiên cứu cách thức làm sao để có thể hỗ trợ một cách tốt hơn và khác biệt hơn cho Việt Nam.

Chúng tôi luôn muốn củng cố và tăng cường hơn nữa mối quan hệ hợp tác và đối tác chiến lược giữa Việt Nam và EU với quan điểm mối quan hệ đối tác này không chỉ là việc cung cấp tiền viện trợ.

Chúng tôi sẽ sát cánh với Chính phủ Việt Nam để cùng đối thoại, thảo luận với nhau về những việc mà hai bên có thể cùng triển khai. Tất nhiên là vẫn sẽ có những hỗ trợ về tài chính nhưng theo hướng tiếp cận làm sao để có thể sử dụng ít khoản tài trợ hơn nhưng tính hiệu quả cao hơn.

Chúng tôi muốn tăng cường hơn nữa hỗ trợ cho đầu tư công của Việt Nam trong các chương trình hoạt động mà hai bên cùng thống nhất triển khai (như chương trình trong lĩnh vực về năng lượng, quản trị công, và tư pháp) và tôi nghĩ đó mới là cách để thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển bền vững của Việt Nam trong tương lai. Vì vậy chúng tôi luôn nghĩ đến việc làm thế nào để sử dụng nguồn vốn hiệu quả và cách thức hỗ trợ tốt hơn nữa cho Việt Nam.

Những hoạt động hợp tác đó nằm trong các khuôn khổ hợp tác rộng lớn hơn - đó chính là Hiệp định Đối tác và Hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và EU (PCA) cũng như Hiệp định EVFTA mà hai bên đã hoàn tất đàm phán và đang trong quá trình hoàn tất các công việc kỹ thuật cuối cùng để chuẩn bị cho ký kết và phê chuẩn.

Đây có thể nói là những khuôn khổ hết sức quan trọng trong nỗ lực của chúng tôi trong việc hỗ trợ Việt Nam tăng cường hơn nữa năng lực cạnh tranh cũng như vì sự tăng trưởng ổn định bền vững trong dài hạn và tất nhiên EU cũng coi đây là một sự chuẩn bị rất quan trọng để chúng tôi sẽ đầu tư nhiều hơn nữa vào Việt Nam trong thời gian tới.

Trong chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam lần này, ông có gặp gỡ nhiều lãnh đạo các bộ, ngành của Việt Nam. Nội dung chính trong các cuộc gặp là gì?

Qua tiếp xúc và làm việc tôi thấy phía Chính phủ và các bộ của Việt Nam quyết tâm và chuyên nghiệp trong nỗ lực thực hiện hiệu quả các chương trình mà chúng tôi cung cấp. Mục đích chính của các cuộc gặp này là để cùng với lãnh đạo các bộ, ngành phía Việt Nam rà soát lại tình hình triển khai các chương trình hợp tác của chúng tôi xem có những vấn đề gì còn tồn tại mà phái đoàn EU tại Việt Nam có thể cùng phối hợp để giải quyết cũng như bàn về hướng phát triển hợp tác phù hợp. Để hợp tác hiệu quả phải có một cơ chế đối thoại, có được sự thấu hiểu về Việt Nam và đảm bảo sự làm chủ cao nhất của phía Việt Nam.

Ông có những kiến nghị gì đối với Chính phủ cũng như các bộ, ngành Việt Nam trong việc đẩy nhanh các hoạt động hợp tác với EU trong các lĩnh vực?

Chúng tôi không có thói quen đưa ra các khuyến nghị cho đối tác của mình nhưng lại luôn lắng nghe để thấu hiểu và chia sẻ những kinh nghiệm phù hợp để các hoạt động hợp tác có thể tăng tốc hơn nữa. Đặc biệt là ở quốc gia đang có sự tăng trưởng nhanh như Việt Nam thì quá trình đưa ra các quyết sách nhanh chóng là rất quan trọng.

Về nội dung của các chương trình hợp tác thì không có vấn đề gì nhưng lại gặp vướng mắc do thủ tục hành chính (TTHC). Cụ thể là chương trình hợp tác dự án “Tăng cường pháp luật và tư pháp” đã thống nhất về nội dung từ năm 2016, ký được hiệp định tài chính, khoản viện trợ thì cũng đã được chuẩn bị rồi nhưng do TTHC của Việt Nam khiến dự án chưa thực hiện được.

Chúng tôi đã chia sẻ những quan ngại của mình về sự phức tạp về mặt TTHC cũng như việc cần tăng tốc những chương trình đang bị chậm trong lĩnh vực quản trị công, tư pháp… Chúng tôi cũng thảo luận với lãnh đạo các bộ của Việt Nam về việc làm thế nào để có cách thức tốt hơn trong thúc đẩy đầu tư công. Đối với vấn đề về khuôn khổ pháp lý về đầu tư công thì tôi nghĩ rằng cần phải có cơ chế phù hợp để làm sao chúng tôi có được sự trộn vốn hiệu quả và đúng quy định pháp luật liên quan trong triển khai các dự án. Mong muốn của chúng tôi là cần tăng tốc hơn nữa các dự án hợp tác còn đang chậm trễ.

Với dự án về năng lượng, gói giải ngân đầu tiên sẽ bắt đầu được triển khai vào mùa hè này. Lý do vì chúng tôi cung cấp nguồn vốn viện trợ dưới dạng hỗ trợ ngân sách, tức là chuyển tiền của chúng tôi vào ngân sách của nhà nước để các cơ quan nhà nước của Việt Nam có phương tiện triển khai chương trình của mình theo kế hoạch của phía Việt Nam và chúng tôi muốn chương trình này Việt Nam sử dụng để hỗ trợ cho tất cả mọi người dân ở vùng sâu, vùng xa, hải đảo có được tiếp cận với năng lượng sớm nhất có thể. Dự kiến chúng tôi sẽ giải ngân gói đầu tiên 40 triệu Euro của chương trình này vào tháng 6 tới.

Với những TTHC khá phức tạp của Việt Nam đối với lĩnh vực đầu tư công, ông lường trước những rủi ro nào có thể đến với những dự án mà EU chuẩn bị giải ngân, cụ thể là ở dự án năng lượng với khoản giải ngân 40 triệu Euro vào tháng 6 này?

Khoản giải ngân này không phải là khoản đầu tư mà là để cung cấp trực tiếp vào ngân sách của Việt Nam và nằm trong số 108 triệu Euro đã được cam kết để thực hiện hợp đồng cải cách ngành năng lượng. Chương trình đã có những tiêu chí hết sức cụ thể cần thực hiện như về số thị xã, thôn, bản được cấp điện, số hộ dân được cấp điện, số km đường cáp nối cần để truyền tải điện… Và cho đến nay tôi không thấy có vấn đề gì cả bởi vì tất cả các nội dung đã được thống nhất, vấn đề chỉ là triển khai như thế nào thôi.

Xin cảm ơn ông!