Gian lận thương mại ngày càng phức tạp

	Tăng cường chống gian lận thương mại
	Sự sụp đổ của một thương hiệu

Ảnh minh họa

Lợi dụng sự thông thoáng

Những hành vi điển hình là xuất khẩu không đúng mặt hàng so với khai báo; sử dụng không đúng nguyên phụ liệu đã nhập khẩu, kê khai định mức cao hơn thực tế; sử dụng công văn xuất thiếu, hủy tờ khai để đối phó khi bị kiểm tra trọng điểm; thành lập DN, giả mạo chứng từ nhập khẩu hàng hoá và bỏ trốn để chiếm đoạt tiền thuế; thanh khoản hợp đồng trễ hạn, xin xuất trả hay chuyển nguyên phụ liệu từ hợp đồng này sang hợp đồng khác…

Bên cạnh đó, lợi dụng cơ chế thông thoáng về chính sách hàng quá cảnh, có DN chỉ khai báo tên hàng đại diện khi làm thủ tục hải quan, không khai những mặt hàng khác có trong lô hàng.

Thậm chí, có DN ban đầu khai tên người nhận hàng tại Việt Nam, tuy nhiên, khi bị các cơ quan chức năng phát hiện có nghi vấn hoặc phối hợp kiểm tra thì điều chỉnh tên hàng, người nhận hàng là phía nước ngoài và làm thủ tục hải quan theo loại hình hàng quá cảnh. Trong quá trình vận chuyển lô hàng quá cảnh, DN có thể rút hàng ra tiêu thụ tại Việt Nam.

Theo đánh giá của Cục Hải quan TP.HCM, từ khi triển khai hệ thống thông quan điện tử VNACCS/VCIS với việc thông quan hàng hóa tự động theo quản lý rủi ro đã tạo sự thông thoáng cho DN. Tuy nhiên, một số DN đã lợi dụng điều đó làm cho tình hình buôn lậu, gian lận thương mại diễn biến phức tạp hơn.

Các đối tượng thường lợi dụng cơ chế quản lý rủi ro trong thông quan hàng hoá để buôn lậu bằng phương thức “chọn luồng” (cùng 1 lô hàng khai báo nhiều tờ khai ở cùng một Chi cục hoặc khác Chi cục; nếu luồng đỏ thì hủy tờ khai, chọn luồng vàng, xanh để thông quan hàng hoá).

Trong năm 2017, Cục Hải quan thành phố đã phát hiện nhiều vụ vận chuyển chất ma túy qua đường hàng không tại sân bay Tân Sơn Nhất; vận chuyển ngà voi qua khu vực Cảng Cát Lái – Quận 2. Tổng cộng, năm 2017, Cục Hải quan TP.HCM đã kiểm tra, xử lý 234 vụ, thu nộp ngân sách 29,481 tỷ đồng, khởi tố hoặc chuyển cơ quan khác khởi tố 18 vụ với 18 đối tượng.

Lập công ty “ma” để trốn

Theo nhận định của lực lượng chức năng TP.HCM, tình hình tội phạm buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới; tàng trữ, vận chuyển và buôn bán hàng cấm, hàng ngoại nhập lậu, gian lận thương mại vẫn diễn ra phức tạp, với thủ đoạn hoạt động tinh vi. Các đối tượng tiếp tục tập trung vào các mặt hàng tiêu thụ mạnh trên thị trường như: rượu, bia, quần áo, điện thoại di động, thuốc lá, đường, sữa, hàng bách hóa, kim khí điện máy, vật liệu xây dựng, gỗ, hàng trang trí nội thất…

Hoạt động buôn lậu diễn ra trên tất cả các tuyến đường biển, đường thủy nội địa, đường bộ, đường sắt, đường hàng không và bằng nhiều hình thức (buôn lậu, buôn bán chính ngạch, tiểu ngạch). Nhiều đối tượng buôn lậu trong thời gian qua đã thành lập các công ty “ma”, thuê người đứng tên làm giám đốc để thực hiện hành vi buôn lậu với quy mô rất lớn; khi hàng hóa về Việt Nam thì thuê các công ty dịch vụ giao nhận đứng ra làm thủ tục nhập khẩu hàng hóa. Khi bị cơ quan chức năng phát hiện thì bỏ trốn.

Trong năm 2017, Công an TP.HCM cũng phát hiện ra hiện tượng lạm dụng chữ ký số trong khai hải quan điện tử để mạo nhận khai báo là hàng nhập có thuế suất rất thấp của các DN uy tín để nhập hàng cấm nhập hoặc hàng có thuế suất rất cao. Các đối tượng móc nối với nhân viên làm thủ tục XNK của các DN, thông qua phần mềm “Teamviewer” để sử dụng chữ ký số của các DN lớn, miễn kiểm để thực hiện khai báo hải quan. Theo Công an TP.HCM, hiện tượng này rất khó kiểm soát.

Lãnh đạo UBND TP.HCM cũng cho rằng, hiện nay hoạt động thương mại điện tử đang có xu hướng phát triển, tuy nhiên, thực tế hiện nay, các cơ quan chức năng chưa quản lý tốt lĩnh vực này. Việc ra đời rất nhiều website thương mại điện tử cùng với việc thanh toán bằng tiền mặt, không xuất hóa đơn bán hàng đã khiến ngân sách nhà nước bị thất thu thuế.

Chính vì vậy, lãnh đạo thành phố đã quy định việc thanh toán tiền mua bán hàng phải thực hiện qua hệ thống ngân hàng để kiểm soát được thuế đầu vào, đầu ra của hàng hóa.

Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Trần Vĩnh Tuyến đã yêu cầu trong năm 2018, lực lượng chức năng phải tập trung thanh, kiểm tra, đấu tranh mạnh, kiểm soát chặt nhóm hàng cấm, hàng có thuế suất cao, chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, hàng có ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế và các loại hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng ảnh hưởng tới sức khoẻ, đời sống nhân dân, ảnh hưởng đến sản xuất, môi trường...