Nghịch cảnh hạt điều

	Nông dân trăm nỗi xót xa
	Cây điều trước áp lực suy giảm

Ông Nguyễn Đức Thanh, Chủ tịch hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) cho biết, mặc dù sức mua nông sản trên thị trường thế giới sụt giảm từ đầu năm 2016 đến nay, nhưng sản phẩm hạt điều nhân của Việt Nam vẫn giữ mức tăng kim ngạch xuất khẩu.

Ảnh minh họa

Cụ thể, quý I/2017, Việt Nam xuất khẩu trên 55.500 tấn điều, đạt kim ngạch 515 triệu USD. Đến tháng 4/2017 đã xuất khẩu trên 24.263 tấn hạt điều, tương đương 230 triệu USD, tăng 80% về lượng và tăng 88% về kim ngạch so với tháng 3/2017.

Và năm 2017 là năm thứ 12 liên tục Việt Nam đứng đầu về sản xuất điều thế giới, với 90 thị trường trên toàn cầu. Tuy vậy, hạt điều hiện giờ cũng như những mặt hàng nông sản Việt khác, chưa thoát khỏi nghịch cảnh “được giá-thiếu nguyên liệu chế biến hàng xuất khẩu”.

Ghi nhận thị trường thế giới của Vinacas cho thấy, tình trạng thiếu hụt hạt điều trong niên vụ 2016 - 2017 tại Việt Nam và Campuchia là 40% so với niên vụ trước. Và ước tính lượng thiếu hụt trên toàn cầu lên đến 35% - 40% (khoảng 125.000 - 150.000 tấn) so với tổng nhu cầu.

Thời gian qua, vụ thu hoạch ở châu Phi cho sản lượng nhân hạt điều thấp… Điều này ảnh hưởng xấu tới tâm lý thị trường và khiến giá điều liên tục tăng trên thế giới. Trong 12 tháng trở lại đây, trên thị trường quốc tế, hạt điều đã tăng từ 3,55 USD - 3,70 USD lên 5 USD - 5,10 USD (tăng trên 35%). Và hạt điều hiện có giá cao hơn khoảng 30% so với cùng kỳ năm trước, và cao 10% kể từ đầu năm 2017.

Ở thị trường trong nước, tại vùng trồng điều lớn là tỉnh Bình Phước, giá hạt điều thô khô hiện là 60.000 đồng/kg, tăng gần 25.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm trước. Điều này khiến các DN chế biến điều xuất khẩu mất thế chủ động.

Theo bà Huỳnh Thị Hằng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước thì hiện nay, toàn tỉnh có trên 286 DN và 328 cơ sở chế biến hạt điều đang hoạt động, với tổng công suất chế biến khoảng 600.000 tấn/năm. Nhưng hiện tổng sản lượng hạt điều nguyên liệu của tỉnh chỉ khoảng 150.000 tấn/năm, nên việc chế biến hàng xuất khẩu phụ thuộc rất lớn vào nguyên liệu nhập khẩu.

Chưa hết, vào mùa vụ mới 2017 này, sản lượng điều thu hoạch trên toàn tỉnh lại giảm sút. Nguyên nhân là do mưa trái mùa, sương muối, sâu bệnh trên cây đã làm mất mùa phần lớn diện tích điều tại nhiều huyện trong tỉnh (như tại huyện Bù Gia Mập sản lượng điều vụ 2017 này giảm đến 50%).

Theo Vinacas, theo kế hoạch năm 2017, Việt Nam sẽ xuất khẩu trên 360.000 tấn điều nhân, với kim ngạch ước khoảng 3 tỷ USD. Tuy nhiên, đến nay sản lượng điều thô trong nước chỉ mới đáp ứng được một phần nhỏ.

Bà Huỳnh Thị Hằng, Phó Chủ tịch tỉnh Bình Phước cho biết, tại hội nghị quốc tế ngành Điều sắp tới, Ban tổ chức mời trên 300 đại biểu là các DN trong và ngoài nước chuyên thu mua, bán điều nguyên liệu cho DN chế biến tại Bình Phước. Các lãnh sự quán nước ngoài tại Việt Nam, tham tán thương mại Việt Nam tại nước ngoài.

Các hiệp hội, DN sản xuất, hợp tác xã, trang trại, dịch vụ thương mại, phân phối và tiêu thụ sản phẩm… cũng sẽ tham dự sự kiện này. Các đại biểu sẽ tập trung vấn đề, tìm giải pháp để ngành chế biến điều phát triển bền vững, giảm phụ thuộc nhập khẩu.