Nhiệt điện và những ẩn phí

	Đẩy nhanh tiến độ Dự án NMNĐ Thái Bình 2
	Phê duyệt Hiệp định vay vốn Dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình
	Nhiệt điện than và bài toán đánh đổi

“Việt Nam sản xuất điện vẫn phụ thuộc vào than tức là vẫn đang đi ngược lại xu hướng thế giới. Trong khi thị trường năng lượng tái tạo của Việt Nam được đánh giá có tiềm năng rất lớn”, ông Bakhodir Burkhanov, Phó giám đốc quốc gia của UNDP tại Việt Nam đã phát biểu như vậy.

Ông và các chuyên gia quốc tế đã lưu ý điện than là hiểm hoạ môi trường đối với quốc gia và toàn cầu trong những thập niên sắp tới. Việt Nam cần đẩy nhanh việc thực hiện Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo tại Việt Nam.

Ảnh minh họa

Điện than thường được coi là nguồn điện rẻ nhưng thực tế “giá rẻ” chưa bao gồm những chi phí ẩn của nền kinh tế nằm trong việc khai thác, vận chuyển, sử dụng than và những tổn hại môi trường, sức khoẻ của người dân.

UNDP đã có nghiên cứu về thị trường năng lượng và chiến lược phát triển năng lượng của Việt Nam. Nghiên cứu chỉ ra rằng, thực hiện theo Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2010-2020 thì mức bụi hô hấp (PM 2,5) do các nhà máy điện đốt than của Việt Nam tạo ra sẽ tăng cao vào năm 2030 và ước tính sẽ có thêm 21.000 người chết yểu mỗi năm do ô nhiễm không khí.

Các chuyên gia quốc tế dường như sốt ruột trước chiến lược của Việt Nam.“Trên thế giới, kỹ thuật và tài chính năng lượng tái tạo (NLTT) đang thay đổi tích cực và nhanh chóng, Việt Nam cần tiếp cận và tận dụng những đổi thay này”, theo ông Bakhodir Burkhanov.

Trước sự thúc giục này, ông Phạm Trọng Thực, Vụ trưởng Vụ Năng lượng mới và tái tạo (Tổng Cục Năng lượng, Bộ Công Thương), cho biết mục tiêu chung của chiến lược NLTT là giảm 25% phát thải khí nhà kính của Việt Nam và phần lớn các hộ gia đình sẽ được tiếp cận với các dịch vụ năng lượng đáng tin cậy, bền vững và hiện đại với giá cả phải chăng vào năm 2030.

Ông cũng cho biết chi tiết lộ trình thực hiện mục tiêu: Giảm phát thải khí nhà kính 5% năm 2020; 25% năm 2030 và 45% năm 2050. Đến năm 2015 tỷ lệ số hộ sử dụng thiết bị năng lượng mặt trời là 4,3% và nâng dần lên mức 12% năm 2020, 26% năm 2030 và 50% năm 2050.

Quy mô sử dụng khí sinh học từ 4 triệu m3 năm 2015 lên 8 triệu m3 năm 2020; 60 triệu m3 năm 2030. Tỷ lệ số hộ gia đình sử dụng bếp tiên tiến, hiệu suất cao đạt 30% năm 2020, khoảng 100% năm 2030. Nhiên liệu sinh học đáp ứng 5% nhu cầu ngành giao thông năm 2020, 13% năm 2030 và 25% năm 2050. Tỷ lệ nội địa hóa thiết bị NLTT đạt 30% năm 2020, 60% năm 2030.

Các giải pháp thực hiện cũng đã được các chuyên gia bàn đến. “Với bờ biển trên 3.000 km, Việt Nam có tiềm năng năng lượng gió cao, ước tính 24 GW. Nhưng vẫn còn nhiều rào cản để tư nhân đầu tư vào điện gió”, theo ông Ingmar Stelter, Giám đốc Chương trình hỗ trợ năng lượng Bộ Công Thương – GIZ. Rào cản đó là giá bán điện ưu đãi quá thấp, DN không thể tìm được nguồn tài trợ hay thủ tục phức tạp và không rõ ràng đối với các dự án đầu tư…

Đồng tình với ý kiến giá điện vẫn còn thấp, giá điện cần tăng lên thì DN mới đạt lợi nhuận, đủ tài chính đầu tư, ông Nguyễn Hoàng Dũng (Công ty Tư vấn xây dựng điện 3) mong muốn Nhà nước đã có nhiều chính sách hỗ trợ thể hiện sự quyết tâm của Chính phủ. Và NLTT vẫn là mảng rất mới đối với DN Việt Nam. DN vẫn thiếu nhiều kinh nghiệm và năng lực về cả kỹ thuật lẫn tài chính.

Giải pháp quan trọng đầu tiên, theo ông Thực, đó là khuyến khích và huy động mọi nguồn lực từ xã hội, phát triển NLTT với giá hợp lý để tăng dần thị phần NLTT trong tổng sản lượng và tiêu dùng năng lượng quốc gia. Đặc biệt là phải hình thành và phát triển thị trường công nghệ NLTT. Cùng với đó là các chính sách ưu đãi, hỗ trợ khác như: thuế, đất đai, môi trường…

“Thật mừng khi thấy các chính sách liên quan đến NLTT ở Việt Nam đang gửi đi những tín hiệu mạnh mẽ đến các nhà đầu tư rằng đất nước các bạn cam kết chuyển đổi năng lượng của mình sang các dịch vụ và phát điện sạch hơn”, ông Burkhanov phát biểu. Ông cho biết UNDP luôn sẵn sàng cùng các đối tác phát triển khác hỗ trợ xây dựng lộ trình thực hiện chiến lược này.