Sức ép nhà ở xã hội ngày càng tăng mạnh
Ngày 21/2, Bộ Xây dựng phối hợp cùng Viện Đất đai và Nhà ở Hàn Quốc (LHI Consortium) tổ chức hội thảo đầu kỳ Dự án “Xây dựng chính sách tổng thể nhà ở xã hội tại Việt Nam giai đoạn 2021-2030”.
Phát triển nhà ở xã hội mới đáp ứng 33% nhu cầu |
Tại Việt Nam, nhu cầu nhà ở xã hội ngày càng bức thiết bởi đang bước vào cơ cấu dân số vàng với 70% dân số trong độ tuổi lao động (từ 15-19 tuổi). Điển hình, tại hai đô thị lớn là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đang bùng nổ nhu cầu nhà ở, trong khi quỹ đất để phát triển xây dựng nhà ở, giao thông và các dịch vụ tiện ích đều đang thiếu hụt nghiêm trọng.
Để đáp ứng nhu cầu nhà ở ngày càng tăng của người dân, năm 2011, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Chiến lược Phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020.
Mới đây, Bộ Kế hoạch và Đầu tư có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thẩm định chủ trương đầu tư Dự án Xây dựng chính sách tổng thể nhà ở xã hội tại Việt Nam trong giai đoạn 2021 – 2030 do Chính phủ Hàn Quốc viện trợ không hoàn lại thông qua Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA).
Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Sinh - Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, Việt Nam có mức độ đô thị hoá nhanh, ước tính 1 triệu dân đô thị tăng mỗi năm. Ước tính đến năm 2020, 40% dân số sẽ sinh sống tại thành phố. Đô thị hoá nhanh, nhu cầu nhà ở tăng, giá đất tăng, đối tượng người nghèo cũng tăng, đối mặt với nhu cầu tìm kiếm nhà ở giá rẻ bình dân, vừa túi tiền.
Do đó, nhu cầu nhà ở xã hội ngày càng bức thiết, điển hình tại hai thành phố lớn là TP.HCM và Hà Nội đang bùng nổ nhu cầu nhà ở, trong khi quỹ đất để phát triển xây dựng nhà ở, giao thông và các dịch vụ tiện ích đều đang thiếu hụt nghiêm trọng.
Kết quả là tính đến đầu năm 2018, số lượng công nhân khu công nghiệp có nhu cầu về chỗ ở vào khoảng 1,2 triệu người, dự kiến đến năm 2020 sẽ lên tới khoảng 3 triệu người. So với mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia, số lượng nhà ở xã hội hoàn thành tính đến hết năm 2018 mới đạt được khoảng 33%.
Theo ông Nguyễn Văn Sinh, việc triển khai phát triển nhà ở xã hội thời gian qua đã nhận được sự đồng tình và ủng hộ của các cấp, bộ ngành, địa phương và người dân. Tuy nhiên, kết quả phát triển nhà ở xã hội vẫn hạn chế do nguồn vốn, chính quyền địa phương chưa quan tâm nhất là quỹ đất, doanh nghiệp kinh doanh bất động sản chưa phát triển, tâm lý của người mua là sở hữu thay vì thuê, một số chính sách phát triển còn nhiều hạn chế.
Ngoài ra, một số cơ chế chính sách chưa phù hợp thực tế thì các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản chưa mặn mà trong việc đầu tư các dự án nhà ở xã hội. Mức thu nhập của người dân còn thấp nhưng vẫn giữ tâm lý muốn mua để có sở hữu chứ không thích thuê nhà ở.
Theo ông Nguyễn Trần Nam, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, có thể khẳng định các đô thị Việt Nam trong 20 năm qua phát triển cơ bản, hình thành nhiều khu nhà ở, khu dịch vụ khang trang phần nào đáp ứng nhu cầu người dân và thói quen của người dân đô thị.
Tuy nhiên, giá nhà ở các thành phố lớn vẫn quá cao so với thu nhập bình quân của người dân khiến người có thu nhập trung bình và những người trẻ tuổi còn nhiều hạn chế. Vì vậy, về lâu dài, người dân cần thay đổi quan điểm sở hữu nhà ở sang có chỗ ở (thuê nhà). Đây cũng là xu hướng chung trên thế giới và đang dần phổ biến tại Việt Nam.
TS. Mon Hyogon, chuyên gia nhà ở xã hội Hàn Quốc cho hay, từ những năm 1970, Chính phủ Hàn Quốc đã xây dựng hệ thống nhà ở xã hội bằng cách đầu tư vốn vào Công ty Nhà ở, đồng thời thiết lập cách thức tổ chức hiệu quả về phát triển nhà ở diện tích nhỏ để điều tiết cho các gia đình có thu nhập thấp.
Chính phủ Hàn Quốc cam kết sẽ bình ổn thị trường nhà ở cho người thu nhập thấp bằng cách tăng cường nguồn cung nhà, siết chặt hoạt động đầu cơ bất động sản... Nhờ các biện pháp này, hiện nay đa số người dân Hàn Quốc đã có cơ hội được sở hữu nhà ở với mức giá phải chăng.
Theo TS Moon Hyogon, xây dựng chính sách tổng thể nhà ở xã hội Việt Nam, đối tượng hưởng lợi chính sách là các hộ gia đình thu nhập thấp ở thành thị và công nhân lao động khu công nghiệp. “Việt Nam cần áp dụng một hệ thống tài chính nhà ở bền vững vì nhu cầu này đang gia tăng. Ngoài ra, để cung cấp một lượng nhà ở xã hội lớn cần phải sử dụng cả nguồn tài chính tư nhân và vốn nước ngoài”, TS Moon Hyogon chia sẻ.