Tài khoản thu phí tự động: Đúng nhưng chưa trúng

	Thu phí tự động không dừng: Lợi sao không làm?
	Đầu tư dự án thu phí tự động không dừng và kiểm soát tải trọng xe tự động

Đó là những thông tin chính thức trên trang web của VETC và để tăng sức thuyết phục hơn, VETC lý giải thêm về lợi ích và thực tế thành công của những nước đã đi trước đã đầu tư hệ thống thu phí tự động.

Tiền thu phí của chủ phương tiện đóng phí cũng cần được thẳng như luồng thu phí tự động này

Quả thật việc triển khai thu phí tự động không dừng là một giải pháp ưu việt đáng ra đã cần phải triển khai từ lâu rồi. Về lợi ích của nó thì cũng chẳng phải bàn cãi. Từ người dân, doanh nghiệp, đến Chính phủ và các Bộ, ngành quản lý đều đồng lòng nhất trí. Nhưng có một thực tế cho thấy, cho đến nay việc thu phí giao thông tự động vẫn còn quá nhiều vướng mắc và theo đánh giá của các nhà chuyên môn thì nó mới triển khai chưa đến 1/2 chặng đường mặc dù hạn cuối cùng phải hoàn tất theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là hết năm 2018.

Lùm xùm dư luận về sự độc quyền

Đó là những từ ngữ mà báo chí và dư luận dành cho việc triển khai và vận hành hệ thống thu phí tự động không dừng trong thời gian vừa qua .

Lùm xùm ban đầu là việc giao cho VETC triển khai độc quyền giải pháp và thiết bị để lắp cho toàn bộ các trạm thu phí trên toàn quốc. Nhiều chủ đầu tự BOT đã phản ứng gay gắt, thậm chí bất hợp tác bởi sự độc quyền vô lý mà Bộ Giao thông vận tải giao cho VETC. Lãnh đạo Vụ Khoa học và Công nghệ (Tổng cục Đường bộ, Bộ Giao thông vận tải) cũng đã công nhân hiện chỉ có VETC cung cấp dịch vụ, tạo nên sự độc quyền.

Một nguyên nhân nữa cũng đang khiến các nhà đầu tư BOT mong muốn có thêm đơn vị cung cấp dịch vụ tương tự, đó là ngày 31/12/2019 là hạn chót để triển khai thu ETC tất cả các làn ở các trạm BOT trên toàn quốc, nhưng với tiến độ thế nay thì sẽ không hoàn thành hạ tầng thu phí tự động cho toàn bộ các trạm thu phí trên toàn quốc.

Bản thân Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể cũng thừa nhận, cần phải có 2-3 đơn vị cung cấp dịch vụ thu phí không dừng tham gia để cạnh tranh và nhà đầu tư có thêm sự lựa chọn.

Phát biểu với báo giới, ông Lưu Xuân Thủy, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư Đèo Cả cho biết, Công ty đang thu phí ở 3 trạm là An Dân (huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên), trạm thu phí hầm đường bộ đèo Cả (huyện Đông Hòa, tỉnh Phú Yên) và trạm Ninh Lộc (thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa). Cả 3 trạm này đều nằm trong dự án thu phí không dừng trên Quốc lộ 1 với lộ trình hoàn tất việc lắp đặt thiết bị điện tử để thu phí không dừng trong năm 2018. Tuy nhiên, cả 3 trạm này đều chưa được lắp đặt thiết bị thu phí không dừng.

"Đến lúc này, chúng tôi cũng không biết tới khi nào mới lắp đặt và nhà cung ứng thiết bị nào đến lắp đặt vì chúng tôi không có thẩm quyền. Chọn nhà cung ứng nào là do Bộ Giao thông vận tải đấu thầu. Họ đến lắp đặt và chúng tôi phải trả tiền cho họ, chứ chúng tôi không được quyền chọn nhà cung ứng thiết bị cũng như quyết định thời gian lắp đặt" - ông Thủy bức xúc.

Ông Thủy cho rằng, vừa qua có dư luận cho rằng các nhà đầu tư BOT e ngại minh bạch mà né tránh, kéo dài thời gian để thực hiện dự án thu phí không dừng là không đúng. Bởi lẽ, việc thu phí tại các trạm theo cách cũ hiện nay đều có sự giám sát rất chặt từ ngân hàng - đối tác cho vay để nhà đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông. Vì vậy, có thu phí bằng thiết bị điện tử không dừng hay thu phí cách cũ đều phải minh bạch.

Tài khoản thu phí tự động: Đúng nhưng chưa trúng

Câu chuyện của độc quyền lắp đặt, khai thác thiết bị thu phí tự động chưa hết lùm xùm thì một lần nữa dư luận, báo chí lại dậy sóng trước việc mở tài khoản cho việc thu phí của các chủ phương tiện.

Hiện nay VETC được Bộ Giao thông vận tải cấp phép triển khai cung cấp thiết bị và thực hiện thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ. Mỗi xe được dán một thẻ trên kính lái hoặc kính đèn pha trước. Mỗi xe chỉ được cấp một tài khoản để thanh toán giá sử dụng đường bộ (tài khoản giao thông), nhưng một tài khoản có thể sử dụng trả cho nhiều xe.

Thẻ dán lần đầu được miễn phí, nhưng các lần dán lại chủ phương tiện phải bỏ ra chi phí là 120.000 đồng/lần. Theo lý giải của VETC, do tài khoản giao thông và tài khoản ngân hàng của chủ sở hữu phương tiện chưa thể kết nối với nhau, do khác nhau về tốc độ xử lý nên mỗi chủ xe phải nộp một khoản tiền trước vào tài khoản giao thông do VETC quản lý để trừ dần cho các lần qua trạm.

Liên lạc với tổng đài hỗ trợ trực tuyến 19006010 của VETC, chúng tôi được nhân viên giải thích, muốn sử dụng thu phí tự động nhất thiết phải nạp tiền vào tài khoản giao thông của VETC. Thắc mắc về sự phiền hà khi phải đóng tiền vào cái gọi là tài khoản giao thông của VETC, mà lại không thể trừ trực tiếp vào tài khoản ngân hàng của chủ phương tiện thì được nhân viên giải thích, thực tế tiền này vẫn là của khách hàng và do khách hàng quản lý. Nhưng nếu khách hàng muốn biết số dư hay những biến động tài khoản thì đăng ký dịch vụ thông báo tài khoản bằng SMS và phải trả phí.

Ông Vũ Minh Phong - Giám đốc Công ty cổ phần Việt Long chia sẻ, rõ ràng việc phải mở một tài khoản giao thông cho VETC là một việc hết sức bất hợp lý. Đối với một doanh nghiệp có hơn 50 đầu xe ô tô vận tải như công ty ông thì mỗi ngày phí đường bộ có thể lên tới hàng chục triệu đồng. Nếu chuyển một lần 100 triệu thì cũng chỉ đủ trả phí giao thông trong vòng 1 tuần đến 10 ngày, nhưng nếu chuyển vài tài khoản giao thông quá nhiều thì doanh nghiệp bị đọng vốn không đưa vào kinh doanh được. Ông Phong cho rằng, việc giải thích của nhân viên tư vấn của VETC là ngụy biện vì rõ ràng tiền của doanh nghiệp đóng vào cái gọi là tài khoản giao thông của VETC rõ ràng do VETC quản lý và sử dụng.

Sự bức xúc của ông Phong rõ ràng là có lý do. Thử hỏi với trên 3 triệu xe ô tô và các phương tiện cơ giới đường bộ sắp tới đây sẽ phải đóng một khoản vào tài khoản giao thông thì số tiền do VETC quản lý sẽ lớn như thế nào? Việc thanh toán và sử dụng số tiền đặt cọc của khách hàng liệu có được an toàn và minh bạch hay không? Những câu hỏi đấy liệu Tổng cục Đường bộ, Bộ Giao thông vận tải có trả lời thay cho VETC được hay không?

Một chủ đầu tư BOT vì lý do tế nhị yêu cầu được dấu tên cũng bức xúc chia sẻ: “Chúng tôi đầu tư vào các công trình giao thông rõ ràng bằng “tiền tươi, thóc thật” nhưng khi bắt đầu thu phí thì chịu đủ mọi sự uất ức, nào là dư luận, nào là các cơ quan quản lý, kiểm tra, kiểm soát chồng chéo. Chúng tôi hết sức hoan nghênh chủ trương thu phí tự động không dừng. Nhưng chúng tôi không thể nhất trí việc áp đặt cho VETC độc quyền đầu tư thiết bị, công nghệ thu phí tự động, ấn định tỷ lệ ăn chia mà nhất là việc mở tài khoản thu trước của khách hàng là không thể chấp nhận được”.

Chủ đầu tư BOT này đưa ra thắc mắc, tại sao lại không sử dụng ngay tài khoản giao dịch ngân hàng của chủ phương tiện để trừ phí giao thông? Nếu làm được như vậy tiền sẽ đi thẳng từ tài khoản ngân hàng của chủ phương tiện vào thẳng tài khoản của chủ đầu tư BOT. Vừa có lợi cho khách hàng vừa có lợi cho chủ đầu tư.

Đồng qua điểm với chủ đầu tư BOT trên, ông Nguyễn Mạnh Thắng, thành viên diễn đàn Otofun nêu vấn đề, tiền trong tài khoản giao thông không được tính lãi, thậm chí chưa sử dụng dịch vụ đã phải đóng tiền. Vậy với gần 3 triệu xe, số tiền nộp trước sẽ lên tới hàng nghìn tỷ đồng, số tiền khổng lồ đó, không phải ngân hàng quản lý, như vậy ai hưởng lợi?

Lật lại vấn đề này, như phần trên đã trích trong trang web của VETC có viện dẫn là rút kinh nghiệm thực tế thành công của những nước đi trước đã đầu tư hệ thống thu phí tự động để đưa ra phương thức thu phí cho nước nhà. Theo tìm hiểu của chúng tôi thì điều mà VETC viện dẫn là không hề có tính thực tiễn. Bởi chỉ cần xem các nước láng giềng trong khu vực như Thái Lan, Malaysia, Singapore… họ đều sử dụng tài khoản giao dịch sẵn có tại bất cứ ngân hàng nào cho dịch vụ thu phí giao thông, thu phí bãi đỗ cho phương tiện lưu thông của mình. Họ chẳng cần cái gọi là tài khoản giao thông trung gian phiền toái như nước mình.

Tất cả những vấn đề bức xúc nêu trên đang chờ câu trả lời từ Tổng cục Đường bộ, Bộ Giao thông vận tải.