Tăng sức cạnh tranh để giảm thiểu tác động của chiến tranh thương mại

Báo cáo kinh tế Triển vọng Phát triển châu Á (ADO) 2018 của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) dự báo có những thách thức trong và ngoài nước có thể tác động đến triển vọng tăng trưởng của Việt Nam trong năm nay và năm sau. Các lĩnh vực xuất khẩu, nông nghiệp, xây dựng và khai khoáng sẽ giảm nhẹ trong nửa cuối năm nay. Và ADB đã điều chỉnh nhẹ trong dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2018.

Dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam theo báo cáo cập nhật mới nhất của ADB

Tại cuộc họp báo công bố ADO ngày 26/9/2018, ông Eric Sidgwick, Giám đốc Quốc gia của ADB tại Việt Nam đã đưa ra những đánh giá tích cực về kinh tế Việt Nam trong nửa đầu năm 2018. Ông nói: “Việt Nam đạt tốc độ tăng trưởng 7,1% trong nửa đầu năm 2018, phù hợp với dự báo của ADO đưa ra vào tháng 4/2018. Tăng trưởng kinh tế có được trên tất cả các lĩnh vực, với động lực là ngành sản xuất chế tạo tiếp tục mở rộng, sản xuất nông nghiệp tăng cao, ngành dịch vụ ổn định, tiêu dùng trong nước được duy trì tốt và đầu tư dồi dào của các DN FDI và DN trong nước”.

Báo cáo cập nhật ADO cũng nhận định, nền kinh tế Việt Nam có nhiều khả năng sẽ tăng trưởng tốt trong ngắn hạn nhờ nhu cầu nội địa được duy trì, điều kiện kinh doanh được cải thiện, môi trường KTVM ổn định. Việc tăng chi tiêu công trong nửa cuối năm nay được dự báo sẽ thúc đẩy tăng trưởng trong đầu tư. Tuy nhiên, ADO đã điều chỉnh nhẹ trong dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong năm nay xuống mức 6,9%, năm 2019 sẽ đạt mức 6,8% hồi tháng 4 ADB dự báo tăng trưởng năm nay của Việt Nam có thể ở mức 7,1% và năm 2019 là 6,8% trong năm tới.

Lý giải cho điều chỉnh này, ông Eric Sidgwick cho biết ADO nhận định nông nghiệp, xây dựng và khai khoáng dự kiến sẽ giảm nhẹ trong nửa cuối năm nay. Bên cạnh đó, kinh tế Việt Nam có thể chịu ảnh hưởng bởi những thách thức trong và ngoài nước. Trong đó từ phía bên ngoài, dự kiến tăng trưởng sẽ giảm nhẹ ở các nền kinh tế lớn như Trung Quốc, EU và Nhật Bản có thể ảnh hưởng đến tổng cầu thương mại thế giới, qua đó có những tác động nhất định đến Việt Nam.

Chiến tranh thương mại (CTTM) đang leo thang trên toàn cầu cũng có thể tác động tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu và dòng vốn FDI vào Việt Nam. Như theo đánh giá của báo cáo ADO cập nhật: “Tăng trưởng chậm lại ở EU, Nhật Bản và Trung Quốc chậm lại có thể làm giảm cơ hội xuất khẩu của Việt Nam, cũng như nguy cơ CTTM leo thang trên toàn thế giới đe dọa phá vỡ chuỗi giá trị và mạng lưới sản xuất toàn cầu mà Việt Nam đang hội nhập rất sâu”.

Trong nước, áp lực lạm phát có thể sẽ tiếp tục duy trì trong ngắn hạn do giá dầu trên thị trường thế giới tăng và giá lương thực tăng. Đây cũng là những lý do chính khiến ADB đã điều chỉnh lạm phát của Việt Nam lên 4% trong năm 2018 và 4,5% cho 2019 (tăng so với ước tính trong tháng 4 tương ứng là 3,7% và 4%) trong báo cáo cập nhật lần này.

Theo ông Eric Sidgwick, trong bối cảnh các cuộc CTTM diễn ra thì các hoạt động kinh tế không phải lúc nào cũng suôn sẻ được. Nhưng Việt Nam đã có một vị trí tốt trên thị trường toàn cầu khi nhìn ở các hoạt động thương mại đa dạng cả về mặt thị trường cùng các mặt hàng xuất khẩu. Do đó nếu tận dụng tốt, thậm chí Việt Nam có thể hưởng lợi từ những căng thẳng thương mại hiện nay. Tất nhiên, khi CTTM gia tăng và khiến khối lượng thương mại trên toàn cầu giảm sút mạnh thì điều đó sẽ tác động đến tất cả các nền kinh tế, trong đó có Việt Nam.

“Vì thế nếu để nói về một lời khuyên thì đó là Việt Nam cần tiếp tục cải thiện MTKD, tiếp tục cải thiện cơ sở hạ tầng, khuyến khích các DN sản xuất ra các sản phẩm có thể đáp ứng được các tiêu chuẩn cao của các thị trường”, ông Eric Sidgwick phát biểu. Việt Nam đang xuất khẩu tốt các mặt hàng nông sản và trong đó nhiều mặt hàng đã đáp ứng được yêu cầu rất cao như của thị trường EU. Điều đó cho thấy Việt Nam hoàn toàn có thể đáp ứng được những yêu cầu rất khắt khe của các thị trường nhập khẩu khó tính. Vì vậy nên tiếp tục theo gương xuất khẩu của các mặt hàng nông sản để mở rộng sang các ngành khác.

Cũng theo Giám đốc Quốc gia của ADB tại Việt Nam, là một nền kinh tế vẫn dựa nhiều vào xuất khẩu nên Việt Nam sẽ luôn phải đối mặt với những thay đổi về nhu cầu đến từ các thị trường bên ngoài. Nên với lợi thế đã có là sự đa dạng về thị trường và các ngành hàng xuất khẩu, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện năng lực cạnh tranh và năng suất lao động.

Bổ sung quan điểm này, ông Nguyễn Minh Cường – chuyên gia kinh tế của ADB tại Việt Nam cho rằng, cải thiện MTKD, tăng cường chất lượng CSHT (đặc biệt là cải thiện dịch vụ logistic), và đa dạng hóa thị trường là những vấn đề Việt Nam cần tập trung. “Khi những lĩnh vực này được thúc đẩy thì dù có CTTM hay không cũng sẽ giúp Việt Nam cải thiện được tính cạnh tranh của nền kinh tế, qua đó hỗ trợ Việt Nam vượt qua được các tác động tiêu cực”, chuyên gia này nhấn mạnh.

Theo báo cáo ADO cập nhật, trong bối cảnh phức tạp của môi trường KTVM mới nổi lên, Việt Nam đang thận trọng triển khai các chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ để duy trì sự ổn định đồng thời vẫn hỗ trợ tăng trưởng. Trong đó mặc dù NHNN đã giữ nguyên lãi suất chính sách nhưng vẫn áp dụng những biện pháp khác để ổn định tỷ giá. Dựa trên các biện pháp được tiến hành gần đây và định hướng chính sách trong tương lai, cần xem xét việc áp dụng chính sách tiền tệ thắt chặt hơn trong thời gian trước mắt để kiềm chế lạm phát.