Thấy gì qua việc Nhật Bản có thể chấm dứt thử nghiệm tiền tệ

	Yên Nhật có thể tăng lên mức 90 yên/USD trong 6 tháng tới
	Quan chức tài chính Nhật họp khẩn đối phó với biến động sau bầu cử Mỹ
	Tiền mặt vẫn là “vua” ở Nhật Bản, một khó khăn nữa của BOJ

Thống đốc BOJ Haruhiko Kuroda

Cuộc thử nghiệm chính sách tiền tệ lớn của Nhật Bản đang sắp kết thúc, và kết quả có thể thay đổi cách thế giới nghĩ về ngân hàng trung ương.

Báo cáo quý gần đây của Ngân hàng Nhật Bản (BOJ) cho biết, ngân hàng trung ương đã thực hiện tất cả những gì có thể để nâng cao tốc độ tăng trưởng và lạm phát; và chính sách tài khóa cần can thiệp và giúp đỡ. BOJ thừa nhận, một mình chính sách tiền tệ là không đủ để thúc đẩy lạm phát đạt mục tiêu 2% tại thời điểm này và có lẽ không bao giờ đạt được.

Điều này rất đáng lo ngại đối với những những người theo chủ nghĩa tiền tệ (monetarist - những người cho rằng chính sách tiền tệ là chìa khóa để ổn định kinh tế vĩ mô khi các ngân hàng trung ương không thể kiểm soát được lạm phát.

Có thể nói, BOJ đã làm nhiều hơn bất kỳ một ngân hàng trung ương lớn nào khác. Chương trình nới lỏng định lượng của BOJ là lớn hơn, bao gồm việc mua vào một lượng lớn cổ phiếu, bên cạnh trái phiếu Chính phủ. Nỗ lực của BOJ còn thể hiện qua những thông điệp của mình, nhất là Thống đốc Haruhiko Kuroda đã nhiều lần tuyên bố sẽ làm "bất cứ điều gì" để đạt mục tiêu lạm phát.

Theo các nhà kinh tế, nếu có bất kỳ ngân hàng một trung ương nào thực hiện những ước mơ của các monetarist, đó là BOJ dưới thời ông Kuroda.

Trong một thời gian, nó có vẻ như BOJ đã thực hiện được mong muốn của mình. Giảm phát tại Nhật đã kết thúc và giá cả tăng cao, lạm phát lõi tăng hơn 3% một thời gian ngắn trong năm 2014. Tuy nhiên, tuần trăng mật rất ngắn ngủi. Mặc dù BOJ tiếp tục tuyên bố hùng hồn và mua vào một lượng lớn cổ phiếu, lạm phát tại Nhật vẫn giảm trở lại bằng không trong năm 2015, và giảm phát tiếp tục trong năm nay.

Tại sao cuộc thử nghiệm tiền tệ táo bạo của Nhật Bản không thành công? Một khả năng là tác động của chính sách lãi suất âm không như mong đợi. Về nguyên tắc, lãi suất danh nghĩa không giảm xuống dưới số không, vì về bản chất tiền tự nó đã có mức lãi suất danh nghĩa là không, vì vậy nếu các ngân hàng trung ương cố gắng để đẩy lãi suất xuống quá sâu dưới không, sẽ chỉ khiến cho người dân nắm giữ tiền mặt.

Một số nhà kinh tế học, như Miles Kimball của Đại học Colorado-Boulder đã gợi ý việc đánh thuế tiền giấy để cho phép giảm lãi suất sâu dưới không, nhưng điều này đã được chứng minh là không thể khởi động về mặt chính trị.

Chính sách lãi suất âm còn ảnh hưởng đến kỳ vọng của người dân trong tương lai. Mọi người đều biết rằng, khi cuộc suy thoái đến cùng giảm phát, chính sách lãi suất âm sẽ cản trở các ngân hàng trung ương cắt giảm lãi suất để chống lại. Vì vậy người dân kỳ giảm phát sẽ tiếp tục gia tăng trong tương lai, nên họ cắt giảm giá ngay từ hôm nay.

Các Monetarist đã hy vọng rằng, nếu các ngân hàng trung ương hứa sẽ giữ mức lãi suất thấp trong một thời gian rất dài và mở rộng nới lỏng định lượng có thể sẽ chống lại những kỳ vọng tiêu cực. Nhưng ngay cả khi điều đó đúng về mặt lý thuyết - trong khi rất khó có được một lý thuyết tốt - nó cũng không đúng trong thực tế.

Mọi người biết rằng các ngân hàng trung ương có thể phá vỡ lời hứa của mình bất cứ lúc nào, ngay cả khi các cơ quan lập pháp đưa ra quy định rằng buộc hành động của ngân hàng, quy định đó cũng có thể được sửa đổi bất cứ lúc nào. Theo đó, các ngân hàng có thể thay đổi quan điểm ​​của mình về tác động của chính sách tiền tệ, hoặc thời hạn đạt được mục tiêu lạm phát 2%. Các ngân hàng trung ương cũng có thể chịu sức ép chính trị, hoặc các nhà lãnh đạo ngân hàng trung ương có thể được thay thế bằng những người mới cứng rắn hơn mới.

Và khi các ngân hàng trung ương không thể thực hiện lời hứa lâu dài, những băn khoăn nghi ngại là khó tránh trong thực tế, ngay cả khi họ có thể làm việc trong một thế giới lý tưởng.

Ngay cả nới lỏng định lượng cũng đang vấp phải những rào cản trên thực tế. BOJ đã mua rất nhiều cổ phiếu và với tốc độ này đến cuối năm 2017, Bloomberg ước tính rằng, ngân hàng trung ương sẽ là cổ đông lớn nhất trong 55 của 225 công ty trong chỉ số Nikkei. BOJ cũng đang sở hữu hơn một nửa số cổ phiếu ETF trong cả nước; sở hữu 60% của thị trường ETF của quốc gia

Điều đó là không bền vững. Cuối cùng, nó bắt đầu ảnh hưởng đến quản trị doanh nghiệp theo những cách nằm ngoài mục tiêu của bất kỳ mô hình kinh tế vĩ mô. Và kể từ khi các công ty và người tiêu dùng biết rằng việc ồ ạt mua vào chỉ là tạm thời, điều đó đã hạn chế hiệu quả của nó.

Vì vậy, chúng ta đang thấy rằng ngay cả khi chính sách tiền tệ theo lạm phát mục tiêu hoạt động tốt trong lý thuyết, thực tế vẫn không không tuân theo mô hình giả định. Kinh tế vĩ mô học phần lớn đã bỏ qua các tổ chức thực tế và những tác động chính trị chi phối cách chính sách tiền tệ hoạt động trong thế giới thực, và vì vậy họ đánh giá quá cao một cách đáng kể những gì các ngân hàng trung ương có thể làm.

Nếu Nhật Bản là ra khỏi trò chơi nới lỏng tiền tệ, sẽ không có gì nghi ngờ nếu các nước khác có thể làm theo. Thời đại của các cuộc thử nghiệm chính sách tiền tệ táo bạo bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đang sắp kết thúc. Đồng thời ngày càng có nhiều chính sách kinh tế, sẽ xem xét các giải pháp ​​tài chính và cải cách cơ cấu sâu hơn để thúc đẩy tăng trưởng và ngăn chặn tình trạng giảm phát.