“Tiền trực thăng”, giải pháp cứu tăng trưởng cuối cùng

Tìm giải pháp mới

Tỷ phú Mark Mobius, Chủ tịch Templeton Emerging Markets Group nhận định, đây sẽ là lựa chọn được Nhật Bản triển khai thử nghiệm trong tương lai gần, thậm chí ngay trong tháng tới nếu đồng Yen tiếp tục xu hướng tăng giá.

Nhiều NHTW các nước phát triển gặp khó khăn khi CSTT nới lỏng không phát huy tác dụng

Trong bối cảnh Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vẫn “ngần ngừ” với quyết định tăng lãi suất, đồng Yen của Nhật Bản tiếp tục tăng giá thì có thể NHTW Nhật Bản (BoJ) sẽ phải quyết định hành động. “Chính sách “tiền trực thăng” đang đến rất gần, thậm chí trong tháng tới” – vị tỷ phú 80 tuổi Mark Mobius dự báo.

Và đây sẽ là những nỗ lực mà không chỉ BoJ mà nhiều NHTW khác có thể phải tiến hành để đối phó với tình trạng tăng trưởng chậm chạp kéo dài suốt những năm qua vì các biện pháp nới lỏng truyền thống chỉ khiến người ta tiết kiệm hơn thay vì chi tiêu và vay mượn. Kết hợp với một đồng Yen mạnh lên, thì nhiều khả năng sẽ buộc Thống đốc BoJ phải sử dụng chính sách này dù nhiều lần ông đã bác bỏ.

"Họ đang thực sự bắt đầu nghĩ về những vũ khí còn lại có trong tay. Và phản ứng đầu tiên có thể là sẽ chấp nhận xem xét sử dụng “tiền trực thăng” và bước tiếp theo là bơm tiền trực tiếp vào tay của người tiêu dùng" - Mark Mobius cho biết trong cuộc phỏng vấn trên một chuyến đi tới Tokyo vào tuần này.

Ngập tràn với các gói kích thích

Sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 vừa qua, nhiều NHTW đã bơm tràn ngập các gói kích thích tiền tệ vào nền kinh tế để đẩy giá tài sản lên – trong đó có các thị trường chứng khoán mà Templeton Emerging Markets Group đầu tư – và tiếp tục vật lộn để kích thích tăng trưởng toàn cầu. Việc BoJ đưa lãi suất xuống mức âm đã gặp phải phản ứng là đồng Yen tăng lên mức khoảng 100 Yen đổi 1 USD, chứng khoán giảm và lợi nhuận NH cạn kiệt.

Việc áp dụng chính sách “tiền trực thăng” – một dạng vũ khí cuối cùng trong CSTT phi truyền thống có thể được triển khai dưới nhiều hình thức. Trong đó, cách đơn giản nhất là in tiền và bơm tiền trực tiếp tới người tiêu dùng (có thể là gia đình, các DN nhỏ) với kỳ vọng là họ sẽ tăng chi tiêu. Một hình thức khác là nhà nước tài trợ trực tiếp cho các DN thay vì thông qua hệ thống NH với các gói QE như đã và đang làm.

Sở dĩ Mark Mobius rất quan tâm đến diễn biến kinh tế của Nhật Bản vì mối quan hệ thương mại chặt chẽ của quốc gia với các thị trường mới nổi ở châu Á và trên thế giới – các thị trường vốn rất e ngại về những tác động tiêu cực có thể có của chính sách “tiền trực thăng”.

Ông nhận định: “Họ sẽ quan tâm đến giải pháp này với sự cẩn trọng và miễn cưỡng. Và tất nhiên nếu họ cẩn trọng thì hiệu quả của giải pháp đó có thể sẽ không như mong muốn. Nên có thể họ sẽ đợi đến khi đồng Yen ở mức khoảng 90 Yen đổi 1 USD thì sẽ hành động". Mobius cũng cho rằng đồng USD sẽ tiếp tục xu hướng yếu đi cho dù khả năng tăng lãi suất của Fed có thể xảy ra.

Thống đốc BoJ Kuroda đã khởi động một báo cáo nghiên cứu nhằm đánh giá các tác động của chính sách phi truyền thống đối với nền kinh tế này và kết quả báo cáo sẽ được công bố vào tháng 9 tới. Một điểm mà người ta dễ nhận thấy là, lãi suất âm không chỉ không giúp làm đồng Yen suy yếu đi mà BoJ còn đang gặp phải tình trạng không còn trái phiếu để mua theo chương trình QE đã đưa ra.

Tuy nhiên, Thống đốc BoJ trước đó cũng cho biết, chính sách “tiền trực thăng” không phải là lựa chọn được đặt ra và pháp luật hiện hành cũng không cho phép thực hiện chính sách này.

Mobius cho biết, có mối quan ngại đặt ra là chính sách này có thể dẫn đến lạm phát bùng phát và cũng có những nghi ngờ về hiệu quả của chính sách này trong việc giúp tăng doanh thu thuế ở một nền kinh tế mà nợ công đã lên tới khoảng 250% GDP. “Họ có thể muốn triển khai chính sách “tiền trực thăng” nhưng đồng thời, họ cũng phải phân tích thận trọng về tình hình tài khóa" - ông Mobius nói.

Còn các NĐT lúc này đang “hóng” và phân tích mỗi bình luận mà ông Kuroda đưa ra để tìm ra những gợi ý và dấu hiệu về những quyết định sẽ được BoJ đưa ra trong thời gian tới đây cho dù những bình luận đó không phải luôn luôn là những chỉ báo đáng tin cậy.

Như trong một cuộc phỏng vấn được công bố đăng tải tuần trước trên tờ Sankei, ông Kuroda cho biết có cơ hội để BoJ sẽ tăng thêm nới lỏng chính sách vào cuộc họp vào tháng tới. Thế nhưng liệu nó có xảy ra không và có xảy ra như cách mà tỷ phú Mark Mobius dự báo thì là điều mà thị trường vẫn phải chờ đợi.