Tìm lại nét văn hóa cho chợ
Ảnh minh họa |
Lâu nay, chợ luôn là nơi để người dân giao thương, giao lưu nên tạo ra những màu sắc văn hóa thân thuộc, gần gũi. Bạn muốn mua một dây đèn nhấp nháy trang hoàng nhà cửa thì dãy phố chợ khu Nguyễn Công Trứ (Hà Nội) là điểm được nghĩ đến đầu tiên. Hay bạn muốn mua lạng thịt quay, đĩa giò chả đón khách thì lập tức kêu đứa con nhỏ ra quán góc chợ gần nhà…
Chợ phát triển theo những đặc thù đô thị như vậy, tiện lợi và gần, đồng thời cũng theo hướng chuyên doanh, đi vào nếp sinh hoạt của người dân. Chính vì thế mà với lịch sử tồn tại hàng trăm năm, mỗi khu chợ đều có những đặc thù riêng, không thể lẫn vào đâu được.
Hiện nay, tại Hà Nội vẫn còn một phiên chợ quê thuần túy mang đậm bản sắc truyền thống ở làng Bình Phú, huyện Thạch Thất. Nơi đây gìn giữ được gần như toàn vẹn thói quen, bản sắc và cả những mặt hàng đậm chất chợ quê. Với những món quà, tấm bánh của bà, của mẹ trong ký ức tuổi thơ của biết bao người.
Cũng tại Thủ đô, chợ Hạ Bằng thường được họp trên một khoảng đất rộng với những lều quán cũ kỹ, không gian của chợ phiên Hạ Bằng gợi cho người ta liên tưởng tới khung cảnh mộc mạc, dân dã, đầy hoài cổ của một phiên chợ quê từ những năm 80 thế kỷ trước...
Đặc sắc và mang nhiều vẻ đẹp văn hóa là vậy, nhưng trong thời đại mới, những chợ này cũng bị tác động từ nhiều phía. Tình trạng chợ cóc, chợ tạm mọc lên như nấm. Từ đây lại nảy sinh vấn đề thực phẩm bẩn, điều kiện phòng cháy chữa cháy không đảm bảo...
Mới đây, Sở Công Thương Hà Nội đã có báo cáo về tình hình quản lý, hoạt động chợ trên địa bàn. Theo đó, Hà Nội hiện có 454 chợ, trong đó có 15 chợ hạng 1 thành phố quản lý, 61 chợ chưa phân hạng, còn lại là chợ hạng 2 và 3 do cấp huyện và cấp xã quản lý. Hiện tại, đa số các chợ hoạt động lâu năm, cơ sở vật chất xuống cấp và hầu hết chưa bảo đảm các điều kiện hoạt động về phòng cháy, chữa cháy, vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm…
Ngoài ra, thực hiện chủ trương chuyển đổi mô hình quản lý chợ, các quận, huyện đang tích cực chuyển đổi, tuy nhiên có một số mô hình chưa phù hợp dẫn đến lãng phí đầu tư. Chính điều này cho thấy, việc phát triển đi kèm với bảo tồn văn hóa chợ trong đời sống tại Thủ đô nói riêng, cả nước nói chung cũng rất đáng quan tâm.
Trong tình hình mới, chúng ta vẫn phải gìn giữ nét văn hóa của chợ, nhưng một mặt cũng phải loại bỏ những “căn bệnh” mới phát sinh từ chợ như vấn đề an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy... Tới đây, lãnh đạo TP. Hà Nội yêu cầu các cơ quan chức năng định kỳ tổ chức đánh giá lại các chợ đã phân hạng, tránh tình trạng nhiều chợ đã làm nhưng quản lý kém, xuống cấp.
Trong khi đó, UBND các quận, huyện, thị xã quan tâm đến công tác phòng cháy chữa cháy, phân loại chất thải, giải tỏa chợ cóc, đưa chợ truyền thống vào hoạt động quy củ…