Vấn đề của TTCK Trung Quốc hiện nay?

Quá ít kênh đầu tư

Trong nhiều năm qua, lựa chọn đầu tư của người Trung Quốc là BĐS. Ở một khía cạnh nào đó, điều này là bình thường và rất có ý nghĩa, vì nhu cầu về nhà ở tại đất nước đông dân nhất thế giới này là vô cùng lớn. Bởi vậy mới có việc giá nhà đất ở nhiều thành phố lớn đã tăng lên chóng mặt chỉ sau một đêm.

Nhiều NĐT trên TTCK Trung Quốc tham gia theo tâm lý đám đông

Tuy nhiên, khi lượng nhà đầu tư (NĐT) vào BĐS quá nhiều thì thị trường cũng trở nên bão hòa. Một số dự án phát triển mới bắt đầu vắng người mua, hoạt động xây dựng chậm lại và giá BĐS bắt đầu vào chu kỳ giảm. Với lợi nhuận sụt giảm, nhiều NĐT rút vốn khỏi BĐS và đầu tư vào một kênh sôi động mới mang tên: Chứng khoán.

Những làn sóng đầu tư vào chứng khoán như vậy đã đẩy thị trường chứng khoán (TTCK) Trung Quốc liên tục chinh phục những đỉnh cao mới. TTCK Thượng Hải đạt đỉnh điểm vào giữa tháng vừa qua, với mức tăng vô cùng kinh ngạc tới 150% so với năm trước. Nhưng rồi điều gì đến cũng phải đến. Giá nhiều cổ phiếu bắt đầu rơi tự do từ nửa cuối tháng 6 đến đầu tháng 7 vừa qua.

Cụ thể, Chỉ số Shanghai Composite Index của Trung Quốc đã giảm tới trên 30% về mức 3.373,54 điểm vào ngày 9/7, sau khi đạt đỉnh vào 5.178,19 điểm vào 12/6. Như vậy, chỉ trong vòng chưa tới 1 tháng, TTCK Trung Quốc đã bốc hơi 1/3 giá trị, quấn đi mất khoảng 3 nghìn tỷ USD.

Lúc này – cũng bởi những người dân Trung Quốc ở mức trung bình có quá ít lựa chọn đầu tư - nên một số tiền lớn đang từ TTCK quay ngược lại vào BĐS. “Các hộ gia đình Trung Quốc có tỷ lệ tiết kiệm rất lớn và có rất nhiều tiền để đầu tư.

Trong khi các kênh lựa chọn đầu tư chính thức ở Trung Quốc khá hạn chế nên mọi người thường đầu tư vào gì có sẵn như chứng khoán và BĐS. Điều này dễ làm tăng thêm nguy cơ bong bóng đầu cơ” – Brian Jackson, chuyên gia về kinh tế Trung Quốc thuộc IHS Global Insight nhận định.

Tại Trung Quốc, các NĐT chỉ có một số kênh chính thức có thể đầu tư là BĐS, các quỹ hưu trí của chính phủ, gửi tiết kiệm truyền thống và cổ phiếu chứ không có các lựa chọn khác như tài khoản 401K hay Roth IRA – là các dạng quỹ hưu trí tư nhân rất phổ biến ở các nước phát triển.

Theo giới phân tích, chính việc thiếu các lựa chọn đầu tư đã khiến các dạng đầu tư không rõ ràng, thường được biết dưới hình thức "các sản phẩm quản lý tài sản" có lãi suất cao hơn so với gửi tiết kiệm truyền thống có đất phát triển và tất nhiên NĐT phải chấp nhận mức độ rủi ro cao hơn. Nhưng vấn đề khi đầu tư vào các sản phẩm như vậy là mức độ minh bạch không cao.

Cần đẩy mạnh cải cách thị trường tài chính

Còn đối với những NĐT không muốn đầu tư vào những kênh còn thiếu minh bạch như vậy, thì chứng khoán và BĐS vẫn là những kênh đầu tư chính. Sự sụt giảm mạnh của TTCK Trung Quốc gần đây có một trong những nguyên nhân quan trọng là do các NĐT cá nhân. Trong số họ, có rất nhiều người hầu như không có kinh nghiệm đầu tư trên thị trường. Họ lao vào chứng khoán chỉ vì thấy hàng xóm, người thân xung quanh đã kiếm được những khoản lợi nhuận lớn trên TTCK.

Theo chuyên gia Jackson, hiện tượng đầu tư “bày đàn” như vậy thực tế vẫn diễn ra ở nhiều thị trường khác. Tuy nhiên tại Trung Quốc, bong bóng đầu cơ dễ dàng xuất hiện hơn nhiều. “Vấn đề đặt ra là chính phủ Trung Quốc nên tìm cách để mở thêm các kênh lựa chọn đầu tư cho phù hợp với nhu cầu của các hộ gia đình Trung Quốc, đồng thời cũng cần đảm bảo không để có những biến động quá lớn trên hệ thống” – Chuyên gia này chỉ ra.

Nhìn ở góc độ lạc quan hơn, viện sỹ Jee Mansoo thuộc Viện Tài chính Hàn Quốc (KIF) cho rằng, sự sụt giảm của TTCK Trung Quốc hiện nay mang tính điều chỉnh hơn là suy giảm mạnh. Bởi dù có sự điều chỉnh tạm thời trong ngắn hạn nhưng chứng khoán Trung Quốc vẫn trong xu thế tích cực nếu nhìn vào chu kỳ chuyển động 12 tháng.

Do đó, theo chuyên gia này, tác động của việc TTCK sụt giảm tới nền kinh tế Trung Quốc sẽ không lớn. Cùng quan điểm trên, NĐT Kwak Joong-bo, nguyên là chuyên gia phân tích chứng khoán tại Samsung Securities cho rằng: "Không có một ai nghi ngờ về sự tăng trưởng dài hạn của nền kinh tế Trung Quốc. Quyền lực vốn của các NĐT Trung Quốc mạnh hơn, và nhiều NĐT đang kỳ vọng vào các tiềm năng tăng trưởng dài hạn của Trung Quốc".

Hơn thế nữa, một số chuyên gia cho rằng, các NĐT chứng khoán tại Trung Quốc cũng yên tâm vì bên cạnh thị trường là hỗ trợ của chính phủ nước này. Trước những biến động mạnh vừa qua của thị trường, các nhà chức trách của Trung Quốc đã đưa ra một loạt biện pháp để bình ổn, ngăn chặn những tác động lan truyền tiêu cực từ TTCK sang hệ thống tài chính nói chung.

Trong đó, cơ quan quản lý đã tạm thời đưa ra các quy định cấm bán khống chứng khoán, cấm các cổ đông chủ chốt bán cổ phiếu, ngừng các hoạt động IPO, đồng thời nới lỏng các quy định đối với công ty bảo hiểm đầu tư vào các cổ phiếu blue-chip, khuyến khích các nhà môi giới chứng khoán lớn chi hàng tỷ USD mua cổ phiếu vào...

Tuy nhiên, không hẳn mọi thành viên thị trường và dư luận đều đồng tình với các biện pháp đưa ra vừa qua của Trung Quốc. Bởi theo một số ý kiến, những giải pháp đưa ra để ngăn chặn khủng hoảng là cần thiết, nhưng quan trọng nhất là phải có những hành động để giải quyết được tận gốc những rủi ro trên TTCK hiện nay.

Như cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Henry Paulson, người được xem là có quan hệ khá chặt chẽ với Bắc Kinh, mới đây cho rằng, dù đã có những cải cách nhưng thị trường tài chính nước này vẫn đang bị tuột lại phía sau. Và những biến động gần đây trên TTCK chính là tín hiệu cho thấy những cải cách tài chính vẫn chưa được thực hiện đầy đủ.