Ánh sáng xanh kỹ thuật số - “kẻ thù giấu mặt” mùa thi

Ánh sáng xanh là gì và đến từ đâu?

Ánh sáng xanh là một phần của quang phổ ánh sáng nhìn thấy, với bước sóng ngắn và năng lượng cao hơn hầu hết các loại ánh sáng khác. Trong tự nhiên, ánh sáng xanh chủ yếu đến từ mặt trời. Tuy nhiên, trong thế giới hiện đại, con người ngày càng tiếp xúc nhiều hơn với ánh sáng xanh nhân tạo phát ra từ các thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, màn hình máy tính, TV LED, đèn huỳnh quang, tai nghe thực tế ảo và biển quảng cáo kỹ thuật số.

Theo ước tính của Bộ Năng lượng Hoa Kỳ, đến năm 2035, phần lớn các thiết bị chiếu sáng sẽ sử dụng công nghệ LED vốn là nguồn phát ra ánh sáng xanh mạnh. Điều này đồng nghĩa với việc mắt người sẽ tiếp xúc nhiều hơn bao giờ hết với ánh sáng xanh một yếu tố không thể xem nhẹ khi xét đến sức khỏe thị lực.

Tác động của ánh sáng xanh đối với mắt

Tiếp xúc quá mức với ánh sáng xanh, đặc biệt từ các thiết bị điện tử như máy tính, điện thoại hay máy tính bảng, đang trở thành một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến hội chứng thị lực máy tính (Computer Vision Syndrome) một vấn đề sức khỏe ngày càng phổ biến trong bối cảnh học tập và làm việc trực tuyến gia tăng. Ánh sáng xanh, với đặc tính bước sóng ngắn và năng lượng cao, có thể xuyên qua giác mạc và thủy tinh thể, tác động trực tiếp lên võng mạc nơi xử lý hình ảnh và truyền tín hiệu thị giác lên não. Theo phân tích của bác sĩ nhãn khoa Rishi Singh (Hoa Kỳ), chính quá trình tiếp xúc kéo dài với loại ánh sáng này có thể gây ra loạt triệu chứng thị lực đáng lo ngại, bao gồm mỏi mắt, đau nhức, cảm giác khô rát, mờ mắt, thậm chí đau đầu và tăng độ nhạy cảm với ánh sáng môi trường xung quanh.

Dù hiện nay giới khoa học chưa có bằng chứng xác thực và nhất quán về mối liên hệ giữa ánh sáng xanh và tổn thương thị lực vĩnh viễn, thì những tác động ngắn hạn và rõ ràng của nó tới sức khỏe mắt là điều không thể phủ nhận, đặc biệt trong những giai đoạn căng thẳng như mùa thi. Việc học sinh, sinh viên dành hàng giờ liên tục để nhìn chằm chằm vào màn hình với cường độ tập trung cao không chỉ làm tăng tần suất xuất hiện các triệu chứng kể trên mà còn khiến mắt không có đủ thời gian điều tiết và nghỉ ngơi. Trong khi chờ đợi những nghiên cứu dài hạn xác định rủi ro thực sự của ánh sáng xanh, thì rõ ràng thói quen sử dụng thiết bị kỹ thuật số thiếu kiểm soát trong mùa thi đã và đang gây ra sự suy giảm đáng kể về chất lượng thị giác ở một bộ phận không nhỏ người trẻ. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc nâng cao nhận thức và áp dụng các biện pháp bảo vệ mắt khoa học và chủ động hơn.

Vì sao mùa thi là thời điểm “nhạy cảm”?

Mùa thi đồng nghĩa với việc gia tăng thời lượng tiếp xúc với màn hình từ học online, tra cứu tài liệu, làm bài kiểm tra trên hệ thống trực tuyến cho đến giải trí bằng mạng xã hội sau những giờ học căng thẳng. Việc tập trung cao độ trong thời gian dài vào thiết bị điện tử khiến mắt không có thời gian nghỉ ngơi, điều chỉnh, dẫn đến việc quá tải. Đây là nguyên nhân khiến các triệu chứng đau mắt, nhức đầu, khô mắt… xuất hiện với tần suất cao hơn ở học sinh, sinh viên vào thời điểm này.

Hơn nữa, không ít bạn trẻ có thói quen học bài vào ban đêm, sử dụng thiết bị điện tử trong điều kiện thiếu sáng hoặc không sử dụng các biện pháp bảo vệ mắt hợp lý. Đây là điều kiện lý tưởng để ánh sáng xanh “tấn công” thị lực, làm giảm chất lượng học tập và thậm chí ảnh hưởng tới giấc ngủ yếu tố thiết yếu để duy trì sự minh mẫn trong mùa thi.

Làm thế nào để bảo vệ mắt khỏi ánh sáng xanh?

Trong bối cảnh không thể tránh hoàn toàn việc sử dụng thiết bị kỹ thuật số, đặc biệt trong giai đoạn cao điểm như mùa thi, điều quan trọng là mỗi học sinh, sinh viên cần chủ động nâng cao ý thức bảo vệ thị lực trước tác động của ánh sáng xanh. Việc áp dụng một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả có thể giúp giảm thiểu đáng kể các triệu chứng mỏi mắt và cải thiện sức khỏe thị giác. Trước hết, nên thực hành quy tắc 20-20-20: cứ sau 20 phút học tập hoặc làm việc liên tục với màn hình, hãy dành ít nhất 20 giây nhìn vào một vật cách xa khoảng 6 mét để mắt được thư giãn và điều tiết lại. Bên cạnh đó, cần hạn chế thời gian sử dụng màn hình cho các hoạt động giải trí không cần thiết, đặc biệt vào buổi tối, nhằm tránh gây thêm căng thẳng cho mắt và rối loạn giấc ngủ. Việc kích hoạt các bộ lọc ánh sáng xanh như chế độ “Night Shift” trên điện thoại hoặc máy tính cũng là một cách hiệu quả giúp giảm lượng ánh sáng xanh chiếu trực tiếp vào mắt. Ngoài ra, nên giữ cho mắt luôn đủ độ ẩm bằng cách chớp mắt thường xuyên hoặc sử dụng nước nhỏ mắt nếu cần thiết. Học tập trong điều kiện ánh sáng phù hợp, tránh làm việc trong bóng tối hoặc nơi có ánh sáng quá yếu, cũng góp phần hạn chế tình trạng điều tiết quá mức của mắt. Đặc biệt, đối với những người có tật khúc xạ như cận thị hoặc loạn thị, việc đeo kính đúng độ là điều kiện tiên quyết để tránh gia tăng áp lực thị giác khi học tập liên tục. Những biện pháp này tuy nhỏ nhưng nếu được duy trì đều đặn và nghiêm túc, sẽ góp phần quan trọng giúp bảo vệ đôi mắt “cửa sổ” quan trọng nhất của tri thức trong suốt mùa thi căng thẳng.

Mùa thi là thời điểm quan trọng, đòi hỏi nỗ lực cả về trí óc lẫn thể chất. Trong hành trình chinh phục tri thức, đừng để đôi mắt “cửa sổ tâm hồn” bị lãng quên và kiệt sức vì ánh sáng xanh kỹ thuật số. Hãy học tập thông minh, nghỉ ngơi khoa học và chủ động bảo vệ thị lực để đạt được thành tích tốt nhất mà vẫn duy trì được sức khỏe bền vững.