Bảo hộ nhãn hiệu ra nước ngoài: Cần chủ động càng sớm càng tốt

Cùng với xu thế hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế, các doanh nghiệp Việt Nam đã có những nỗ lực không ngừng đầu tư mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh, nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ đáp ứng nhu cầu trong nước và đặc biệt là để phục vụ cho việc đẩy mạnh xuất khẩu. Đặc biệt, các doanh nghiệp cũng tích cực mở rộng thị trường, tham gia sâu rộng các hiệp định thương mại tự do (FTA). Tuy nhiên, để tận dụng hiệu quả cơ hội từ các hiệp định, việc đảm bảo sở hữu trí tuệ và bảo hộ nhãn hiệu ra nước ngoài đang là vấn đề được quan tâm nhiều.

Theo Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ, hiện nay Việt Nam đã có 15 FTA với các đối tác có hiệu lực. Trong đó, nhiều FTA quan trọng như CPTPP, EVFTA, RCEP đều có những nội dung quan trọng về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ... Đã có nhiều doanh nghiệp trong nước đăng ký thành công nhãn hiệu ra nước ngoài, không những khẳng định được thương hiệu mà còn đem lại lợi ích rất lớn trong môi trường cạnh tranh đầy khốc liệt.

Nhãn hiệu Meet More đã được đăng ký tại Hàn Quốc.

Ông Nguyễn Ngọc Luận, CEO thương hiệu Meet More Coffee cho biết, thương hiệu cà phê nông sản Việt - Meet More Coffee đang rất được người tiêu dùng ưa chuộng, nhất là tại thị trường Hàn Quốc. Để mở rộng kinh doanh và đưa sản phẩm vào thị trường này, ngay từ khi mới có một vài đơn hàng xuất khẩu vào Hàn Quốc, doanh nghiệp đã chủ động nộp đơn đăng ký nhãn hiệu cho cơ quan sở hữu trí tuệ Hàn Quốc. Tuy nhiên, cơ quan đã từ chối do nhãn hiệu Meet More đã được đăng ký trước đó tại nước này.

Theo ông Nguyễn Ngọc Luận, nhãn hiệu đã được đăng ký bởi chính đối tác phân phối của công ty tại Hàn Quốc! Sau đó, doanh nghiệp đã chủ động thương thảo với đối tác để có quyền đăng ký nhãn hiệu Meet More tại quốc gia này. Đến nay, thương hiệu Meet More đã được thị trường Hàn Quốc đón nhận nhiệt tình.

Ông Nguyễn Ngọc Luận nhấn mạnh, việc đăng ký nhãn hiệu tại nước ngoài là rất cần thiết đối với mỗi doanh nghiệp khi muốn mở rộng thị trường, vươn ra thế giới. Sản phẩm cafe trái cây của doanh nghiệp đã tiếp cận thị trường Hàn Quốc từ năm 2018 và được người tiêu dùng xứ kim chi đón nhận khá tốt. Mới đây nhất, thương hiệu cà phê nông sản Việt - Meet More Coffee đã ký kết hợp tác với Hệ thống siêu thị “Xin chào Korea Mart” của Hàn Quốc. Việc này mở ra cơ hội tiếp cận thêm nhiều khách hàng bản địa cho sản phẩm.

Trên thực tế, việc đăng ký nhãn hiệu ra nước ngoài đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ Khoa học và Công nghệ, nhiều doanh nghiệp Việt Nam chưa ý thức đầy đủ được vai trò của tài sản trí tuệ, thực hiện đăng ký bảo hộ sáng chế, nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp tại thị trường nước ngoài, ngay cả khi các sản phẩm của doanh nghiệp Việt đã có mặt ở nhiều thị trường trọng điểm trên thế giới. Thống kê của Cục Sở hữu trí tuệ cho thấy, hiện nay, các nhãn hiệu đăng ký nội địa là khoảng 50.000 đơn/năm, nhưng chỉ có khoảng 300 đơn yêu cầu đăng ký quốc tế.

Đã có nhiều bài học bị mất nhãn hiệu tại nước ngoài của các thương hiệu Việt thời gian qua, điển hình là sự việc thương hiệu gạo ST25. Gạo ST24, ST25 do kỹ sư Hồ Quang Cua cùng nhóm các nhà khoa học nghiên cứu, lai tạo, đạt giải thưởng gạo ngon nhất thế giới tại cuộc thi ở Philippines năm 2019 và giải nhì năm 2020 trong cuộc thi ở Mỹ. Mặc dù gạo ST25 được đăng ký bảo hộ ở Việt Nam, nhưng lại chưa được đăng ký nhãn hiệu ở nước ngoài. Chính vì vậy dẫn đến việc giống lúa ST25 không được bảo hộ tại nước ngoài và tại Mỹ. Đây là bài học lớn cho doanh nghiệp khi không quan tâm đúng mức tới việc bảo hộ nhãn hiệu tại nước ngoài.

Mới đây, Thương vụ Việt Nam tại Australia cho biết, đã bảo vệ thành công gạo ST24, ST25 của Việt Nam không bị một doanh nghiệp khác đăng ký nhãn hiệu tại Australia. Theo đại diện doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí - đơn vị sở hữu các nhãn hiệu của kỹ sư Hồ Quang Cua, hiện nay trên thị trường, gạo ST25 được nhiều doanh nghiệp phát triển với các nhãn hiệu khác nhau để kinh doanh. Từ bài học gạo ST25 tại thị trường Mỹ, doanh nghiệp đã quan tâm hơn đến việc đăng ký nhãn hiệu tại một số thị trường xuất khẩu.

Vừa qua "Gạo Ông Cua" ST24, ST25 đã chính thức được bảo hộ nhãn hiệu ở Australia. Các nhãn hiệu này được bảo vệ tại Australia với hiệu lực 10 năm, có thể được gia hạn sau đó. Đây cũng là lần đầu tiên một thương hiệu gạo nổi tiếng của Việt Nam được bảo hộ nhãn hiệu của riêng doanh nghiệp với thời gian dài tại Australia. Ngay sau khi gạo được cấp bảo hộ nhãn hiệu, đơn vị đã kết hợp với đối tác tại Australia xuất khẩu 2 container đầu tiên với 46 tấn vào thị trường này. Hiện, sản phẩm được bán tại một hệ thống siêu thị của nước này. Cùng với thị trường Australia, năm ngoái gạo ST25 cũng đã được EU và Anh cấp bằng bảo hộ thương hiệu "Gạo Ông Cua".

Có thể thấy, nếu muốn phát triển các sản phẩm ở nước ngoài, doanh nghiệp cần có thương hiệu, mà thương hiệu thông thường được định vị qua nhãn hiệu. Theo Cục Sở hữu trí tuệ, việc đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ nói chung và nhãn hiệu tại nước ngoài của doanh nghiệp Việt Nam, cần được chú trọng và nâng cao hơn nữa. Các doanh nghiệp Việt Nam cần nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của việc bảo hộ nhãn hiệu ra nước ngoài, cũng như từng bước tận dụng được những lợi ích mà hệ thống này mang lại. Do đó, khi đã có kế hoạch rõ ràng kinh doanh tại một thị trường cụ thể, với một sản phẩm chủ lực, doanh nghiệp cần đăng ký càng sớm càng tốt, tránh những rủi ro liên quan đến bảo hộ nhãn hiệu và sở hữu trí tuệ.