Các chuyên gia bàn về 5 mũi giáp công

Kỳ vọng đột phá từ đầu tư công

Liên tiếp trong các chỉ đạo gần đây, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh cần nỗ lực phấn đấu để tăng trưởng năm 2020 đạt trên 5%. Để đạt được mục tiêu này, 5 mũi đột phá được đưa ra gồm: Thu hút đầu tư các thành phần kinh tế trong nước; Thu hút FDI; Đẩy mạnh xuất khẩu; Tăng giải ngân đầu tư công và Khuyến khích tiêu dùng nội địa.

Trong các mũi giáp công này, theo các chuyên gia, đầu tư công và tiêu dùng nội địa là những mũi đột phá có khả năng giúp nền kinh tế phục hồi mạnh nhất. Trong khi đó, khó khăn nằm ở thu hút đầu tư tư nhân, FDI và nhất là xuất khẩu. Theo TS. Nguyễn Đình Cung - Thành viên Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, sự phục hồi kinh tế của Việt Nam trong năm nay khó có thể nhanh vì phụ thuộc vào bên ngoài – vốn đang chịu tác động suy giảm rất sâu vì đại dịch Covid-19. Động lực phục hồi trong ngắn hạn vì vậy chủ yếu sẽ dựa vào cầu trong nước. Đẩy mạnh đầu tư công; giảm lãi suất; cải thiện thực chất MTKD… là những đầu việc cần tập trung lúc này. Trong đó, đầu tư công hướng vào giải ngân cho những dự án lớn, có sức lan tỏa là việc cần thiết hiện nay.

Ông Vũ Tú Thành - Phó Giám đốc điều hành khu vực, Hội đồng kinh tế Hoa Kỳ - ASEAN cũng nhận định, nền kinh tế có thể dựa vào “nội nhu” mà bật lên trong năm nay. Trong đó, đầu tư công là mũi nhọn khả thi vì tiền đã có sẵn. Đồng quan điểm trên, TS. Lê Duy Bình - Giám đốc Economica Vietnam cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, đầu tư công là mũi đột phá có ý nghĩa nhất trong vực dậy tăng trưởng. Đầu tư công nếu được triển khai tốt sẽ giúp chống đỡ và “kéo lại” được một phần đà suy giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế trong năm nay. “Nhưng với điều kiện là các hoạt động đầu tư công phải hiệu quả và tạo ra được sức lan toả. Lan tỏa ở đây thể hiện ở hai khía cạnh: Một là lợi ích từ chính những công trình đầu tư công đó mang lại; Hai là từ các chi tiêu công này sẽ không chỉ đến một vài DN, tập đoàn lớn mà thông qua đó lan đến nhiều DN nhỏ hơn - với vai trò là nhà cung cấp, là nhà thầu phụ… từ đó tạo thêm việc làm”, TS. Bình nói.

Bên cạnh đầu tư công, ông Vũ Tú Thành cho rằng, nhu cầu tiêu dùng trong nước sẽ bật tăng trở lại và là yếu tố quan trọng giúp nền kinh tế phục hồi tốt sau khi giãn cách xã hội được bãi bỏ và các hoạt động kinh tế trở lại bình thường. “Dựa trên giả định Việt Nam kiểm soát được dịch bệnh rất tốt và không xuất hiện làn sóng dịch Covid-19 lần thứ hai, tôi tin rằng sức mua, dù có bị ảnh hưởng trong khoảng thời gian nền kinh tế đóng cửa vừa qua, sẽ bật tăng trở lại và đó là cơ sở để có thể kỳ vọng tăng trưởng sẽ hồi phục nhanh”, vị này tin tưởng.

Tuy nhiên theo TS. Lê Duy Bình, trong bối cảnh khó khăn hiện nay thì niềm hy vọng mở rộng thị trường tiêu dùng trong nước là đúng và cần thúc đẩy, nhưng cũng không nên đặt quá nhiều kỳ vọng. “Mức thu nhập bình quân đầu người của chúng ta chưa cao và phần nào đã và đang bị ảnh hưởng sụt giảm do dịch bệnh, cùng với đó là tâm lý tiêu dùng thận trọng hơn khiến kỳ vọng tăng mạnh ngay trở lại là khó”, TS. Bình phân tích.

Khó khăn hơn ở các mũi giáp công khác

Cũng theo TS. Lê Duy Bình, một trong những thách thức lớn nhất lúc này là vấn đề thị trường, bởi thị trường đầu ra cho các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ đều khó khăn. “Ví dụ như ngành du lịch, đang từ con số từ 10 tỷ USD một năm nay sụt giảm gần không còn gì. Hay như với những ngành khác như gỗ, mình đang xuất khẩu hàng chục tỷ USD sang Mỹ, châu Âu thì giờ cầu thị trường cũng sụp đổ… Thách thức lớn nhất lúc này là thị trường”, chuyên gia này phân tích. Vì vậy, dù được xác định là một mũi đột phá nhưng cũng chỉ cố gắng hạn chế đà suy giảm ở những thị trường hiện có, mở thêm một số thị trường khác chứ rất khó để có thể đẩy mạnh xuất khẩu trong bối cảnh này.

Ở góc nhìn khả quan hơn, ông Vũ Tú Thành cho rằng, mặc dù không kỳ vọng tăng trưởng sẽ tích cực trong bối cảnh nhu cầu bên ngoài suy giảm mạnh, nhưng trong giai đoạn 6-8 tháng tới, xuất khẩu các mặt hàng như vật tư y tế chống dịch và các sản phẩm nông, thủy sản… cần được đẩy mạnh khai thác. Bên cạnh đó, từ sự chuyển dịch chuỗi cung ứng hiện nay, các DN đang hoạt động tại Việt Nam cũng có thể nghiên cứu xem có thể đáp ứng được phần nào nhu cầu hàng hóa mà các thị trường như châu Âu, Mỹ trước đây vẫn nhập khẩu từ Trung Quốc hay không.

Về thu hút đầu tư tư nhân, ông Thành cho rằng điểm quan trọng lúc này không phải là đầu tư những khoản lớn, những dự án hàng nghìn tỷ đồng như vào bất động sản của các DN lớn trước đây, mà nên thúc đẩy các DNNVV, dù các kế hoạch đầu tư kinh doanh của họ chỉ vài chục, vài trăm triệu đồng. “Đây là những DN dựa rất nhiều vào các nền tảng số và cơ quan quản lý nên tạo điều kiện thuận lợi cho họ làm ăn kinh doanh. Khi họ tự “sống” được trong thời gian khó khăn hiện nay thì cũng là giảm bớt nỗi lo của Chính phủ”, ông nói.

TS. Bình thì cho rằng, thúc đẩy tư nhân luôn là điều cần làm nhưng để đột phá năm nay cũng rất khó. Những con số về đăng ký DN mới, số DN tạm ngừng, ngừng hoạt động cho thấy điều đó. Nên, làm sao cố gắng khuyến khích để không sụt giảm hơn là tốt rồi. Cũng theo chuyên gia này, FDI cũng không nên kỳ vọng có thể tăng mạnh ngay trong năm nay. “Những NĐT lớn nhất trong những năm vừa qua hầu hết đều vẫn loay hoay trong dịch. Như vậy liệu có thể kỳ vọng rằng họ sẽ có 5-6 tháng tới họ sẽ tập trung đầu tư vào Việt Nam hay không? Đó vẫn là một câu hỏi”, ông nói. Hay sóng đầu tư chuyển dịch từ Trung Quốc sẽ diễn ra nhưng cần một khoảng thời gian dài, khó hy vọng đột phá trong năm 2020.

Cùng quan điểm này, ông Vũ Tú Thành cho rằng dòng vốn FDI không phụ thuộc vào ý chí chủ quan của mình. Bối cảnh dịch bệnh vẫn phức tạp ở các nước hiện nay sẽ khiến họ khó nhanh chóng đưa ra các quyết định đầu tư. “Bây giờ chỉ có tập trung vào những dự án đã cam kết vốn để thúc đẩy giải ngân. Đồng thời, các dự án khác mà các NĐT đang theo đuổi thì tập trung hoàn tất phê duyệt sớm, như vậy dù có thể chưa được triển khai trong năm nay nhưng sẽ thể hiện được các con số cam kết, để sang năm sau khi dịch bệnh hết là đi vào thực thi được ngay”, ông Thành đề xuất.